Fatemeh hashemiگیاهان آکواریومی از لحاظ تولید اکسیژن و جذب گاز کربنیک، جذب مواد محلول در آب و ایجاد محیطی زیبا برای نظاره کننده و محیطی آرام و طبیعی برای ماهیان موجود در آن حائز اهمیت هستند. پس از اینکه گیاه مورد نظرتان را انتخاب کردید بایستی قبل از کاشت آن‌ها در آکواریوم نسبت به ضدعفونی اقدام نمایید چون چنین گیاهانی اغلب حاوی تخم انگل‌ها یا حلزون‌های ناخواسته هستند. برای ضدعفونی یک چهارم دانه گندم پرمنگنات را در ۵/۴ لیتر آب حل کرده و گیاهان را در آن فرو برده تا ضدعفونی گردد، یا می‌توانید محلول ۱۵ میلی گرم در لیتر محلول پرمنگنات تهیه کرده و به مدت ۱۰ تا ۱۵ گیاهان را در آن شناور کنید. پس از این عمل گیاهان را مدتی در آکواریوم قرنطینه نگهداری نمایید تا از سلامت آن‌ها کاملا مطمئن شوید.
شرایط مطلوب رشد گیاهان آکواریومی
خاک و ماسه مناسب گیاه:
در آکواریوم‌های تزئینی خاک ریخته نمی‌شود چون بعد از مدتی خاک تبدیل به لجن شده و آلودگی ایجاد می‌کند. اگر آکواریوم فقط جهت کشت گیاه باشد، خاک معمولی یا رس آمیخته با مواد گیاهی و روی آن را با یک طبقه شن می‌پوشانند که کمتر کدورت ایجاد کند. خاکی که استفاده می‌شود باید الک شده و عاری از مواد آلی باشد تا ایجاد لجن نکند. اما آکواریوم‌هایی که به منظور نگهداری ماهی استفاده می‌شود به خاک احتیاج ندارند.
ماسه کف نباید زیاد ریز باشد چون در ته نشست کرده، به هم می‌چسبند و ریشه گیاهان را خفه می‌کنند. بهترین ماسه برای آکواریوم‌ها، ماسه رودخانه‌ای است. این ماسه دارای مقدار کمی آهک، پتاسیم و اسید فسفریک است که احتیاجات گیاه را مرتفع می‌نماید. ضخامت ماسه کف حداقل باید ۶ تا ۷ سانتیمتر باشد. هرچه دانه بندی ذرات شن ریز تر باشد حرکت ریشه‌های رونده کندتر انجام خواهد شد.
اگر ماسه مناسب در دسترس نبود، می‌توانید به سادگی با قوطی نگاتیو عکس گلدان کوچکی درست کنید و از شن شسته که جهت مصارف ساختمانی استفاده می‌شود داخل آن استفاده کنید. بهتر است در کف و دیواره‌های گلدان تعدادی سوراخ ایجاد کنید تا تبادل مواد و رشد ریشه از آن امکان پذیر گردد.
نور مناسب گیاه:
فاکتورهای تعیین کننده در نور مناسب گیاه، شامل جنس، شدت، جهت و مدت تابش نور است.
– جنس نور: بهترین جنس نور، نور خورشید است چون دارای مقدار زیادی اشعه ماورای بنفش است. اما چون در آکواریوم‌ها باعث رشد جلبک‌های میکروسکوپی و سبزی آب می‌شود مطلوب نیست و بایستی از نور مصنوعی استفاده کرد. بهترین نور مصنوعی جهت آکواریوم‌ها لامپ‌های نور سفید یا فلورسنت است.
– شدت نور: باید به اندازه‌ای باشد که گیاهان بتوانند به خوبی رشد کنند. اگر شدت نور تابیده زیاد باشد، باعث پژمردگی گیاهان عالی و رشد سریع جلبک‌های میکروسکوپی و کدورت آب می‌گردد.
– جهت نور: نور مصنوعی باید از سطح فوقانی مخزن بتابد تا هر برگی بتواند از آن استفاده کند. چون بعضی شیشه‌ها اشعه ماورای بنفش را جذب می‌کنند، باید لامپ‌ها را از بالا در زیر در پوش و در فاصله چند سانتیمتری از سطح آب قرار دهید.
– مدت تابش نور: محاسبه دقیق اینکه با استفاده از لامپ‌های فلورسنت چه مدتی باید لامپ‌ها روشن باشد امکان پذیر نیست اما آنچه مسلم است بایستی حداقل چند ساعت و مخصوصا بعد از غروب آفتاب لامپ‌ها را روشن کرد. براساس تجربه، ایده آل ترین مدت تابش نور در آکواریوم بین ۸-۱۲ ساعت در روز است.
تقسیم بندی گیاهان آکواریومی:
گیاهان آکواریومی از نظر زیست شناسی به سه گروه شناور، غوطه ور و ریشه در خاک تقسیم می‌شوند. اساس تقسیم بندی این گیاهان از نظر زیستی بستگی به نحوه جذب مواد آلی و غیر آلی دارد. تنها از نظر وضع ساختمان ریشه و برگ می‌توان به آسانی نحوه تغذیه گیاهان را معلوم نمود.
گیاهان آبزی شناور درآب:
اهمیت زیستی این گیاهان در این است که غذای خودشان را از مواد محلول در آب جذب می‌کنند. برگ‌های آن‌ها معمولا لطیف و نازک است. بسیاری از انواع این گیاهان به سرعت تکثیر می‌یابند. این گیاهان به نور شدید و زیادی احتیاج دارند و مواد حاصل از فعل و انفعالات حیاتی را به راحتی از ریشه جذب می‌کنند. درصورتی که زیاد شوند تابش نور به داخل آکواریوم را مختل می‌کنند. ماهیان خانواده لابیرنت داران از برگ‌های این گیاهان جهت لانه سازی استفاده می‌کنند که تخم‌ها در حباب زیر برگها نگه داشته می‌شوند. از آن جمله می‌توان به ریکسیا، کاهوی آبی و سالوینیا اشاره کرد.
– ریکسیا:
به نام خزه آبی نیز معروف است. گیاهی شناور بوده مخفیگاه و مکان مناسبی جهت تخم ریزی ماهیان لابیرنت دار ایجاد می‌کند. رنگ سبز روشن و پر پشت است. در محیط‌هایی با گاز کربنیک بالا بهترین رشد را دارد. حباب‌های اکسیژنی روی سر برگها تشکیل می‌شود. برای تکثیر آن کافی است تکه‌ای از آن را قطع کرده و در سطح آب با نور خوب بیاندازید. در دمای ۱۵-۲۵ درجه سانتیگراد و آب نیمه سنگین رشد مطلوب دارد.
– پیستیا:
به کاهوی آبی نیز مشهور است. گیاهی شناور با ریشه‌های غوطه ور است. بوسیله ریشه رونده‌اش به راحتی تکثیر می‌شود. مکان مناسبی برای مخفی شدن ماهیان از جمله لابیرنت داران است. برای جلوگیری از اندازه بیش از حد آن بایستی هرازگاهی هرس شود. برگها به رنگ سبز تیره است که کرک‌های صورتی رنگ آن را می‌پوشاند. در طبیعت در فصل تابستان به صورت غیر جنسی تکثیر می‌یابد و در زمستان می‌میرد. بوسیله تخم هم تکثیر می‌شود. در دمای ۱۸-۲۵ درجه سانتیگراد و آب سبک رشد مطلوب دارد.
–سالوینیا:
برگ‌هایی شبیه برگ درخت اقاقیا دارد. گیاهی شناور با ریشه‌های غوطه ور است. درصورت وجود نور و مواد غذایی کافی رشد سریعی دارد. لایه نازکی از این گیاه دیگر موجودات را در کف از گرفتن نور محروم می‌کند بنابراین گیاه تزئینی مناسبی برای آکواریوم‌های باز است. برگ‌های این گیاه در سطح نور را به خوبی تجزیه می‌کند و مانع رنگین شدن آب آکواریوم می‌شود. در دمای ۱۵-۲۵ درجه سانتیگراد و آب نیمه سنگین رشد مطلوب دارد.
گیاهان آبزی غوطه ور درآب:
از نظر جذب مواد آلی و غیر آلی محلول در آب بسیار اهمیت دارند. عمل جذب مواد از طریق سطح زیرین برگها انجام می‌شود. ریشه بدون انشعاب نازک فقط جهت محکم نمودن گیاه است. برگ‌های آن‌ها نازک و قرینه هم دیگرند. این گیاهان نور خورشید را گرفته و آب را تصفیه می‌کنند.
–الودوا: در میان کلیه گیاهان تنها گیاهی است که در نور و حرارت ملایم به سرعت رشد می‌کند. از نظر تولید اکسیژن بسیار عالی است. گیاهی پایدار و غیر حساس است. تکثیر آن به واسطه قلمه زدن و نشاندن ساقه‌های شکسته انجام می‌شود. در درجه حرارت ۱۰-۲۵ درجه سانتیگراد و آب نیمه سنگین رشد مطلوب دارد.
–کابومبا: در کشور ما به شویدی معروف است. وقتی به صورت گروهی کاشت می‌شود، بیش‌ترین زیبایی و جذابیت را دارد. قدرت اکسیژن دهی بالا دارد. رنگ برگ‌های آن سبز تیره است. در دمای ۱۸-۲۸ درجه سانتیگراد و آب خیلی سبک رشد مطلوب دارد.
– هیگروفیلا: در کشور ما به برگ سیوی معروف است. نیاز به مراقبت چندانی ندارد. رشد سریعی دارد و مقاوم است. اگر هرس نشود به حدی رشد می‌کند که در بالای سطح آب قرار می‌گیرد و گل‌های آبی زیبایی نمایان می‌شود. به همین علت گیاه مناسبی برای تزئین آکواریوم‌های بزرگ و سرباز است. در دمای ۱۸-۳۰ درجه سانتیگراد و سختی آب سبک تا سنگین رشد می‌کند.
–میریوفیلوم: بهترین گیاه اکسیژن دهنده است. نه تنها در مقابل نور بلکه در تاریکی نیز تولید اکسیژن می‌کند. این خاصیت به واسطه ذخیره مقداری گاز تحت فشار در بافت‌ها در هنگام روز است که به آهستگی تا شب خارج می‌شود. تکثیر آن بوسیله قلمه زدن است. ویژگی شناسایی آن هفت برگ نزدیک به هم است که تمام ساقه را می‌پوشاند. در دمای ۱۰-۲۹ درجه سانتیگراد رشد و آب سبک تا نیمه سنگین رشد مطلوب دارد.
گیاهان آبزی ریشه در خاک:
این گیاهان از نظر تزئین اهمیت زیادی دارند. بعضی از آن‌ها مانند کریپتون ها منحصرا از ریشه تغذیه می‌کنند و به خاک احتیاج دارند اما ساژیتاریا و والیسنریا از راه ریشه و برگ تغذیه می‌کنند. در آکواریوم‌ها نیاز به مراقبت بیش‌تری دارند.
– والیسنریا:
در کشور ما به نام گندمی معروف است. دارای برگ‌های زبر و نواری بلند و بالا رونده است. در گونه دیگری از آن، برگها پیچ خورده بوده و شکلی شبیه زنجیره وراثتی DNA دارد. توسط ماهیان گیاه خوار خورده نمی‌شود. تکثیر آن بوسیله ساقه رونده است که از جهات مختلف از گیاه اصلی در نزدیکی کف خارج شده و در فواصل معینی ریشه و جوانه زده و گیاه دیگری را می‌سازد. در دمای ۱۸-۳۰ درجه سانتیگراد و آب نیمه سنگین رشد مطلوب دارد.
– ساژیتاریا:
نیاز به مراقبت چندانی ندارد. ساقه‌های رونده کوتاه آن گروه متراکمی را تشکیل می‌دهد. گاهی اوقات در آکواریوم یک شاخه بلند به سطح می‌فرستد و گل‌های کوچک سفید تولید می‌کند. از لحاظ ساختمان و تکثیر شبیه والیسنریا است اما برگ‌های آن خمیده و به شکل شمشیر بوده و در انتها بریده است. رگبرگ‌ها در پهنک برگ به خوبی محسوس است. در دمای ۱۶-۲۸ و آب نیمه سنگین رشد مطلوب دارد.
–کریپتوکورین:
در کشور ما به کریپتون معروف است. دارای تنوع وسیعی در گونه‌ها است. به واسطه داشتن برگ‌های قهوه‌ای- قرمز به عنوان یک گیاه با ارزش آکواریومی شناخته می‌شود. جزو گران‌ترین گیاهان است. نیاز به نور زیاد ندارد. برگها رشته‌ای و کمی موج دار است که در بالا به رنگ زیتونی و در پایین به رنگ قرمز است و به وسیله دم برگ قرمزی روی ساقه قرار دارد. دارای رشد آرامی است که توسط ساقه زیرزمینی (ریزوم) تکثیر می‌یابد. در دمای ۲۰-۳۰ درجه سانتیگراد و آب سبک رشد مطلوب دارد.
در این مقاله همه چیز در خصوص گیاهان آکواریومی بررسی شد.
جهت دریافت اطلاعات رایگان بیشتر به وبسایت و پیج ما سر بزنید.
بهترین کیلینیک دامپزشکی تهران کجاست؟
کیلینیک دامپزشکی روژان
۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳۶۸-۰۲۱
آوا هاشمی
