Fatemeh hashemiتوصیه رژیم غذایی برای خرگوش‌های مبتلا به بیماری دندان:
با اینکه در خصوص aetiopathogenesis مربوط به ADD خرگوش‌های خانگی بحث‌هایی وجود دارد اما در مورد رژیم غذایی کلی توصیه شده به صاحبان خرگوش‌ها جهت پیشگیری و درمان مشکلات دندان، توافق وجود دارد. هیچ شکی نیست که خوراک خرگوش‌ها به طور عمده ترکیبات غله با مقدار اندکی علوفه یا چمن مکمل یا بدون آن‌ها است که ریسک ایجاد بد اکلوژن و سایر مشکلات دندان را افزایش می‌دهد. خرگوش‌هایی که با سبزیجات فیبردار و چمن پرورش یافته‌اند و نیز آن‌هایی که با رژیم غذایی طبیعی نگهداری شده‌اند، بیماری دندان ندارند (هارکرت-براون و بیکر، ۲۰۰۱).
بااینحال، صاحبان خرگوش‌ها نسبت به تغذیه با علوفه، چمن و گیاهان وحشی بیمیل هستند. علوفه‌ها نامرتب‌اند و معمولاً صاحبان خرگوش‌ها معتقدند که چمن و گیاهان وحشی ممکن است آلوده به مواد سمی ناشی از گازهای خروجی، بیماری‌های مربوط به خرگوش‌های وحشی، ادرار سگ یا سایر خطرات نادیده باشند. معمولاً خرگوش‌ها در شهرهایی که علوفه و چمن موجود نیست، نگهداری می‌شوند.
پیشگیری از بیماری دندان در خرگوش‌های خانگی
•گونه‌های نژادی را انتخاب کنید که بد اکلوژن مادرزادی دندان پیشین و سابقه بیماری در اجدادشان نداشته باشند؛
•اطمینان حاصل کنید که این گونه‌ها و خرگوش‌های در حال رشد، کلسیم و ویتامین D کافی دریافت می‌کنند. خرگوش‌های در حال رشد مستعدترین خرگوش‌ها برای بیماری متابولیک استخوان هستند. توده‌های مخلوط غله برای خرگوش‌های جوان کافی نیست زیرا جلوگیری از تغذیه انتخابی، غیرممکن است؛
•غذاهای فیبردار باب میل فراهم کنید. چمن و علوفه برای ایجاد روکش دندان ایده آل هستند؛
• رژیم غذایی حاوی کلسیم کافی برای کانی سازی رشد مداوم دندان‌ها و استخوان اطراف آماده کنید: ۰.۵ تا ۰.۱ درصد کلسیم ایده آل است. مقادیر بیشتر ممکن است به بیماری ادرار مداوم کمک کند؛
•علوفه با کیفیت خوب را انتخاب کنید. محتویات کلسیم در علوفه با کیفیت پایین ممکن است ۲۵ درصد باشد که کمتر از ۴۴ درصد موردنیاز برای کانی سازی استخوان است. علوفه‌های با آفتاب خشک شده، منبع مناسبی از ویتامین D هستند ولی علوفه‌های خشک شده در مزرعه ممکن است ویتامین D کافی را نداشته باشند.
و در ادامه:
•در صورت امکان ، غذاهای متنوع از علف‌های هرز و گیاهان وحشی تهیه شود و به طور کلی علف‌های هرز و گیاهان وحشی منابع متعادلی از کلسیم و فیبرهای غیر قابل هضم هستند.
•تغذیه روزانه باید حاوی حداقل سه نوع میوه یا سبزیجات بوده و در برگیرنده سبزیجات فیبرداری از جمله کلم بروکلی،کلم، سبزیجات بهاری، اسفناج یا برگ‌های گل کلم باشد. ریشه‌های سبزیجات و میوه‌هایی همچون زردک و سیب منابع ضعیفی از کلسیم‌اند و نباید به عنوان درمان استفاده شوند.
•در صورت امکان ورزش‌های خارج از خانه هر روز انجام شوند. این کار نه تنها امکان چریدن را فراهم می‌کند بلکه باعث می‌شود خرگوش در معرض نور خورشید قرار بگیرد و کمبود ویتامین D جبران شود.
•تغذیه با غذای تغلیظ شده آهن هرگونه کمبود رژیم غذایی را جبران می‌کند. ۲۵ g/kg قرص با کیفیت خوب باید در روز تجویز شود و در ظرف مدت دو ساعت کاملاً خورده شود.
•به خرگوش اجازه انتخاب غلات و حبوبات دارای کلسیم کم را ندهید. اگر خرگوش نتواند همه ترکیب را بخورد، انواع دلپذیر تر را انتخاب کنید. رژیم‌های غذایی حبه ای یا دلپذیر به تغذیه گزینشی ترجیح داده می‌شوند.
و در ادامه نکات:
استراتژیهای بازاریابی و تبلیغات توسط کارخانه‌های سازنده غذای خرگوش، صاحبان خرگوش‌ها را ترغیب می‌کند که غذای آن‌ها را از سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌های خانگی بخرند و موجب می‌شود که باور کنند خرگوش‌ها باید ترکیبات غلهای بخورند. بین پرورشدهندگان و فروشگاه‌های خانگی در مورد تناسب سبزیجات خوراکی به خرگوش‌ها تناقض وجود دارد و این تناقض باعث گیج شدن صاحبان خرگوش‌ها شده است. درنتیجه بسیاری از آن‌ها به تغذیه با ترکیبات غله ادامه می‌دهند زیرا معتقدند که این ترکیبات سالم و بیدردسر است. قرار دادن یک کاسه غذا در قفس، یک رویکرد رایج است.
به منظور پیشیگیری از بیماری دندان، صاحبان خرگوش‌ها باید تشویق شوند که از چمن و علف‌های فیبردار مانند قاصدک، خاربن و برگ درختان برای تغذیه خرگوش استفاده کنند. پرش و جهیدن در باغ شاید محدود به یک محوطه بزرگ یا آغل باشد ولی توصیه شده است. علوفه‌های با کیفیت خوب همیشه در دسترس همه خرگوش‌های خانگی هستند. احتمالاً پیشنهاد می‌شود انتخاب سبزیجات بهصورت روزانه انجام شود. مقدار متوسطی از آذوقه غلهای قابلقبول است زیرا ویتامین‌ها و مواد معدنی را فراهم می‌کند و زمانی که چمن و گیاهان کمیاب یا گران هستند، روش مناسبی برای مکمل غذایی است.
رژیم غذایی حبهای برای این منظور ایدهآل هسند زیرا از تغذیه گزینشی جلوگیری می‌کند و امکان آمادهسازی رژیم غذایی متعادل را فراهم می‌کند. جیره‌های غذایی کنسانتره نباید به خرگوش‌های بالغ داده شود. اگر یونجه و علوفه در دسترس باشد، ۲۵ g/kg در روز تمام آن چیزی است که لازم است. در حال حاضر رژیم‌های غذایی تکعنصری در دسترس هستند که به شکل ضعیفی بستهبندی شده‌اند و حاوی مقدار زیادی فیبرهای ساقه بلند هستند که فک عادی برای جویدنشان نیاز است. این موارد برای جایگزینی با علوفه مناسبتر هستند. همچنین تکه‌های ساختهشده از علوفه نیز که محتوی یک تکه خوراک دام است، برای تکمیل رژیم غذایی وجود دارند.
راهنمایی سریع برای انجام کار دندان پزشکی
•هدف از انجام عملیات دندانپزشکی تسکین درد، افزایش بهداشت و سلامت فردی و دادن امکان بزاقی کردن و جویدن به حیوانات خانگی است؛
•استفاده از دریل‌ها و مته‌های برقی برای انجام عملیات دندان پزشکی روی خرگوش‌ها اولویت دارد. با اینکه این روش امکان صدمه جدی را به بافت نرم دارد ولی از این لحاظ که امکان شکل دهی دقیق را می‌دهد، انعطاف پذیر است و البته این روش آسیب‌های طولانی¬مدت کمتری به بافت دندان وارد می‌کند؛
• باید دانست که ابزارهای برقی در همه شرایط در دسترس نیستند و در جایی که سلامت خرگوش مطرح است باید از قیچی‌های دستی و با حفظ احتیاط استفاده نمود. قیچی‌های دستی برای شکل-دهی دقیق دندان مناسب نیستند چراکه امکان باقی گذاشتن لبه‌های تیز را دارند که باعث شکستگی یا خرد شدن تاج می‌شود و احتمالاً به نوک ریشه هم می‌رسد. نیروی وارده به تاج یدکی در طول برش مهم است و ممکن است باعث اختلال در رشد نرمال شود؛
•در مواجهه با دندان‌های پیشین، هدف کاهش طول نیم تاج (با اجتناب از اختلال یا ورود به حفره نرمه که ممکن است به شکل غیر نرمال در دندان‌های بد اکلوژن شده، رشد کند) است به طوری که در صورت امکان دندان‌های پیشین فوقانی و تحتانی به صورت نرمال occlude شوند و بتوان برای بزاقی کردن و تکه کردن غذا از آن استفاده نمود. کاهش طول نیم تاج ممکن است به توانایی خرگوش برای بزاقی کردن غذا صدمه بزند. ورود به حفره نرمه ممکن است منجر به آبسه پری آپیکال شود؛
ادامه نکات:
•دندان پزشکی دندان گونه شامل برداشتن نوک‌های تیز و سیخونک‌هایی است که به بافت نرم آسیب می‌زنند؛ برای جلوگیری از کوتاه شدن زیاد طول نیم تاج باید مراقب بود زیرا دنتین عصب دار ممکن است نمایان شود و باعث درد گردد و نیز وارد شدن به حفره نرمه منجر به آبسه پری آپیکال می‌گردد. همچنین با قرار دادن طولانی مدت ابزارهای برقی در حفره نرمه ممکن است آسیب‌های حرارتی به وجود بیایند.
•درد پس از انجام عملیات دندان پزشکی، گرفتن دندان‌ها خارج از اکلوژن و آسیب بافت نرم همگی به anorexia پس از دندان پزشکی کمک می‌کنند. این امر به نوبه خود پیشرفت لیپیدوزیز کبدی را تسریع می‌نماید. هر مشکل ایجادشده باید سریعاً و به صورت جدی بررسی شود. تسکین درد، انسداد عصب دندان، آنتی بیوتیک ها، درمان با مایعات، تحریک حرکات روده ای و غذاهای کمکی همگی ممکن است موردنیاز باشند؛
•در برخی موارد لازم است دندان کشیده شود. ملحقات لثوی باید جدا شده، رباط لثوی با فشار آهسته و با دقت بریده شود و دندان در امتداد خط رشدش کشیده شود. پیچاندن و تکان دادن دندان ممکن است باعث شکستن آن شود. ریشه‌های باقیمانده باید در زمان جراحی اولیه یا مداخله ثانویه برداشته شوند؛
•خرگوش‌های نوجوانی که مبتلا به بد اکلوژن مادرزادی هستند، کشیدن دندان‌های پیشین را تحمل می‌کنند. در خرگوش‌های مسن¬تر، بیماری پری آپیکال و ankylosis ممکن است کشیدن را متأثر سازد. کشیدن دندان پیشین مانع از تأثیرپذیری دندان‌های آسیابی از ADD نمی‌شود؛
•کشیدن دندان گونه باید با احتیاط انجام شود. معمولاً دندان‌های گونه مبتلا به ADD بیش از یک دندان را متأثر می‌سازند. معمولاً در طولانی مدت، دندان‌های گونه ankylosed شده و رشد متوقف می شود و درنتیجه مشکل بدون مداخله (جراحی، کوتاه سازی و …) حل می‌شود.
در ادامه نکات:
اصلاح رژیم غذایی باعث ایجاد تغییرات معکوسی که در ساختار و موقعیت دندان‌ها شده‌اند، نمی‌شود اما کیفیت استخوان را افزایش و ریسک ایجاد آبسه را کاهش می‌دهد. معمولاً خرگوش‌هایی که با مشکلات دندان رشد کرده‌اند، بهراحتی تغییرات رژیم غذایی را نمی‌پذیرند. آن‌ها ممکن است نسبت به جویدن علوفه و چمن بیمیل باشند چراکه دندان‌هایشان درد دارد. آن‌ها معمولاً همان رژیم غذایی سال‌های قبل را می‌خورند و از خوردن چیز جدید امتناع می‌ورزند.
این موارد به مکمل ویتامین و معدنی برای بهبود کیفیت استخوان نیاز دارند ولی نمی‌توانند دندان‌ها را به ترازبندی اولیه برگردانند و یک روش سریع برای حل مشکلات دندان باشند. مکمل‌های حاوی کلسیم بالا منع شده‌اند زیرا ریسک رسوب ادراری را دارند. برای اطمینان از اینکه خرگوش مکمل‌ها را هضم کرده است لازم است مراقبت به عمل آید. پاشیدن مکمل روی غذا کافی نیست ولی مخلوط کردن آن با غذاهای خوشمزه و پاشیدن روی نان می‌تواند مؤثر باشد. ویتامین معمولی و مکمل‌های معدنی در خرگوش‌هایی که رژیم غذایی متعادل مصرف می‌کنند، نیاز نیست.
در این مقاله همه چیز در خصوص توصیه رژیم غذایی برای خرگوش‌های مبتلا به بیماری دندان خرگوش بررسی شد.
جهت دریافت اطلاعات رایگان بیشتر به وبسایت و پیج ما مراجعه کنید.
تذکر مهم : این مطلب برگرفته از کتاب طب خرگوش است.
بهترین کلینیک دامپزشکی تهران کجاست؟
کلینیک دامپزشکی روژان
۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳
