آوا هاشمییوتانایز برای حیوانات یا مرگ خوب آری یا خیر؟
یوتانایز برای حیوانات یا اوتانازی یا مرگ خوب یا خوش مرگی یا مرگ با ترحم یا مرگ سبز یا مرگ آرام چیست؟
Euthanasia کلمه یونانی میباشد که از دو بخش Eu یا خوب و Thanatos به معنای مرگ تشکیل شده است.
اوتانازی در انسان و حیوان انجام می‌گیرد، اما به علت مسائل اخلاقی که در پس انجام این کار قرار دارد بحث‌های بسیار زیادی، هم در مجامع علمی و هم در مجامع دینی و میان مردم در مورد این کار وجود دارد.
در این مقاله به طور کامل در مورد یوتانایز برای حیوانات و اینکه در چه مواقعی این کار قابل انجام است و باید انجام گیرد صحبت خواهیم کرد.
تعریف یوتانایز برای حیوانات چیست؟
در واقع یوتانایز به عملی گفته می‌شود که در آن به دلایلی که در پروتکل‌ها، به خاطر آنها می‌توان یوتانایز را برای حیوان انجام داد، و با روش‌هایی که آن نیز طبق پروتکل‌های دقیق میباشد حیوان را به خواب ابدی فرو می‌برند.
دلایل انجام یوتانایز برای حیوانات چیست؟
انجام یوتانایز برای حیوانات معمولاً به یکی از دو دلیل زیر انجام می‌شود:
- یوتانایز به علت اپیدمی
- یوتانایز به علت ناتوانی در درمان حیوان و زجر مسلم حیوان
۱.یوتانایز به علت اپیدمی:
برخی مسائل مانند مسائل اپیدمیولوژیک یا همه‌گیرشناسی، با این مفهوم که، یک بیماری در یک نقطه یا فرد بروز می‌کند که مجبورند برای جلوگیری از پخش بیماری و پیشرفت آن، حیوان را از بین ببرند.
در واقع این بیماری آنچنان خطرناک است که در نهایت مرگ حیوان مسلم میباشد. اما انجام یوتانایز پیش از مرگ طبیعی حیوان، به این علت انجام می‌گیرد که دیگر حیوانات به این بیماری مبتلا نشوند و از ایجاد یک اپیدمی خطرناک جلوگیری شود.
انجام یوتانایز به علت جلوگیری از اپیدمی، برای بیماری‌های خطرناکی انجام می‌گیرد که می‌تواند شمار بسیار زیادی از حیوانات در یک گروه یا گله یا منطقه را از بین ببرد.
به طور مثال می‌توان بیماری سیاه زخم در فرم پیشرفته را نام برد.
برای جلوگیری از انتقال این بیماری نه تنها مجبور به یوتانایز حیوان مبتلا هستند، بلکه پس از انجام یوتانایز برای جلوگیری از سرایت هاگ‌هایی که باعث انتقال این بیماری می‌شوند، مجبورند حیوان را در کیسه‌های پلاستیکی چند لایه بپیچند و در عمق بیش از ۳ متر در زمین دفن کرده و روی آن آهک بریزند.
اگر در مورد فرم پیشرفته بیماری سیاه زخم این اقدامات انجام نگیرد ،به علت امکان سرایت بسیار بالای هاگ سیاه زخم، این بیماری فوق العاده کشنده به سرعت همه گیر می‌شود و تعداد بسیار زیادی از حیوانات را از بین می‌برد.
طبق پروتکل‌های انجام یوتانایز، بیماری سیاه زخم یکی از بیماری‌هایی است که بدون هیچگونه شک و شبهه‌ای باید یوتانایز برای آن انجام گیرد، چرا که بسیار کشنده بوده و احتمال سرایت بسیار بالایی دارد.
۲. یوتانایز به علت ناتوانی در درمان حیوان و زجر مسلم حیوان:
گاهاً برخی بیماری‌ها درمان بسیار سختی دارند و در مراحل پیشرفته و انتهایی بیماری دیگر هیچ امیدی به درمان این بیماری‌ها وجود ندارد. و حیوان تا زمان مرگ در حال زجر کشیدن و درد کشیدن میباشد.
در مورد یوتانایز برای این گونه بیماری‌ها، دامپزشک پس از آنکه تمام تلاش خود را برای درمان حیوان انجام داده. و تمامی راه‌هایی که ممکن است موثر باشند را رفته باشد، اما بدن حیوان به درمان‌ها پاسخ ندهد. و عملاً حیوان فقط در حال زجر کشیدن باشد. در این صورت یکی از گزینه‌هایی که ممکن است دامپزشک به آن فکر کند یوتانایز است.
برخی از بیماری‌ها هستند که مانند سیاه زخم، به طور مسلم انجام یوتانایز برای آنها مشخص و قطعی نیست.
بلکه برای این بیماری‌ها با توجه به شرایط بیمار و میزان پیشرفت بیماری و رضایت صاحب حیوان یوتانایز ممکن است انجام گیرد.
از جمله این بیماری‌ها می‌توان فرم پیشرفته یا کمپلکس دیستمپر را نام برد.
از آنجا که دیستمپر احتمال انتقال به دیگر سگ سانان و حیوانات را دارد. اما تا زمانی که حیوان قرنطینه است و بیماری تحت کنترل میباشد، هرگز انجام یوتانایز جزو گزینه‌های دامپزشک نمی‌باشد.
انجام یوتانایز برای حیوانات مبتلا به دیستمپر در فرم پیشرفته، زمانی جزو گزینه‌های دامپزشک قرار می‌گیرد که دستگاه تنفس، سیستم عصبی و گوارش حیوان همزمان درگیر بوده و حیوان دیگر به هیچ عنوان توانایی مقابله با بیماری را ندارد و بیماری جز زجر و درد برای حیوان چیز دیگری به همراه نداشته باشد.
پروتکل‌های انجام یوتانایز برای حیوانات به چه صورت هستند؟
در کشورهای اروپایی برای انجام یوتانانز برای حیوانات، یک پروتکل یا شیوه نامه تعریف شده و کاملاً مشخص وجود دارد که یوتانایز در این کشورها به طور دقیق بر اساس این پروتکل‌ها انجام می‌گیرد.
در ایران به طور دقیق و رسمی این پروتکل وجود ندارد و مسئولیت انجام یوتانایز برای حیوانات بر عهده دامپزشک میباشد.
از آنجا که در انجام عمل یوتانایز جان یک حیوان گرفته می‌شود، برای این مسئله نیاز است که قوانین اسلامی نیز در این مورد رعایت شده و به آنها به طور دقیق عمل گردد.
در واقع در ایران دامپزشک بر اساس پروتکل‌های جهانی که برای یوتانایز وجود دارد و بر اساس شرایط حیوان بیمار و رضایت صاحب حیوان، عمل یوتانایز را انجام می‌دهد.
احکام اسلامی در مورد یوتانایز برای حیوانات در ایران به چه صورت میباشد؟
انجام یوتانایز در ایران برای انسان به طور کامل ممنوع میباشد، و بر اساس قوانین اسلامی در هر صورت قتل محسوب می‌گردد.
در مورد یوتانایز برای حیوانات اما مطابق استفتائات در این زمینه ممکن است مشمول کفاره یا صدقه گردد.
لذا مطابق قوانین اسلامی، این کار با نظر دامپزشک و تیم دامپزشکی در شرایط بسیار خاص قابل انجام میباشد.
به طور کلی بر اساس قوانین اسلامی، گرفتن جان نباید توسط انسان انجام گیرد چرا که دهنده حیات و جان ما انسان‌ها نیستیم. لذا نمی‌توانیم حق حیات را از انسان دیگری سلب کنیم.
اما مطابق قوانین اسلامی، یوتانایز برای حیوانات، طبق نظر تیم دامپزشکی و تشخیص دامپزشک و در صورتی که دیگر هیچ راه علاجی نباشد یا بیماری حیوان بسیار مسری و کشنده باشد انجام یوتانایز با لحاظ کردن کفاره یا صدقه مطابق استفتائات امکان‌پذیر است.
تصمیم گیری در مورد یوتانایز برای حیوانات به چند فاکتور وابسته است:
- قانون
- صلاحیت پزشکی
- رضایت صاحب حیوان
قانون:
در مورد قوانین مربوط به انجام این کار به طور کامل در بالا صحبت شده است.
صلاحیت پزشکی:
صلاحیت پزشکی بدان معناست که انجام یوتانایز برای حیوانات، تنها می‌تواند توسط یک دامپزشک انجام شود و تصمیم گیری و انجام آن توسط افرادی که صلاحیت درمان و انجام یوتانایز را ندارند کاملاً ممنوع میباشد.
با آنکه تمامی پزشکان و پروتکل‌ها برای انجام یوتانایز در مواردی که بیماری لاعلاج است و یا بیماری به صورت اپیدمیولوژیک میباشد متفق القول هستند، اما همچنان بحث در مورد یوتانایز بیماری‌های صعب العلاج ادامه دارد.
تصمیم گیری برای انجام یوتانایز در بیماری‌های صعب العلاج یکی از چالش‌های دامپزشکان میباشد، لذا باید حتماً تصمیم گیری در مورد بیماری‌های صعب العلاج توسط دامپزشک انجام گیرد.
عکس تزئینی میباشد.
در واقع در مورد بیماری‌های صعب العلاج انتخاب یوتانایز بر اساس بررسی تمامی گزینه‌ها انجام می‌گیرد. و دامپزشک باید تمام گزینه‌ها را بررسی کند تا ببیند در این ترازو سنگینی به سمت تلاش برای نجات حیوان است یا اهدای یک مرگ با حرمت و آرام که حیوان را از زجر بیشتر نجات دهد.
اگر پس از بررسی و سبک و سنگین کردن تمامی گزینه‌ها کفه ترازو به سمت یوتانایز باشد، آنگاه دامپزشک این مسئله را با صاحب حیوان مطرح خواهد کرد.
رضایت صاحب حیوان:
زمانی که بر دامپزشک محرز شد که انجام یوتانایز در مورد این حیوان می‌تواند بهترین تصمیم باشد. آنگاه تصمیم گیری نهایی بر عهده صاحب حیوان میباشد.
در یک تصمیم گیری بسیار سخت صاحب حیوان باید میان خواب ابدی و یا یک زندگی پر از زجر و درد تا زمان مرگ، برای پت خود تصمیم بگیرد.
روش‌های انجام یوتانایز برای حیوانات:
چند روش برای انجام یوتانایز برای حیوانات وجود دارد، که در هر کشور و بر اساس پروتکل‌هایی که آن کشور دارد، دامپزشک باید از یک یا چند روش از این روش‌ها استفاده نماید.
۱. خفگی با گازهایی که برای انجام این کار مناسبند.
۲. استفاده از برخی داروهای خوراکی با دوزی که باعث خواب ابدی در حیوان می‌شوند.
۳. تزریق برخی از داروهایی که باعث مرگ حیوان می‌شوند.
۴. گاهاً و در برخی از دام‌های بزرگ مانند اسب و گاو، شلیک گلوله به سر نیز انجام می‌شود.
۵. همچنین در برخی از پروتکل‌ها و در شرایط خاصی، شلیک گلوله به نخاع نیز ممکن است انجام گیرد.
۶. وارد کردن نوعی سوزن خاص داخل مجرای اصلی بینی
تمام تلاش در انتخاب یک روش برای انجام یوتانایز برای حیوانات، آن است که حیوان با تحمل کمترین میزان درد و بدون استرس و در آرامش کامل به خواب ابدی فرو رود.
دامپزشک بر چه اساسی تشخیص می‌دهد که باید اکنون یوتانایز انجام دهد؟
در واقع باید این مسئله را بدانید که دامپزشک هرگز به یوتانایز فکر نمی‌کند.
یوتانایز نباید جزو مواردی باشند که در ذهن و گزینه‌های دامپزشک قرار دارند.
به جز بیماری‌های خاصی و شرایط خاصی که در پروتکل‌ها ۱۰۰درصد به انجام یوتانایز در صورت مشاهده آنها توصیه شده است. در دیگر موارد دامپزشک باید تمام تلاش خود را بکند و تا زمانی که حتی یک درصد شانس نجات حیوان وجود دارد، نباید به یوتانایز حتی یک لحظه فکر کند.
اما یوتانایز زمانی جزو یکی از گزینه‌ها قرار می‌گیرد که صاحب حیوان و دامپزشک، تمام تلاش خود را برای نجات حیوان و بازگرداندن حیات سالم به حیوان کرده باشند. اما دیگر هیچ گونه تکرار می‌کنیم هیچ گونه راه نجات و دستاویزی برای بازگشت و نجات حیوان از مرگ حتمی وجود ندارد.
و در واقع حیوان مجبور به تحمل زجر و درد بسیار تا زمان مرگ است.
عکس تزئینی میباشد.
به طور مثال اگر حیوانی با متاستاز شدید سرطان در کل بدن به کلینیک دامپزشکی آورده شود. و دامپزشک با وجود آنکه تمام تلاش خود را برای درمان حیوان کرده است. تنها چیزی که می‌بیند پیشرفت هر روزه بیماری و زجر حیوان درد بسیار و استفاده هر روزه حیوان از داروهای سنگین و پر عارضه است. ممکن است که انجام یوتانایز را با صاحب حیوان مطرح نماید.
تمامی حیواناتی که مبتلا به بیماری‌های کشنده هستند باید یوتانایز شوند؟
جواب این سوال به طور قطعی خیر میباشد.
چرا که برخی از بیماری‌ها با آنکه در نهایت ممکن است به مرگ حیوان منجر شوند. اما به آن علت که در حال حاضر زجر و درد بسیاری برای حیوان ندارند، نمی‌توان برای آنها یوتانایز انجام داد.
در واقع یوتانایز برای حیوانات، زمانی انجام می‌شود که نه تنها بیماری لاعلاج و پیشرفته باشد بلکه همراه با زجر و درد و رنج فراوان برای حیوان باشد.
به طور مثال در بیماری FIV با آنکه این بیماری درمانی ندارد، و بسیار مسری میباشد. اما تا زمانی که حیوان علائمی ندارد و حال عمومی حیوان خوب است، انجام یوتانایز به هیچ عنوان توسط دامپزشک توصیه نمی‌شود. و در این موارد توصیه دامپزشک انجام قرنطینه برای حیوان میباشد.
مگر در صورتی که امکان قرنطینه برای حیوان وجود نداشته باشد و یا حیوان در زجر و درد دائمی در اثر بیماری قرار گرفته باشد.
سخن پایانی
انجام یوتانایز در ایران در واقع حاصل بررسی تمامی پروتکل‌های موجود در دنیا و همچنین در نظر گرفتن قوانین اسلامی موجود در کشور در این زمینه میباشد.
که علاوه بر تطابق با موازین اسلامی موازین علمی نیز در این زمینه به طور کامل رعایت گردد.
از آنجا که به طور معمول سوگ از دست دادن حیوان خانگی مانند سوگ از دست دادن عزیزان میباشد. لذا در نظر گرفتن مسائل اخلاقی و وجدانی در مورد انجام این کار بسیار مهم است. به همین علت دامپزشکان و همکاران عزیز همیشه تلاش می‌کنند به یوتانایز برای حیوانات به عنوان آخرین راه و زمانی که دیگر هیچ امیدی به بازگشت و حیات سالم برای حیوان وجود ندارد با رضایت صاحب حیوان فکر کنند.
در واقع یوتانایز برای حیوانات یک تصمیم اخلاقی-علمی است. و اختلاف نظرهای بسیاری در این زمینه وجود دارد بنابراین فقط در شرایط گفته شده در بالا، می‌توان اقدام به انجام یوتانایز برای حیوانات نمود.
وبسایت و اینستاگرام ما را دنبال نمایید
به روز ترین کلینیک دامپزشکی تهران، کلینیک دامپزشکی روژان
۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳۶۸-۰۲۱
قبل از انجام هرگونه اقدام با دامپزشک خود مشورت نمایید؛ادمین و سایت روژان پت هیچگونه مسئولیتی در قبال اقدامات خودسرانه و عواقب ناشی از آن ندارد.
Fatemeh hashemi
