در این مقاله آزمایش خون پرندگان بررسی خواهد شد:
تکنیکهای تشخیص
طیف محدودی از واکنشهای فیزیکی به بیماری در دسترس هستند و اندازه نسبتاً کوچک آنها، نیاز به آزمایش تشخیصی را برای تشخیص بهتر بیماری و ارائه درمان مناسب افزایش داده است. طیف کاملی از آزمایشهای موجود در درمان حیوان کوچک نیز برای دام پزشکان پرندگان در دسترس است.
با این حال، قبل از هرگونه تفسیر آزمایش تشخیصی، لازم است که ادراکات بالینی از نحوه و قابلیت جمع آوری نمونههای کیفی و قرار دادن صحیح بیمار برای تصویربرداری تشخیصی صورت پذیرد.
جمع آوری و بررسی خون
شماری از آزمایشهای هماتولوژی، سرولوژی و واکنش زنجیره پلیمری (PCR) برای دامپزشک پرندگان جهت درمان بیمارانشان موجود است. الزام اولیه این آزمایشها، جمع آوری حجم کافی از خون غیر همولیزه شده بدون در معرض خطر قرار دادن بیمار است.
الزامات بعدی شامل ذخیره سازی صحیح نمونه جمع آوری شده و تازه نگه داشتن گسترههای خون بدون آسیب به گلبولهای نسبتاً حساس است.
خون را میتوان از ورید راست زیرگلو (ورید چپ jugular در دسترس تر است ولی خیلی کوچکترمی باشد) ورید بازویی (از قسمت میانی تا آرنج) یا ورید ساقی-پاشنه ای (tibiotarsal).(در پرندگان بزرگ) جمع آوری نمود.
ورید jugular سمت راست معمولاً در پرندگان همنشین ترجیح داده میشود زیرا نسبتاً آسان در دسترس قرار میگیرد و زیر apteryla قرار دارد و در عمل، یک متصدی به تنهایی میتواند پرنده را مهار نموده و سوراخ کردن را انجام دهد.
باید به خاطر داشت که رگهای پرندگان دیوارههای نازک داشته و به آسانی دریده میشوند. انعقاد و لختگی در پرندگان معمولاً به مسیرهای لخته شدن بیرونی وابسته است و به جای استفاده از مسیرهای لخته شدگی درونی که در پستانداران به کار میرود، نیاز به لخته سازthromboplastin بافتی است.
بنابراین برای پیشگیری از بریدگی سهوی دیواره ورید که میتواند به سرعت منجر به خونریزی مهلک شود، باید بسیار مراقب بود.
در ادامه آزمایش خون پرندگان:
شایان ذکر است که:
معمولاً یک پرنده پس از شکاف دادن زیر گلو از ناحیه بینی دچار خونریزی میشود. این خونریزی از ورید زیرگلویی که وارد کیسه هوای cervicocephalic میشود ادامه مییابد (انتشار از سینوس زیرکاسه چشم) و پس از پارگی غیر عمدی در خلال جمع آوری خون اتفاق میافتد.
این خونریزی به ندرت مورد توجه قرار میگیرد ولی گزارشات حاکی از آن است که پرندگان مبتلا به انعقاد خون از خونریزی مهلک صدمه میبینند.
توصیه میشود که فشار انگشت را در محل سوراخ به مدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه انجام داد تا تشکیل هماتوم به حداقل برسد. با به کارگیری سوزن درجه ۲۵-۲۹، ترومای ناشی از جراحی ورید به حداقل میرسد ولی سوزن کوچک تر احتمال تحلیل خون را حین جمع آوی بیشتر میکند. زمانی که سوزن وارد ورید شد، باید از فشار وارد کردن به قسمت پشت اجتناب شود. این کار از فرو ریختن ورید و تحلیل خون نمونه جلوگیری میکند. استفاده از سرنگ هپارین، گاهی اوقات منافعی دارد.
بریدن انگشت پا که یک روش برای جمع آوری خون از پرندگان است، کمترین محبوبیت را در بین روشهای جمع آوری خون دارد زیرا با اسید اوره و باقیمانده زبالهها مخلوط میشود و احتمال لخته کردن خون و شیوع ترشحات غیر معمول سلول را بالا میبرد وباعث بیماری میگردد. بسیاری از مشتریان (و دامپزشکان) در خصوص میزان خونی که به شکل ایمن از پرنده باید گرفته شود، متحیر هستند.
حجم خون در هر پرنده تقریباً ۱۰ درصد وزن بدن است و با توجه به این که ۱۰ درصد این حجم خون معمولاً به شکل ایمن برای آزمایش تشخیصی یا سایر مقاصد جمع آوری میگردد.
حجم خون معادل ۱ درصد وزن پرنده میتواند به شکل ایمن جمع آوری شود.
(به عبارت دیگر ۱ میلی لیتر خون را از هر ۱۰۰ گرم وزن بدن میتوان جمع آوری کرد). با به کارگیری تجهیزات مدرن آزمایشگاهی در آزمایشگاههای داخل خانه و خارج، معمولاً نمونه کافی برای سنجش خون شناسی و بیوشیمی در دسترس قرار میگیرد.
آزمایش بیوشیمی معمولاً در خونی که از هپارین لیتیوم جمع آوری شده باشد، به بهترین نحو انجام میگردد. اگر آزمایش برای کار دیگری بیش از یک ساعت به تعویق افتاد، باید سانتریفیوژ و پلاسما جدا گردیده و ارائه شوند. به کارگیری لولههای صاف که امکان لخته شدن خون و تحقق سرم را بدهند، توصیه نمیشود. با اینکه سرم جمع آوری شده به این روش مانع انعقاد خون نیست ولی با سلولهای قرمز خون به مدت زیادی تماس پیدا کرده و سبب تغییرات بیشتر مصنوعی میگردد. (سرم پایین تر پروتئین کل، آلبومین و گلوکز و بالاتر از اسید اوره، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و فسفر قرار دارد).
از سوی دیگر، خون شناسی معمولاً در خونی که در سدیم EDTA ذخیره شده باشد به بهترین شکل انجام میگیرد. (باید توجه داشت که برخی آزمایشگاهها هپارین لیتیوم را برای خون شناسی ترجیح میدهند؛ پزشک باید با آزمایشگاه در مورد ترجیحاتشان مشورت کند).
تودههای تازه خون همیشه باید قبل از قرارگیری درهر گونه ضد انعقادی ایجاد شوند:
- روش “فشار” زاویه دار اسلاید شیشه ای سنتی که معمولاً منجر به تحلیل قابل توجه سلولی میشود.
- روش “کشیدن” اسلاید زاویه دار: اسلاید زاویه دار برای کشیدن استفاده میشود و غشای خون در امتداد اسلاید آماده سازی قرار میگیرد. غشای خون با تکنیک قبلی محبوبیت بسیار کمتری دارد.
- روش لامل coverslips: قرار دادن قطره دو میلیمتری بین دو لامل که به قطره امکان انتشار به سمت لبهها را میدهد و سپس اسلاید را به شکل افقی باید جدا نمود. سپس لامل رنگ آمیری شده و با استفاده از روغن غوطه وری، و قطره چسبنده عمل قرار گرفتن خون روی اسلاید شیشه ای انجام میشود.
- روش لامل روی اسلاید: قطره خون روی اسلاید شیشه ای قرار گرفته و سپس لامل روی قطره قرار میگیرد. زمانی که خون به لبههای لامل ترشح شد، به صورت افقی در امتداد لغزنده فرو میریزد. اگر این کار به آرامی انجام نشود، لیز چشم گیر سلول ممکن است رخ دهد
در این مقاله آزمایش خون پرندگان بررسی شد.
وبسایت و اینستاگرام مارا دنبال نمایید
به روز ترین کلینیک دامپزشکی تهران، کلینیک دامپزشکی روژان
۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳۶۸-۰۲۱
برگرفته از کتاب طب پرندگان زینتی