بیماری های دستگاه تنفس فوقانی پرندگان
در این مقاله بیماری های دستگاه تنفس فوقانی پرندگان بررسی خواهد شد:
سینوزیت
علت شناسی
ساختمان پیچیده سینوسهای واقع در زیر کاسه چشم (infraorbital) و دیورتیکولوزdiverticula به تنهایی باعث استقرار و پایداری عفونتهای دستگاه تنفس فوقانی میگردد. این عفونتها در پرندگان، در ترکیب با عاملهای دیگر مانند هیپوویتامینوز A (که سبب متاپلازی فلسی پوشش مخاطی سینوسها و کاهش عملکرد و مقاومت طبیعی در برابر عفونتها میشود)، التهاب پوشش سینوس (مسمومیت آمونیاک ناشی از تهویه ضعیف، قفسها و محلهای نگهداری غیر بهداشتی، دود سیگار یا سایر آلایندههای آئروسل)، رطوبت شدید (خیلی خشک، خیلی مرطوب)، یا انسداد سوراخ خلف بینی ، شایع هستند.
اختلالات آناتومیک مانند انسداد خلف بینی، افتادگی استخوان قدامی و آسیبهای تروماتیک نیز ممکن است زمینه عفونت را فراهم نموده و باعث:
استنشاق اجسام خارجی (مانند دانههای ارزن، غذاهای پرورش دستی) و نئوپلازی (کارسینوما، آدنوکارسینوما، فیبروسارکوما و ملانوم بدخیم) گردد. عاملهای عفونت معمولاً مهاجمان درجه دوم هستند که از مزایای شرایط توضیح داده شده در فوق بهره میبرند. آنها شامل باکتری (E. coli, Haemophilus spp.، Klebsiella spp.، Pasteurella spp.، Pseudomonas spp.، Mycobacterium spp. و اسپارکیت ها در طوطی دم بلند)، ویروسها (ویروس تبخال، آبله، رئوویروس و آنفولانزای پرندگان)، قارچ (Aspergillus spp.، Candida albicans، Cryptococcus spp. و Zygomycetes spp.)، Chlamydia، مایکوپلاسما و حتی انگلی (Trichomonas spp. و Cryptosporidia spp.) میباشند.
ارائه بالینی
علائم بالینی شامل ترشحات چشم، انسداد سوراخهای بینی، ورقلمبیدگی چشم (یا فرورفتگی غیر عادی کره چشم در طوطیهای دم بلند- سندروم چشم گود افتاده) و گشاد شدن سینوسها است . این گشادشدگی سینوس میتواند اینگونه تلقی شود که دیوار جانبی سینوس، پوست است و نه استخوان که در پستانداران وجود دارد. آنها ممکن است در پرهای اطراف چشم گیر کرده یا آنها را بریزند یا باعث هیپرمی ملتحمه چشم یا ضخیم شدگی گردند. پرندگان مبتلا ممکن است عطسه کرده، سرشان را تکان داده و صورت خود را با پاهایشان خراش دهند یا صورتشان را بیش از حد به اشیایی مانند جایگاه نشیمن بمالند. آنها ممکن است مبتلا به تورم شدید گردن کیسه هوا باشند.
سندروم Lockjaw ممکن است در طوطیهای دم بلند بین ۳-۱۰ هفته ای و بعد از یک دوره ابتدایی ترشحات چشم و تورم سینوس مشاهده شود که پس از آن قادر به باز کردن منقار نبوده و از گرسنگی میمیرند.
تشخیص
سیتولوژی و کشت مفید است. تصویربرداری تشخیصی که شامل رادیوگرافیهای کنتراست (با استفاده از باریم یا سایر عاملهای کنتراست)، CT و MRI هستند برای معاینه آناتومی و patency سینوسهای واقع در زیر کاسه چشم و برای محلی سازی مشکل (یعنی یک جیب پر از مواد زائد ایجاد شده) به کار میرود. زمانی که جسم خارجی معلق شده باشد، آندوسکوپی از طریق choana میتواند مفید واقع شود. Transillumination با اشعه کانونی شدید برای معاینه سینوسها و حفره بینی میتواند مفید باشد.
مدیریت
علت اساسی باید شناسایی و تصحیح گردد. اصلاح تغذیه و استفاده از ویتامین A parenteral به طور خاص در بسیاری موارد اهمیت دارد. اگر محل عفونت یافت نشده و از بین نرود، معمولاً بیماری عود میکند. بنابراین مهم است که ترشحات پنیری و سایر بقایای موجود در سینوسها را از بین برد.
رینیت (ورم غشا مخاط بینی)Rhinitis
علت شناسی
رینیت شبیه به علل سینوزیت است. انسداد بینی ممکن است به دلیل بزرگ شدن بیش از حد نوک پایه، عفونت Cnemidocoptes spp. یا rhinoliths رخ دهد.
ارائه بالینی
علائم بالینی شامل عطسه، مالش صورت، تخلیه بینی و عدم تقارن اندازه بینیها هستند. در موارد حاد تر، سوراخ بیرونی ممکن است با plug خشک مسدود شود و هنگام برداشتن آن یک حفره بزرگ در سوراخ بینی ایجاد شده که علت آن فرسایش استخوان و کراتین اطراف به دلیل عفونت مزمن است.
تشخیص
تشخیص ارگانیسم مسبب ممکن است نیاز به سیتولوژی و کشت داشته باشد.
پارگی کیسه هوای cervicocephalic
علت شناسی
از آنجایی که کیسه هوای cervicocephalic به جای ریهها باسینوس های واقع در زیر کره چشم ارتباط برقرار میکند، این وضعیت میتواند موجب سینوزیت حاد، تروما یا air saculitis موضعی شود.
ارائه بالینی
گردن با هوا گشاد میشود.
تشخیص
معاینه فیزیکی و استنشاق هوا و رادیوگرافی گردن برای تشخیص تجویز میشوند. آندوسکوپی کیسه هوا میتواند به محلی سازی مکان پارگی کمک نموده و بافت برداری کیسه هوا میتواند تعیین عامل علت شناسی را مطلوب تر نماید. این وضعیت باید از aerophagia که در آن چینه دان پر از هوا میشود، متمایز گردد. این کار با وارد نمودن لوله خوراکی یا سوزن چینه دان در چینه دان و برای مشاهده انجام میشود تا مشخص گردد آیا میتوان با سرنگ، تورم را از بین برد یا خیر.
مدیریت
علت اصلی باید شناسایی و برطرف گردد. چاک دادن و گشاد نمودن با چاقوی جراحی یا نوک اریب سوزن که باعث برش پوست و کیسه هوا شده و باد آن را خالی نماید، توصیه میگردد. این کار ممکن است نیاز به انجام چندین بار تا ترمیم پارگی اصلی داشته باشد.
راه بندان Choanal
تعریف/ مرور اجمالی
عدم شکل گیری صحیح Choanal هنگام رشد و نمو موجب ایجاد یک غشای مقاوم یا کام استخوانی در کام حفره بینی شده و باعث انسداد یک یا هر دو سوراخهای داخلی و مسدود شدن تخلیه طبیعی ترشحات بینی به حفره دهان میگردد. این وضعیت عمدتاً در طوطیهای خاکستری آفریقا و گاهی اوقات در طوطیهای آمازون و طوطی کاکل سفید مشاهده شده است. مؤلف این مورد را در چندین طوطی گردن حلقه ای هندی و طوطی الکساندرین مشاهده کرده و بنابراین دلیلی وجود ندارد که این وضعیت در سایر گونهها اتفاق نیفتد. این وضعیت در سنین کم اتفاق افتاده است.
ارائه بالینی
علائم بالینی شامل تخلیه یک طرفه یا دو طرفه مخاط و التهاب سینوس اطراف چشمها میباشند. شکاف Choana ممکن است پدیدار شود هرچند سوراخهای داخلی آشکار نیستند.
تشخیص
وارد کردن سالین با فشار در سوراخهای بینی موجب ورود به دهان نمیشود و در عوض سینوسهای واقع در زیر کاسه چشم متورم میگردند. جراحی بینی با استفاده از ابزار کنتراست میتواند برای مشخص نمودن فقدان ارتباط بین سینوسها و Choana به کار رود. از CT برای تعیین وجود موکوس در سینوس و حفره بینی و نیز عدم باز بودن سوراخهای داخلی استفاده میشود. آندوسکوپی شدید برای تصویر نمودن شکاف choanal و ارزیابی سوراخهای داخلی به کار میرود.
مدیریت
اصلاح جراحی نیاز است. یک سنجاق با اندازه مناسب برای ایجاد حفره از طریق سوراخ بینی روی محل مسدود شده تا شکاف choanal به کار میرود. سنجاق طوری قرار میگیرد که به شکل عمود روی سطح پشتی نوک ایستاده و از سوراخ خارجی به سمت خط میانی هدایت گردد. این موقعیت یابی باید دربرگیرنده سنجاق در محل سوراخ داخلی باشد. ممکن است از برخی استخوانها عبور نموده و خونریزی معمولاً کم است و در برخی موارد ممکن است زیاد و با طور بالقوه کشنده باشد.
در این مقاله بیماری های دستگاه تنفس فوقانی پرندگان بررسی شد.
وبسایت و اینستاگرام ما را دنبال نمایید
به روز ترین کلینیک دامپزشکی تهران، کلینیک دامپزشکی روژان
۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳۶۸-۰۲۱
طب پرندگان زینتی
قبل از انجام هرگونه اقدام با دامپزشک خود مشورت نمایید؛ادمین و سایت روژان پت هیچگونه مسئولیتی در قبال اقدامات خودسرانه و عواقب ناشی از آن ندارد.