در این مقاله همه چیز در خصوص عکسبرداری تشخیصی پرندگان زینتی بررسی شده است، با ما همراه باشید؛
عکسبرداری تشخیصی
رادیوگرافی یک ابزار تشخیصی با ارزش در درمان پرندگان است ولی متاسفانه بخش عمده ای از ارزش این ابزار به دلیل تجهیزات و روشهای نادرست و دشواری تفسیر عکسهای گرفته شده از دست میرود. سونوگرافی یک روش کمتر رایج در درمان پرندگان است و عمدتاً به دلیل حفره سلومیک پر از هوا این اتفاق میافتد. با این حال یک مکان مشخص در تصویر برداری تشخیصی پرندگان وجود دارد. فلورسکوپی، سی تی اسکن، توموگرافی انتشار پوزیترن (PET) و تصویربرداری طنین مغناطیسی (MRI) نیز نقشهای مهمی در تصویر برداری تشخیصی ایفا میکنند و بیشتر استفاده میشوند. تصویربرداری تشخیصی در فصل ۵ بیشتر توضیح داده میشود.
آندوسکوپی:
آندوسکوپی اولین درمان پرندگان در دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ برای تعیین جنسیت طوطیها بوده است و خیلی سریع مشخص شد که آناتومی منحصر به فرد پرندگان با حفرههای بدنه پر از هوا باعث ایده آل شدن آنها جهت آندوسکوپی میشود.
قلب و عروق:
رادیو گرافی، سونوگرافی، داپلر و ECG ها نقش مهمی در تشخیص بیماری قلبی ایفا میکنند. این تکنیکها به طور مفصل در فصل ۵ تشریح میشوند.
تکنیکهای درمان:
زمانی که بیماری پرنده، تشخیص داده شد، یا پزشک منتظر نتایج آزمایش برای تشخیص بود، درمان برای پشتیبانی از بیمار و درمان مشکل علی میتواند انجام شود. گاهی اوقات از مراقبتهای حمایتی که بخش حیاتی از درمان بیمار است غفلت میشود که معمولاً نسبت به بیماری سایر گونهها که به دامپزشک مراجعه میکنند، بیشتر اهمیت دارد. پرندگان بیمار که در رأس مشکل اصلی قرار دارند معمولاً مبتلا به کمبود حرارت بدن، کم آبی بدن و کم شدن قند بدن هستند. به طور واضح، فرستادن چنین بیماری با پودرهای تقویتی حلال در آب بعید است که کمکی نماید. بنابراین، بسیاری از بیمارانی ارائه شده به دامپزشک مشکل بحرانی دارند و درمان (آزمایش تشخیصی) باید به دقت در مراحل محدود انجام شود تا از احاطه شدن پرنده جلوگیری گردد.
پیگیری ارزیابیهای سریع برای تشخیص فوری مشکلات تهدید کننده حیات (مانند خونریزی شدید یا تنگی نفس) و مراقبتهای حمایتی قبل از انجام آزمایش تشخیصی لازم است.
گرما:
پرندگان به دلیل اندازه کوچک و مساحت بالاتر نسبت به حجم به طور خاص نسبت به کم گرمایی حساس هستند. به همین دلیل پرندگان مریض به صورت نشسته (برای ذخیره انرژی) بوده و پرهایشان را باد میکنند (برای حفظ گرما). زمانی که چنین بیماری تحویل داده شود، لازم است قبل از تلاش برای هرگونه درمان یا تشخیص دیگری، پرنده را با احتیاط گرم نمود.
به عنوان یک قانون کلی، پرندگان بیمار باید در دمای تقریباً ۲۵-۳۰ درجه سانتیگراد با رطوبت نسبی نزدیک ۷۰ درصد نگهداری شوند. گرما را میتوان با استفاده از دستگاه جوجه کشی، دستگاه گرم کننده و لامپ گرما، روکش آب گرم مدور، بطریهای آب گرم یا سایر تجهیزات فراهم نمود. بیمار باید به دقت تحت نظارت باشد تا از گرمای بیش از حد یا سوختگی جلوگیری شود. زمانی که پرنده گرمای مورد نیاز را کسب کرد، به وضوح فعالیت اش بیشتر شده و اقدامات تشخیصی را میتوان انجام داد.
مایع درمانی:
فرض بر این است که اکثر پرندگان بیمار، حداقل ۵ درصد کم آبی داشته باشند؛ البته اگر این مقدار بیشتر نباشد. علائم کم آبی آشکار در پرندگان شامل کاهش تورم پوست، چشمهای فرو رفته یا بسته، غشاهای مخاطی دهان خشک و مخاط ضخیم در حلق است. پزشک باید با هدف اصلاح کسری مایع مورد طی ۲-۳ روز با حفظ مایعات (۵۰ میلی لیتر/ کیلوگرم/ روز) دست به درمان بزند. یک محاسبه ساده گرفتن ۱۰ درصد وزن بدن پرنده به شکل روزانه به مدت سه روز و سپس کاهش این حجم تا ۵ درصد است.
در بیماران مبتلا به کم آبی خفیف که عملکرد سیستم گوارش و توانایی مقاومت در برابر فشار لازم را دارند، جایگزینی مایعات را از طریق دهان میتوان انجام داد. شیر آب، فرمول باز آب دهی مجدد یا محلول رینجر از طریق سوزن چینه دان یا لوله پلاستیکی مستقیماً به چینه دان قابل تزریق هستند. مایعات هیپرتونیک را نباید استفاده نمود چرا که باعث تشدید کم آبی میشوند. سوزن چینه دان (سوزن استیل ضد زنگ با گلوله استیل ضد زنگ در انتها) یا لوله پلاستیکی از زبان عبور داده شده و به آرامی به پایین و به طرف مری گردنی و به درون چینه دان هدایت میشود.
و در ادامه:
باید مراقب بود که سهواً سوزن یا لوله وارد مری نشود و یا به دیواره چینه دان/ سوراخ مری فشار نیاید. مهم است که سوزن چینه دان در چینه دان قرار گیرد و نه پشت حلق. لمس با احتیاط چینه دان از قرارگیری ابزار قبل از دادن مایعات، اطمینان میدهد. عدم انجام این کار ممکن است منجر به جاری شدن مایع در حلق و حفره دهان شود و احتمال ایجاد استنشاق هم وجود دارد.
باید مراقب بود که به چینه دان حین نگه داشتن پرنده فشار نیاورد چرا که چینه دان خیلی سریع پر میشود. اگر مایع حین وارد کردن، در حلق ظاهر شد یا از دهان بیرون آمده بلافاصله باید سوزن را خارج نمود و پرنده را به پشت خوابانید. ادامه دادن به نگه داشتن پرنده به احتمال زیاد منجر به ترس و هراس و بیرون آمدن مایع میشود. به عنوان یک قانون کلی باید گفت، میزان تزریق به چینه دان ابتدا به اندازه ۵ درصد وزن پرنده باید باشد.
سپس میتوان به ۸ تا ۱۰ درصد آن را رساند و معمولاً بین ۲ تا ۴ ساعت طول میکشد که چینه دان کاملاً خالی، پر شود (ترکیبات ضخیم تر مانند فرمول پرورش دستی طولانی تر خواهند بود). در بیمارانی که مبتلا به کم آبی شدید هستند یا آنهایی که نمیتوانند مایعات خوراکی یا محدودیت فیزیکی را نگه دارند، باید از تزریق زیر پوستی، درون وریدی یا درون استخوانی اجتناب کرد.
ادامه نکات:
مایعات زیرپوستی برای بیماران مبتلا به کمبود حرارت یا آنهایی که به دلیل جذب بیش از حد دچار شوک شدهاند، توصیه نمیگردد. (انقباض عروق جانبی منجر به جذب ضعیف میشود). با این حال، این روش برای بسیاری از بیماران مفید است. میتوان به آنها از ناحیه کشاله ران یا ناحیه بین کتفی تزریق کرد، ناحیه کشاله ران امکان تزریق حجم بیشتری را با ناراحتیهای کمتر را میدهد. حجم بیش از ۱۰ میلی لیتر/ کیلوگرم دو یا سه بار در روز در هر مکان میتوان تزریق نمود. اگر قبل از درمان بعدی، ورم مشاهده شود، مایع جذب نمیشود (به دلیل گردش ضعیف، حجم اضافی تزریق یا کم شدن پروتئین خون) و مایع اضافی نباید از این مسیر تزریق شود.
و در ادامه نکات:
مایعات را میتوان با تزریق مداوم یا تکههای کند از طریق قرا دادن سوند درون وریدی یا درون استخوانی وارد کرد. وریدهای میانی استخوان پا، زیرگلویی و بازویی برای تزریق مایع درون وریدی مناسب هستند. بسته به اندازه بیمار، سوندهای درون وریدی ۲۲-۲۶ گرم را میتوان با زحمت اندک در پرندگان دارای وزن بیشتر از ۲۰۰ گرم وارد نمود. با نوارهای چسبی، چسب یا بخیه بافتی میتوان به مدت چند روز آنها روی محل نگه داشت.
در بیماران کوچکتر، مایعات درون استخوانی به موازات تزریق درون وریدی لحاظ میشود به طوری که درصدی از مایع مورد نظر با این روش در ظرف ۳۰ ثانیه در گردش ظاهر میگردد. سوندهای درون استخوانی معمولاً در استخوان ساق پای قدامی و زندزیرین قرار میگیرند. سوزن ستون فقراتی برای پیشگیری از اتصال لومن به استخوان و بافت که باعث بی فایده شدن سوند میشود، مورد استفاده قرار میگیرد. باید مراقب بود که ورود سوند برای اولین بار با احتیاط انجام شود زیرا تلاشهای بعدی معمولاً نتیجه سوراخ بزرگ یا چندین سوراخ در استخوان در محل ورود میباشد.
ادامه؛
ممکن است نشت از هر حفره در نتیجه بدشکلی ناشی از جابجایی مایع یا دارو در بافتهای نرم اطراف استخوان صورت گیرد. سوزن را با روش مشابهی و با قرار دادن پینهای داخل مدولاری میتوان وارد استخوان ساق پا نمود. استخوان ساق پا قابل حصول است، با استفاده از برش کوچک چاقو روی پوست بالای استخوان ساق پا فوقانی پروکسیمال، جانبی یا میانی به سمت ستیغ و وارد کردن سوزن به درون حفره مغز استخوان با فشار ملایم و پیچش ملایم سوزن میتوان این کار را انجام داد. با قرار دادن سوند، stylet بیرون کشیده میشود و محل سوند برای اطمینان از اینکه درون کانال نخاعی قرار گرفته باشد، ارزیابی میگردد.
در پرندگان بزرگتر، استنشاق در خون یا مغز استخوان برگشت داده میشود. (اگر مغز استخوان مورد نیاز باشد، میتوان با این روش آن را جمع آوری کرد). میزان کمی از سالین را میتوان تزریق و مجدداً استنشاق را ایجاد کرد. اگر سوزن وارد کانال نخاعی شود، معمولاً مایع حاوی خون تولید میگردد. حجم زیادتر مایع را میتوان تزریق نمود. اگر سوزن از استخوان خارج شود، بافتهای نرم، متورم خواهند شد. زمانی که سوزن درست در محل قرار گرفت، باید سوند را محکم کرد.
برای قرارگیری در زند زیرین، ستیغ پشتی زند زیرین خلفی با خم کردن مچ لمس میشود. سوزن بین زند زیرین دورتر و استخوان مچی زند زیرین وارد شده و به سمت کانال نخاعی پیش میرود. زند زیرین حین تزریق نگه داشته میشود تا اطمینان حاصل گردد که سوزن در زاویه درست وارد شده است. باز هم میتوان از استنشاق، سرخ شدن و استنشاق مجدد برای تأیید قرارگیری صحیح استفاده نمود. از آنجایی که زند زیرین در برخی پرندگان پرباد است، اگر هوا وارد سوندشود باید آن را تخلیه نمود و سوند را در استخوان پای پرنده قرار داد.
ادامه نکات:
تزریق حجم بیشتری از مایعات درون سوند قرار گرفته در زند زیرین باید منجر به خالی شدن ورید بازویی شود چرا که مایع به گردش در میآید. زمانی که از مکان یابی صحیح، اطمینان حاصل گرید، سوند را با بانداژ باید محکم نمود. از آنجایی که استخوان، تورم پذیر نیست و میزان مایعی که وارد جریان اصلی میشود، محدود است باید مراقب تزریقات درون استخوانی بود که به کندی برای ورود مایع بدون فشار به گردش خون میشوند. اگر تزریق به زور انجام شود، حفره ای در استخوان ایجاد میگردد و موجب بد شکلی میشود. پمپهای تزریق و گردانندههای سرنگ مناسبترین نرخ تزریق ثابت را دارند.
با اینکه پرندگان میتوانند بیش از ۱۰۰ میلی لیتر/ کیلوگرم/ساعت مایع درون وریدی را بدون اثرات جانبی دریافت کنند ولی نرخ بین ۳ تا ۱۰ میلی لیتر/کیلوگرم/ ساعت معمولاً مناسب تر است و تودههای مایع ۲۰-۳ میلی لیتر/ کیلوگرم در مدت ۲- ۳ دقیقه به شکل ایمن تزریق میشوند. اگر از این تکنیک استفاده شود، به کارگیری سوند پروانه روی سرنگ و دستگاه تزریق زند زیرین در سوند، میزان نگه داشتن پرنده را به حداقل میرساند. دستورالعملهای مربوط به انتخاب نوع مایع، مشابه دستورالعملهای درمان پستانداران هستند. کریستالوئیدها، کولوئیدها و خون کامل همگی به شکل موفقیت آمیزی در پرندگان بیمار استفاده میشوند. مایع درمانی ابزار مهمی در احیای بیماران حاد است.
در این مقاله همه چیز در خصوص عکسبرداری تشخیصی پرندگان زینتی بررسی شد.
جهت دریافت اطلاعات رایگان بیشتر به وبسایت و پیج ما مراجعه کنید.
تذکر مهم : این مطلب برگرفته از کتاب راهنمای بهداشت، پرورش و نگهداری ماهیان زینتی است. نکته قابل توجه این است که تشخیص و درمان هر بیماری ای الزاما بر عهده دامپزشک است. و درمان های نامبرده شده در مقالات وبسایت صرفا جهت آشنایی افراد با برخی مطالب ابتدایی است. بدیهی است که کلینیک و سایت روژان پت هیچ گونه مسئولیتی در خصوص انجام اعمال خودسرانه افراد ندارد.جهت دریافت اطلاعات بیشتر درمورد منابع ما به این مقاله مراجعه کنید.
بهترین کلینیک دامپزشکی تهران کجاست؟
کلینیک دامپزشکی روژان
۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳۶۸-۰۲۱