معاینه چشم خرگوش

معاینه چشم

معاینه چشم‌ها با مقایسه اندازه و شکل آغاز می‌شود تا نشانه­ای از ورقلمبیدگی چشم یا آب سیاه (در صورت وجود) یافت شود. ترس موجب ورقلمبیدگی دو طرفه می‌شود. پلک‌ها به­طور عریض باز شده و کره چشم به دلیل تراکم خون سیسنوس عروقی حدقه چشم، متورم می‌شود (اگلیتز، ۱۹۶۴). این بیماری دو طرفه و متقارن است و در ارتباط با آن، هیچ­گونه ناهنجاری تشخیص داده نشده است. معمولاً خرگوش ترسیده، حالت بی­تفاوت و قوزمانند به خود می‌گیرد. ظاهر bulging چشم‌ها پس از چند دقیقه از بین می‌روند. چشم‌های یک خرگوش نر اخته­نشده نیز متورم به نظر می‌رسند (به ­ویژه در فصل زاد و ولد زیرا غده عمیق پلک سوم عریض می‌شود).

ورنایو و همکاران (۱۹۹۵) توده‌هایی در حفره قدامی قفسه سینه یافتند که می‌تواند سبب ورقلمبیدگی دو طرفه چشم به دلیل امپدانس بازگشتی از سر شود. متداول‌ترین علت،  thymomaاست. bulging یک­طرفه چشم حاکی از وجود زخم retrobulbar همچون آبسه یا تومور است. کیست Coenurus serialis در حدقه چشم خرگوش خانگی (که موجب ورقلمبیدگی یک طرفه می‌شود) گزارش شده است (ویلز، ۲۰۰۱). بزرگ شدن چشم ناشی از glaucoma است. در بسیاری از موارد، ورقلمبیدگی در طول زمان توسعه می‌یابد و خرگوش برای درمان آماده می‌شود؛ همچنین دیدن اینکه کره چشم بزرگ شده یا خیر، آسان است. قرار دادن یک انگشت روی کره چشم می‌تواند برای بررسی عریض­شدگی یک چشم مفید باشد ولی قابل­اعتماد نیست. برای پاسخ دقیق باید از Tonometry استفاده شود. فشار intraocular نرمال خرگوش ۱۵-۲۳ mmHg است (ویلیامز، ۱۹۹۹).

معاینه بالینی چشم

•صورت و چشم‌ها را از جلو و بالا برای وجود نشانه ای از عدم تقارن بررسی کنید. لمس هر دو چشم با انگشت برای بررسی تغییرات شکل و فشار مفید است؛
•برای وجود عفونت، به صورت مشاهده ای پلک‌ها و قرنیه را بررسی کنید؛
• اگر مشکوک به عفونت بودید، نمونه‌هایی برای کشت و سیتولوژی قبل از تکمیل معاینه، بردارید؛
•بررسی کنید که آیا تست اشک Schirmer انجام شده یا خیر و اگر انجام شده است، در این مرحله و قبل از به کارگیری هرگونه قطره‌های موضعی، از آن استفاده کنید؛
•ساختار درونی چشم را معاینه کنید. Mydriatics هایی مانند tropicamide ممکن است برای نمایان شدن کافی حفره خلفی نیاز شوند. (ازآنجایی که بسیاری از خرگوش‌ها آتروپین تولید می‌کنند، قطره‌های آتروپین ممکن است مؤثر واقع نشوند)؛
•اگر نشانه ای از آسیب قرنیه یا باز نشدن مجرای nasolacrimal وجود داشت، از قطره‌های موضعی فلورسئین استفاده کنید. فلورسئین به اپی تلیوم قرنیه آسیب دیده می‌چسبد و آن را سبز روشن می‌کند. ممکن است از آن برای بررسی گشادی مجرای nasolacrimal استفاده شود. در مجرای باز، رنگ باید nostrils ظرف ۱-۲ دقیقه بماند (در سگ‌ها و گربه‌ها ممکن است این زمان طولانی تر باشد)؛
• اگر مشکوک به تغییر فشار intraocular بودید، از قطره‌های بیهوشی موضعی استفاده کرده و tonometer را برای سنجش IOP هر دو چشم به کار ببرید (NB: نوک تاج‌های دندان فک ممکن است به پشت چشم اصابت کرده و موجب افزایش IOP شوند. درنتیجه قبل از تأیید تشخیص glaucoma، گرفتن اشعه ایکس توصیه می‌شود)؛
• اگر شفافیت چشم آسیب دیده بود، مثلاً زمانی که hyphaema، hypopyon و یا cataract وجود دارد، سونوگرافی کره چشم برای معاینه ساختارهای خلفی تجویز می‌شود.

در ادامه معاینه چشم خرگوش:

سپس، پلک‌ها باید برای وجود اختلالات معاینه شوند. وارونگی پلک فوقانی نشان­دهنده عضله بژ رنگrectus dorsalis متصل­شده به sclera است. با وارون­ شدگی، موقعیت و ساختار نرمال پلک‌ها تغییر می‌یابند. Myxomatosis موجب hyperaemia پیش ­رونده، ورم و ضخیم شدن پلک‌ها می‌شود. تورم شدید پلک‌ها مانع باز شدن چشم، عفونت باکتریایی ثانویه و تخلیه چرکین در مراحل بعدی می‌شود. پوست اطراف چشم‌ها باید برای وجود نشانه­ای از تخلیه چشم یا آبریزش چشم معاینه شود. آبریزش چشم مزمن موجب رطوبت و انباشتگی خز روی پوست بینی و نزدیک به canthus چشم می‌شود. عفونت ثانویه باکتریایی ممکن است موجب التهاب و ریزش مو شود. معمولاً تمیز نکردن اطراف چشم ناشی از بیماری دندان است.

سیخونک‌های تیز روی دندان‌های گونه فک فوقانی به درون بافت نرم گونه رشد نموده و اگر فشار زیادی به پوست وارد شود، دردناک می‌شوند. آبریزش چشم یا ناشی از تولید زیاد اشک یا تخلیه اشک ناقص از طریق دستگاه nasolacrimal است. تولید زیاد اشک یا blepharitis ممکن است ناشی از conjunctivitis، آماس قرنیه، زخم قرنیه یا اجسام خارجی چشم باشد. معمولاً تخلیه ناقص اشک ناشی از طویل شدن ریشه دندان پیشین اصلی فک فوقانی است.

تست اشک Schirmer در خرگوش‌ها ارزیابی شده و از لحاظ نظری می‌تواند برای بررسی آبریزش چشم مفید باشد. این نوار تست وارد چین پایینی conjunctival در قسمت عرضی پلک سوم شده و به مدت ۱ دقیقه نگه داشته می‌شود. میزان رطوبت به­صورت میلی­متر اندازه­گیری می‌شود. بی­حسی موضعی نیاز نیست. مقادیر نرمال برای خرگوش طیفی از ۰ تا ۱.۲۲ میلی­متر/دقیقه و به­طور میانگین ۲.۹۶+۵.۳۰ است. تفاوت‌های آشکار گونه­ای از لحاظ حجم تولید اشک وجود دارند و خرگوش‌های کوتوله هلندی به­طور غیر نرمال تولید اشک بیشتری را در مقایسه با سایر گونه‌ها دارند (ویلیامز، ۲۰۰۷).

و در ادامه:

مقادیر زیاد نشان­دهنده تولید اشک اضافی یا تخلیه متقص است ولی مقادیر پایین معنای مبهمی دارند (ابرامز و همکاران، ۱۹۹۰). Keratoconjunctivitis sicca از لحاظ بالینی در خرگوش‌ها تعیین نشده است ولی به لحاظ آزمایشی تلقین شده است. بیریکیت و همکاران (۲۰۰۵) روایی تست Schirmer اشک را با تست نخ قرمز phenol برای تشخیص کاهش تولید اشک مقایسه نمودند. فرضیه پژوهش تناسب بیشتر نوارهای تست Schirmer برای ارزیابی افزایش تولید اشک در گونه‌های کوچک‌تر بود اما این نوارها موجب تحریک و آسیب چشمی می‌شدند و درنتیجه تولید اشک تغییر می‌کرد. تست نخ قرمز فنول، تغییر رنگ را هنگام تماس با اشک‌ها نشان می‌دهد. این تست برای تشخیص خشکی چشم حساس­تر از تست Schirmer است و به زمان تماس کوتاه­تری نیاز دارد (۱۵ ثانیه در برابر ۱ دقیقه).

نخ قرمز فنول با احتمال کمتری موجب تحریک چشمی می‌شود. نور کافی برای معاینه ساختارهای بیرونی کره چشم و دستگاه uveal نیاز است. تزریق قطره‌های بی­حسی موضعی و فلورسئین، باعث تسهیل معاینه قرنیه و کیسه conjunctival برای بررسی وجود اجسام خارجی و نواحی متورم یا زخمی می‌شود. فلورسئین را می‌توان در سوراخ‌های بینی خرگوشی که مجرای nasolacrimal بازی دارد، مشاهده نمود ولی ممکن است چند دقیقه طول بکشد تا سرازیر شود. برجستگی پلک سوم ممکن است حاکی از بیماری retrobulbar و ورقلمبیدگی چشم باشد. نمونه‌های معاینه cytological یا باکتری­شناسی از قوس چشم با استفاده از پنبه نمناک شده با چند قطره سالین استریل به دست آمده است. ممکن است برای معاینه فوندوس چشم و شبکیه نیاز به Mydriasis باشد. تقریباً ۴۰ درصد از خرگوش‌ها، استراز آتروپینی تولید می‌کنند که آتروپین را غیرفعال می‌نماید.

در ادامه نکات:

Tropicamide (0.5 یا ۱ درصد) باید به­ عنوان جایگزین استفاده شود. عصب بینایی بالای خط مرکزی افقی قرار گرفته است. نیاز به دیدن رو به بالای چشم با ophthalmoscope است تا دیسک بینایی که فشار نرمال عمیقی دارد و ممکن است با coloboma اشتباه گرفته شود، دیده شود. دو نوار سفید عریض مربوط به فیبرهای عصبی myelinated، اشعه‌های مغزی نخاعی به ­صورت افقی از دیسک بینایی گسترش یافته‌اند (پیفر و همکاران، ۱۹۹۴). شبکیه merangiotic تا حدی عروقی است. ناحیه­ با تراکم بالای photoreceptor، streak بینایی در پایین وجود دارد که موازی با پرتوهای مغزی نخاعی است. در خرگوش‌های غیر pigmented، عروق choroidal به ­آسانی مشاهده می‌شوند.

در این مقاله همه چیز در خصوص معاینه چشم خرگوش بررسی شد.

جهت دریافت اطلاعات رایگان بیشتر به وبسایت و پیج ما مراجعه کنید.

تذکر مهم : این مطلب برگرفته از کتاب طب خرگوش است.

بهترین کلینیک دامپزشکی تهران کجاست؟

کلینیک دامپزشکی روژان

۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳