بیماری های دستگاه تنفس تحتانی پرندگان

بیماری های دستگاه تنفس تحتانی پرندگان

در این مقاله بیماری های دستگاه تنفس تحتانی پرندگان بررسی خواهد شد:

انسداد نای

علت شناسی

حلقه‌های کامل نای مرغی باعث می‌شوند انسداد عملکردی (فروپاشی نای همانند آنچه در سگ‌ها مشاهده شده است) بعید گردد. همان ویژگی آناتومیک باعث غیر محتمل شدن فشردگی خارجی می‌گردد ولی شکستگی کوراکوئید یا بزرگ شدن تیروئید باعث فشردگی نای می‌گردد. این امر باعث انسداد فیزیکی نای شده که محتمل‌ترین مشکل مشاهده شده در عمل است.

تجربه مؤلف حاکی از آن است که این انسدادهای فیزیکی ممکن است ناشی از سه علت باشند:

جسم خارجی استنشاق شده؛ جراحت نئوپلازی، تومور دانه ای شکل و دیفتری در نای یا حنجره؛ یا تنگی ناشی از خونریزی به مخاط نای. استنشاق دانه‌های ارزن موجب انسداد کامل یا شبه کامل می‌گردد که معمولاً در طوطی‌های دم بلند (Nymphicus hollandicus) مشاهده شده است. سایر اجسام خارجی استنشاق شده شامل مواد دست ساز یا حتی حشرات هستند. اگر جسم خارجی به اندازه ای بزرگ باشد که قطر نای را مسدود کند، باعث فروپاشی حاد و مرگ می‌شود. اگر جسم کوچک تر از قطر نای باشد، درد حاد تنفسی می‌تواند یک نشانه ظاهر شده باشد.
ضایعات دیفتیری و گرانولوماتوس یا نئوپلاستی معمولاً رشد کندتری داشته و علائم بالینی تنگی نفس معمولاً قبل از سقوط حاد رخ می‌دهند. جراحات دیفتیری طبق تجربه مؤلف، در طوطی‌های کاکل سفید شایع تر بوده که در وسط نای قرار دارند و ناشی از عفونت باکتریایی هستند که معمولاً ناشی ازاستقرار اجسام استنشاق شده مانند مواد گیاهی هستند. ضایعات گرانولوماتوس یا نئوپلاستی معمولاً در syrinx مشاهده شده و ناشی از آسپرژیلوز می‌باشند.

جراحات معمولاً با تروما ناشی از زخم‌های بیرونی (مانند آن‌هایی که ناشی از گاز گرفتگی پرنده دیگر هستند) یا ترومای داخلی ناشی از لوله گذاری endotracheal یا سایر جراحات موکوسی (استنشاق جسم خارجی) همراه است. پیشروی جراحت معمولاً موذی تر بوده و علائم بالینی واضحی دارد که فقط هنگام تنفس حین استرس، ورزش یا در دست گرفتن، مشاهده می‌شود. مشاهده دقیق پرنده در حال استراحت ممکن است تنفس ظریف دهانی و ضربه دم را نشان دهد.

ارائه بالینی

علائم بالینی در پرنده مبتلا به انسداد نای مشاهده شده که بسته به طولانی بودن مدت انسداد و میزان انسداد بروز می‌یابد. پرندگان مبتلا به انسداد حاد معمولاً ضعیف بوده و با پرهای نسبتاً باز شده، گردن کشیده شده، تنفس دهانی آشکار و شکاف جناغ و صداهای تنفسی قابل شنیدن، سقوط می‌کنند. گاهی اوقات گردن به سمت بیرون کشیده می‌شود.
پرندگان مبتلا به انسداد در حال رشد ممکن است علائم خفیف تری داشته باشند و فقط زمانی که پرنده تحت فشار یا استرس قرار می‌گیرد، بروز می‌یابند. این پرندگان انسداد را از طریق افزایش تلاش تنفسی و ثابت نگه داشتن، جبران می‌کنند. برقراری ارتباط کاهش یافته و در صدا تغییر ایجاد می‌شود. به موازات افزایش میزان انسداد، علائم بالینی واضح تر می‌شوند.

تشخیص

با این که علائم بالینی تشریح شده در فوق، دلالت بر انسداد دارند ولی همیشه شاخص بیماری نیستند. ممکن است بیماری دستگاه تنفس تحتانی با بیماری کیسه هوا یا ریوی حتی برای پزشکان با تجربه خیلی شبیه به نظر برسد. آندوسکوپی معمولاً سریع‌ترین و دقیق‌ترین ابزار تشخیص انسداد نای است. رادیوگرافی کنتراست ممکن است در برخی پرندگان برای دستیابی به تشخیص قطعی، ضروری باشد.

مدیریت

درمان انسداد نای حول دو اصل کلیدی می‌چرخد: انسداد باید از بین برود و راه هوایی جایگزین باید تا رفع انسداد، حفظ شود. زمانی که راه هوایی جایگزین (سوند کیسه هوایی) ایمن شد، گام بعدی کاهش انسداد است. رویکرد اتخاذ شده در اینجا از طریق محل انسداد، نوع انسداد، و اندازه انسداد تعیین می‌شود. انسدادهای کوچک، غیر چسبنده از وسط تا دم با روش‌های مختلف از بین می‌روند که شامل از بین بردن با انبرک، مکش، برش نای یا وارد کردن سوند IV دمی به انسداد و هدایت به شکل نوک دار هستند.

علت شناسی

آماس نای معمولاً با بیماری دستگاه تنفس فوقانی یا سایر بیماری تنفس تحتانی رخ می‌دهد ولی در بیماری اولیه نای نیز مشاهده شده است. کمبود ویتامین A در بروز بیماری نای نقش ایفا می‌کند. عامل‌های علت شناسی شامل باکتری، قارچ (Aspergillus، Mucor و Candida spp.)، ویروس‌ها (ویروس آبله، تبخال)، کلامیدیا، انگل‌ها (Syngamus trachea نای، کرم Gapeworm؛ Sternostoma tracheacolum، کرم کیسه هوا؛ Cryptosporidia؛ Trichomonas) تحریک کننده‌های استنشاق (دود سیگار، سایر آلاینده‌ها) و تروما هستند.

علائم بالینی

پرندگان مبتلا به آماس ریه معمولاً به دلیل سرفه و عطسه ارائه می‌شوند. اگر syrinx مبتلا شده باشد، ممکن است صدا از بین رفته یا تغییر کند. در برخی موارد، ممکن است صداهای قابل شنیدنی در دم و بازدم وجود داشته باشند. با پیش روی بیماری ممکن است تلاش تنفسی و تنفس با دهان باز افزایش یابد.

تشخیص

علائم بالینی تا حدی شبیه به علائم مشاهده شده در پرندگان مبتلا به انسداد ریه است (قسمت فوق را ببینید). تمایز میان این دو معمولاً در آندوسکوپی مشخص می‌شود. زمانی که انسداد غالب شود، تلاش‌های تشخیصی به سمت شناسایی علت آماس ریه می‌رود. تست‌های تشخیصی شامل شستشوی نای (به همراه سیتولوژی و کشت)، نورافکنی در نای، رادیوگرافی و آزمایش انگل مدفوع است. شستشوی نای در پرندگان برای دستیابی به نمونه‌های نای، شش‌ها، برونش و کیسه‌های هوا انجام می‌شود.

درمان

درمان ویژه بر اساس تشخیص و تست آزمایشگاهی انجام می‌شود. اگر بیمار به شدت تنگی نفس داشته باشد، باید استقرار و حفظ سوند کیسه هوا را تا سکون شدن پرنده مد نظر داشت. مراقبت‌های حمایتی مهم هستند.

بیماری پارانشیم ریوی

علت شناسی

عفونی:

عفونت‌ها ممکن است باکتریایی (E. coli, Klebsiella pneumoniae, Pasteurella multocida و Pseudomonas aeruginosa ، قارچی (Aspergillus, Cryptococcus) کلامیدیا، مایکوباکتریال، مایکوپلاسما، ویروسی (پارامیکسو ویروس، پولیموویروس، ویروس تبخال، آنفلونزای پرندگان، آبله قناری، آدنوویروس) یا انگلی Sternostoma spp., Sarcocystis spp., Cryptosporidium spp، Toxoplasma، spp., Atoxoplasma spp) باشند.

حساسیت شدید ریوی

هم چنین با عنوان بیماری مزمن انسداد ریوی شناخته می‌شود و اغلب در طوطی‌های دم بلند آبی و طلایی دیده می‌شود که مبتلا به تولید شوره پر هستند (طوطی‌های خاکستری، کاکل سفید).

سموم استنشاقی

این سموم شامل سیگار، پلی تترا فلورواتیلن (PTFE—Teflon®)، دود سیگار، اسپری افشانه ای، مونواکسید کربن، سوختن روغن‌های پخت و پز، اجسام خارجی، مواد غذایی استنشاقی، آمبولی زرده و آمبولی چربی از مغز استخوان هستند.

پنوموکنیوز

این مورد تجمع غبارآلود ماکروفاژهاست که ناشی از حادثه ای هستند که ماه‌ها یا سال‌ها قبل رخ داده است.

گرفتگی یا تورم ریوی

تورم ریوی که ناشی از نارسایی احتقانی قلبی است، معمولاً در پرندگان خانگی رخ می‌دهد.

نئوپلازی

تومورهای ریوی از جمله فیبروسارکوما، کارکینوما و بیماری متاستاتیک است.

ارائه بالینی

علائم شامل تندی نفس و یا تنگی نفس، تنفس از دهان، تغییر صدا، عدم تحمل ورزش و علائم عمومی بیماری است.

تشخیص

با قرار دادن گوشی و گوش دادن می‌توان صداهای تنفسی قابل شنیدن را تشخیص داد. اگر این موارد به همراه استنشاق باشند لازم است به بیمار بودن دستگاه تنفس فوقانی مشکوک شد. خس خس بازدم، صدای تراش و صدای خس خس در بیماری دستگاه تنفس تحتانی نمایان تر هستند. لازم به ذکر است که با این که حتی پاتولوژی قوی ممکن است علت تغییرات قابل تشخیص و شنیدن را تعیین نکند. ورزش ملایم به صورت بال زدن معمولاً به تشخیص محل صداهای غیر طبیعی تنفسی کمک می‌کند. با ادامه دادن ورزش‌های ملایم، تلاش تنفسی پرنده نرمال باید به حالت سکون در ظرف چند دقیقه برگردد. زمان طولانی احیای تنفس، حاکی از نیاز به آزمایش تشخیصی بیشتر است.

در این مقاله بیماری های دستگاه تنفس تحتانی پرندگان بررسی شد.

وبسایت و اینستاگرام ما را دنبال نمایید

به روز ترین کلینیک دامپزشکی تهران، کلینیک دامپزشکی روژان

۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳۶۸-۰۲۱

طب پرندگان زینتی

قبل از انجام هرگونه اقدام با دامپزشک خود مشورت نمایید؛ادمین و سایت روژان پت هیچگونه مسئولیتی در قبال اقدامات خودسرانه و عواقب ناشی از آن ندارد.