در این مقاله همه چیز در خصوص عمل آندوسکوپی و رویکرد های آن بررسی شده است، با ما همراه باشید؛
عمل آندوسکوپی
تجهیزات آندوسکوپی باید در برج عمودی سیار به همراه دستگاه نظاره گر در بالای آن که جلوی چشم اپراتور باشد، نگهداری گردد. این امر امکان مکان یابی تجهیزات را میدهد به طوری که اپراتور به شکل نشسته یا ایستاده روبروی بیمار میتواند به طور مستقیم مانیتور را ببیند. چنین مکان یابی باعث کاهش خستگی اپراتور و اجتناب از برگشتن اپراتور به عقب یا چرخاندن گردن حین فرآیندهای طولانی میشود.
هرجا که ممکن بود نباید آندوسکوپ را بدون درپوش محافظ روی محور تلسکوپ استفاده کرد. بعد از این که برش درونی به شکل مناسب انجام شد باید استوانه را نگه داشت و با دست زیرین حفظ نمود و دست اصلی را برای کنترل بدنه تلسکوپ و دوربین به کار برد (شکل ۶.۴). این وضعیت با تا زمانی که آندوسکوپ وارد شده و حفره بدن معاینه گردد، حفظ میگردد. اگر نیاز به استفاده از ابزار شد، دست فرعی به حول استوانه نزدیک میشود. انگشت شصت در امتداد استوانه به سمت اپراتور به حرکت در میآید. این دست اکنون وزن کامل تلسکوپ و دوربین را متحمل شده است. دست اصلی برای ورود و استفاده از ابزارها آزاد میگردد.
بیوپسی:
آندوسکوپی معمولاً برای بافت برداری جهت کشت یا بافت شناسی به کار میرود. با دست کاری آندوسکوپ همانند آن چه در فوق شرح داده شد، انبرکهای بافت برداری تا زمانی که در میدان عملیاتی مشاهده گردند، وارد کانال عملیاتی میشوند. سپس کمی پیشروی کرده تا اطمینان حاصل شود که فنجانها با فنر بارگذاری شده بدون دخالت درپوش عملیاتی، باز و بسته میشوند. اپراتور باید از امتحان پیشروی آنها به جای دیگر اجتناب ورزد و به جای آن کل سیستم را به شکل یک دستگاه به درون اندام مورد نظر وارد کند. ناحیه مناسب انتخاب شده و فنجانهای بافت برداری باز شده و سپس در محل انتخاب شده به شکل محکم بسته میشوند.
اگر فنجانها بافت را به شکل تمیز نبرند، به جای کشیدن اندام به دور از محل نرمال، از یک یدک کش برای جمع اوری نمونه استفاده میشود. وقتی فنجانها بسته شدند، انبرکهای بافت برداری به سمت استوانه عقب گرد نموده و انبرکها یا کل واحد از بیمار جدا میشود. بافت برداشته شده به آرامی از فنجانها جدا میگردد؛ نویسنده ترجیح اش این است که با جریان مناسب سالین استریل آبیاری را انجام دهد به طوری که نمونه روی تکه ای از گاز در یک کاست بافت، شسته شود. سپس نمونه را میتوان در محیط کشت یا فرمالین قرار داد.
رویکردهای آندوسکوپی:
چندین رویکرد در پرندگان مورد استفاده قرار میگیرد؛ موارد متداول تر در ذیل شرح داده شدهاند:
رویکرد نایی:
این رویکرد برای معاینه نای و syrinx (محفظه غضروفی) برای اجسام خارجی، پلاکهای دیفنتریک و جراحات نای به کار میرود. لازم به ذکر است که به غیر از معاینه سریع نای و محفظه غضروفی، بیمار باید سوند کیسه هوا داشته باشد که تا امکان بی هوشی و مراقبت تنفسی حین فرآیند فراهم گردد. بیمار تحت بی هوشی به سمت پشت یا شکم به شکل خوابیده قرار میگیرد و سر و گردن کشیده میشوند. آندوسکوپ روی زبان قرار گرفته و از طریق دهانه حنجره وارد نای میشود.
مهم است که بیمار در صفحه جراحی بی هوشی بوده و نای به شکل کشیده و مستقیم حفظ گردد تا از ترومای ناشی از جراحی جلوگیری به عمل آید. همچ نین مهم است که به یاد داشت که غضروف نای در پرندگان یک غضروف حلقه ای کامل است و بنابراین نای را نمیتوان از درون کشید و لومن نای باریک است زیرا از بخش دمی تا محفظه غضروفی عبور میکند. اگر محفظه غضروفی را نتوان مجسم کرد، بیرون کشیدن آندوسکوپ و قرار دادن بیمار به شکل معکوس (از پشت به شکمی و بالعکس) و سپس وارد نمودن مجدد آندوسکوپ میتواند کمک کند. دیدن برخی تروماهای ناشی از جراحی و خونریزی حین بررسی نای، غیر معمول نیست ولی به ندرت سبب عوارض خیلی مهم میگردد.
رویکرد سلومیک:
موقعیت استاندارد، قرار دادن بیمار به شکل خوابیده جابی راست است به طوری که بالها کشیده شده و محدود گردند. پای چپ به سمت جلو کشیده میشود و به گردن حفظ میشود. سپس جناح چپ پشت پا به شکل ظریف آماده میگردد و به ندرت نیاز به کندن بیش از تعداد اندکی پر میشود. نقاط مهم ذیل در این باره شناسایی شدهاند: بخش دمی دنده؛ عضله داخلی ساق پا خم کننده؛ و استخوان شرمگاهی. برش عمودی ۴ میلیمتری روی پوست و در جایی که عضله داخلی ساق پا خم کننده از بخش دمی دنده عبور میکند، انجام میشود.
سپس انبرکهای هموستات منحنی برای انعکاس عضله خم کننده پشتی به کار میرود و سپس کالبد شکافی کند از میان دیواره سلومیک انجام میشود. اگر این کار به درستی انجام شود، اپراتور هنگام ورود هموستات در کیسه هوای نای خلفی، ترکیدن را احساس میکند. زمانی که به سلومیک ورود شد، میتوان هموستات را خارج و آندوسکوپ را وارد نمود.
اگر ورود به درستی انجام شود، آندوسکوپ را میتوان در بخش دمی کیسه هوای نای قرار داد و این کار با نمای واضح شش و ostium تأیید میشود ضمن این که غشاهای کیسه هوا در چپ و راست نما دیده میشوند. آندوسکوپ را میتوان تا ریه پیش برد، در برخی بیماران میتوان از طریق ostium آن را وارد ریه کرد. غشاهای کیسه هوا یا در یک طرف بخش دمی کیسه هوای ریه قابل نفوذ اند و یا با قیچیهای آندوسکوپی یا قرار دادن نوک آندوسکوپ در مقابل غشا و پیچاندن آن نفوذ صورت میگیرد.
و در ادامه؛
با رفتن به سمت چپ، امکان ورود به کیسه هوایی نای فوقانی داده میشود و سمت راست بر روی کیسه هوای شکمی قرار میگیرد. کلیه، غده آدرنال، لولههای گناد و اویداکتدفران در کیسه هوایی شکمی و در مقابل دیواره پشتی قابل مشاهده هستند . طحال و پیش معده به صورت شکمی زیر سه گانه گناد شش و آدرنال قرار گرفتهاند. درون کیسه هوایی نای فوقانی، کبد، پیش معده و کمی فوقانی تر قلب قرار دارد.
زمانی که فرآیند کامل شد، آندوسکوپ خارج میگردد. پارگیها در غشاهای کیسه هوایی بدون نیاز به بستن جراحی، التیام مییابند. برشهای پوستی و عضله ای را در صورتی که اپراتور تشخیص دهد میتوان بست ولی معمولاً از طریق intention ثانویه (که به شکل سریع اتفاق میافتد) التیام مییابند.
رویکرد سلومی شکمی:
این رویکرد به منظور دسترسی به کبد جهت معاینه و بافت برداری به کار میرود. با خواباندن پرنده به پشت و بالا آوردن جمجمه، ناحیه روی جناغ سینه و دیواره سلومی بطنی لخت شده و ضدعفونی میگردد. برش کوچک پوستی میانی به اندازه ۲-۳ میلیمتر از بخش دمی تا جناغ سینه انجام شده و linea alba شناسایی شده و بلند میگردد و با احتیاط برش داده میشود. این زاویه دید ممکن است به دلیل چربی سلومی مسدود شده باشد. آندوسکوپ وارد شده و به شکل فوقانی به چپ و راست خط وسط هدایت میگردد. حفرههای چپ و راست صفاقی کبدی که از بخشهای صفاقی تشکیل شدهاند، شناسایی شده و بعد از کالبد شکافی تیز یا کند وارد میگردند. لوب راست کبد بزرگتر از سمت چپ است و معمولاً به راحتی دیده میشود. زمانی که فرآیند کامل شد، linea alba و پوست در لایههای جداگانه بسته میشوند.
رویکرد Choanal:
با وارد نمودن آندوسکوپ از طریق شکاف Choanal، امکان مشاهده عمق سوراخهای چپ و راست، حفرههای بینی و توربینات های بینی وجود دارد. سالین را میتوان از طریق سوراخهای خارجی با فشار وارد نمود تا معاینه بهتری صورت گیرد و هر گونه جسم خارجی بیرون بیاد و یا حداقل در حوزه دید نباشند. بیمار قبل از انجام این کار باید لوله گذاری شود.
رویکرد کلوآک:
با وارد نمودن آندوسکوپ در کلوآک حین استنشاق سالین، نمایش عالی از سه اتاق کلوآک، منافذ مجرای ادراری و منافذ لوله رحمی ایجاد میشود و در پرندگان جوان، کیسه کلوآک نمایان میگردد. بعد از ورود آندوسکوپ به کلوآک، دریچه حین وارد شدن سالین به کلوآک بسته شده و اتاقهای معاینه بالن گذاری میشوند. باید مراقب بود که سالین به صورت دوره ای وارد شود تا از درون ریزی مایع اضافی سالین به مقعد و سایر قسمتهای دستگاه گوارش جلوگیری به عمل آید.
رویکرد قسمت فوقانی دستگاه گوارش:
مری را میتوان با عبور دادن آندوسکوپ و گذر از دهانه حنجره در بیمار بی هوش، معاینه نمود. چینه دان در پرندگان دارای چینه دان (طوطیها، کبوترها، قمریها، پرندگان دانه خوار و برخی پرندگان گنجشک سان) با عبور دادن نوک آندوسکوپ از میان گردن مری، معاینه کرد. پرنده باید چند ساعت قبل از فرآیند ناشتا باشد تا نمایان سازی تاحد امکان افزایش یاید. دمیدن چینه دان با هوا یا آب نمایان سازی را افزایش میدهد. Ingluviotomy معمولاً نیاز به معاینه پیش معده و معده دارد.
پرنده بی هوش، لوله گذاری شده و به پشت خوابیده میشود. مری گردنی یا فارنکس باید در صورت امکان با سواب های gauze بسته شود. برش کوچکی درون چینه دان و مری صورت میگیرد و آندوسکوپ از طریق مری دیستال وارد پیش معده میشود. ورود به معده با عبور آندوسکوپ از طریق محل اتصال پیش معده- معده ممکن است انجام شود. استنشاق سالین ممکن است نیاز شود و باز هم باید مراقب بود که برای به حداقل رسانی میزان عبور سالین به سمت اثنی عشر باید مقداری از سالین کم شود. زمانی که فرآیند کامل شد، چینه دان با بستن دو لایه بسته میشود.
در این مقاله همه چیز در خصوص عمل آندوسکوپی و رویکرد های آن بررسی شد.
جهت دریافت اطلاعات رایگان بیشتر به وبسایت و پیج ما مراجعه کنید.
تذکر مهم : این مطلب برگرفته از کتاب طب پرندگان زینتی است. نکته قابل توجه این است که تشخیص و درمان هر بیماری ای الزاما بر عهده دامپزشک است. و درمان های نامبرده شده در مقالات وبسایت صرفا جهت آشنایی افراد با برخی مطالب ابتدایی است. بدیهی است که کلینیک و سایت روژان پت هیچ گونه مسئولیتی در خصوص انجام اعمال خودسرانه افراد ندارد.جهت دریافت اطلاعات بیشتر درمورد منابع ما به این مقاله مراجعه کنید.
بهترین کلینیک دامپزشکی تهران کجاست؟
کلینیک دامپزشکی روژان
۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳۶۸-۰۲۱