آوا هاشمیعملکرد کلیوی در خرگوشها
در این مقاله عملکرد کلیوی در خرگوشها بررسی خواهد شد:
از لحاظ روشهای بالینی، عملکرد کلیه خرگوش با گونههای مشابه متفاوت است. خرگوشها نسبت به اثرات اختلالی اسید-پایه، درد، استرس، بی اشتهایی و دهیدراسیون (به دلیل واکنشهای کلیوی) بسیار حساس هستند. نقش کلیه خرگوش در homeostasis موجب دفع میزان زیادی کلسیم میشود که رسوب کربنات کلسیم در ادرار alkaline را تشکیل میدهد و ظاهر لولهای در جانوران سالم ایجاد میکند.
واکنش کلیه به اختلالات اسیدی
خرگوش ها، ادرار alkaline را دفع میکنند و توانایی محدودی برای دفع یونهای هیدروژن دارند. درنتیجه به اختلالات اسید-پایه حساس هستند.
برخی از مکانیسم های جبرانی کلیوی که در سایر گونه ها وجود دارند در خرگوش، موجود نیست. Anhydrase کربونیک، آنزیمی که تبدیل معکوس پذیر دی اکسید کربن به بیکربنات را کاتالیز میکند، در سلولهای اپی تلیال لولهای به میزان زیادی در گونه هایی مانند انسان، میمون و موشها وجود دارند (دوبیان و همکاران، ۱۹۸۲).
برخی اعتقاد دارند که کمبود نسبی anhydrase کربونیک در ایتلیوم لوله ای کلیه با آنزیم موجود در گلبولهای قرمز خون جبران میشود و هیچ تفاوت مهمی در قابلیت های انتقال هیدروژن در شرایط عادی ایجاد نمیکند (ایفورس و نیوکا، ۱۹۸۳).
آمونیاک در کلیه سایر پستانداران از طریق دآمیناسیون گلوتامین در واکنش به افت pH پلاسما یا کاهش غلظت بیکربنات تولید میشود. مکانیسم دیگری برای مقابله با اسیدیوز از طریق حذف یونها که به شکل هستند، وجود دارد. دآمیناسیون گلوتامین در خرگوشها فقط در واکنش به کاهش غلظت بی کربنات سرم خون و نه افت pH پلاسما رخ میدهد. این امر از طریق القاء یونهای فسفات تحریک میشود (یو و همکاران، ۱۹۷۶). گذرگاههای جایگزین بیوشیمیایی که در سایر گونه ها موجودند و نتیجه سنتز آمونیاک هستند، در خرگوشها وجود ندارند (بریور و کاریوس، ۱۹۹۴).
خرگوشها به دلیل عدم توانایی در دفع یونهای هیدروژن در معرض اسیدیوز متابولیک قرار دارند. خرگوشها همانند سایر گونهها نسبت به اثرات ادرارآور حلقه ای حساس نیستند. این موضوع ناشی از عدم حساسیت مغزی نخاعی داخلی است که سلولهای مجرا را جمعآوری میکند (بریور و کاریوس، ۱۹۹۴).
استرس و جریان خون کلیوی
درد و استرس در خرگوش ها اثر چشمگیری بر جریان خون کلیوی دارد. پژوهشهای آزمایشگاهی نشان دادهاند که آدرنالین مسئول کاهش طولانی مدت و چشمگیر جریان پلاسمای کلیوی و تصفیه glomerular است (برود و یسروتا، ۱۹۴۹). در پژوهشی که توسط کاپلان و اسمیت (۱۹۳۵) در مورد اثرات diuresis و جریان ادرار خرگوشها به انجام رسید، مشخص شد که تزریق خوراکی و اجباری مقادیر زیادی آب (بیشتر از ۴۰ میلیلیتر/کیلوگرم هر ۳۰ دقیقه) در برخی خرگوش ها کشنده است زیرا آنها oliguric شده، تشنج میکنند و میمیرند. این آزمایش با استفاده از دوز ۵۰ میلیلیتر/کیلوگرم آب قبل از اینکه خرگوش در معرض بیاشتهایی یا محرک دردناک قرار بگیرد، تکرار شد. در همه موارد، محرکهای مزاحم فوراً با کاهش جریان ادراری، جریان پلاسمای کلیوی و نرخ تصفیه، نمود پیدا کردند. معمولاً Oliguria شدید بوده و ۳۰ تا ۱۲۰ دقیقه طول میکشد.
برخی خرگوشها که با آب ۰.۳ میلیلیتر/ دقیقه در این دوره القاء شده بودند، به دلیل تشنج مردند. خرگوش هایی که تحریک نشده و بدون اختلال باقی ماندند، به واسطه افزایش جریان ادرار diuresis را تحمل نمودند.
در پژوهش دیگری که در مورد جریان خون کلیوی خرگوشها انجام شد (کرنر، ۱۹۶۳)، نویسنده دریافت که “اهمیت ویژهای برای حفظ جانوران در قفسهای آزمایشگاهی بدون محدودیت وجود دارد و زمانی که نمونه های خون و ادرار جمع میشوند، از کنترل جانوران پیشگیری میشود و با تزریق آب اضافی از هیدراسیون پیشگیری شده و با استفاده مداوم از عاملهای اسموتیک قوی از دهیدراسیون پیشگیری میشود.” این نتایج با کنترل و درمان خرگوش خانگی به ویژه درمان مایعی مرتبط است.
دفع کلسیم
به طور خلاصه، کلسیم بلافاصله از روده جذب میشود (چیکه و آمبرگ، ۱۹۷۳). جذب کلسیم از رژیم غذایی دارای غلظت کافی کلسیم منفعل بوده و با ویتامین D ارتباطی ندارد (برودری و همکاران، ۱۹۸۶؛ کامفیوز و همکاران، ۱۹۸۶). غلظت کلسیم خون در خرگوشها نسبت به سایر گونهها بالاتر و متغیرتر است. عمدتاً homeostasis کلسیم توسط کلیه تنظیم میشود و بهسرعت به تغییرات وضعیت کلسیم واکنش نشان میدهد. واکنشها از طریق PTH و ۱,۲۵-dihydroxyvitamin D3 تعدیل میشوند (بویودیو و همکاران، ۱۹۸۸) و درنتیجه میزان دفع کلسیم متناسب با جذب مواد غذایی است (کندی، ۱۹۶۵). کلیه در تنظیم کلسیم خرگوشها نقشی حیاتی ایفا میکند. در مدتزمان فقر کلسیم، جذب مجدد لولهای کلسیم توسط کلیه افزایش مییابد (بیوردیو و لایو، ۱۹۹۲). کلیه در خلال افزایش جذب کلسیم، دفع کلسیم در ادرار را بهطور قابلملاحظهای افزایش میدهد (وایتینگ و کوامی، ۱۹۸۴). دفع کلسیم ادرار در دوره جذب محدود فسفات نیز افزایش مییابد (بویوردیو و همکاران، ۱۹۹۰؛ دیپالو و همکاران، ۱۹۸۸). کربنات کلسیم در ادرار alkaline خرگوش شکل میگیرد و رسوب سفید را ایجاد میکند.
در این مقاله عملکرد کلیوی در خرگوشها بررسی شد.
وبسایت و اینستاگرام ما را دنبال نمایید
به روز ترین کلینیک دامپزشکی تهران، کلینیک دامپزشکی روژان
۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳۶۸-۰۲۱
طب خرگوش
نویسنده:پروفسور مولی وارگا
مترجم:آقای دکتر احمدرضا الهیار ترکمن
قبل از انجام هرگونه اقدام با دامپزشک خود مشورت نمایید؛ادمین و سایت روژان پت هیچگونه مسئولیتی در قبال اقدامات خودسرانه و عواقب ناشی از آن ندارد.
Fatemeh hashemi
