آوا هاشمیMucoid enteropathy در خرگوش
در این مقاله Mucoid enteropathy در خرگوش بررسی خواهد شد:
Mucoid enteropathy به دلیل واژه شناسی و aetiopathogenesis اش یک بیماری ابهام برانگیز است. بسیاری از مردم و پرورش دهندگان خرگوش از اصطلاحات ” mucoid enteropathy”، “ME” ، “mucoid enteritis”، “پیچیدگی mucoid enteritis” به جای هم برای توصیف بیماری رودهای خرگوش‌های مبتلا به اسهال، تولید موکوس، یبوست و مرگ استفاده می‌کنند. این علائم غیر ویژه بوده و می‌توانند منجر به چندین بیماری شوند. “Mucoid enteritis” علت کاهش‌های چشمگیر در واحدهای تجاری پرورش با نرخ مرگ و میر تقریباً ۵-۱۰ درصد ولی افزایش بیش از ۶۰ درصد است (مک لیود و کاتز، ۱۹۸۶).
Colibacillosis، enterotoxaemia، بیماری Tyzzer، کوکسیدوز و التهاب رودهای ویروسی همگی همزمان با mucoid enteropathy رخ می‌دهند و می‌توانند علائم کلاسیک را پنهان کنند. معمولاً این سندروم خرگوش‌های نوزاد بهویژه در زمان از شیر گرفتن متأثر می‌سازد ولی جانوران بالغ نیز ممکن است متأثر شوند. ” Mucoid enteropathy” با وجود میزان زیاد موکوس در روده بزرگ مشخص می‌شود و معمولاً با به هم فشردگی میانروده مرتبط است. تغییرات التهابی حداقل هستند.
اصطلاح ” constipative mucoid enteropathy” یا CME
را می‌توان برای بیان این سندروم به کار برد. در معاینه پس از مرگ، معمولاً میانروده با محتویات خشکشده و گاز به هم فشرده شده است. روده بزرگ با موکوس ژلاتینی منبسط شده است. معده و روده کوچک ممکن است با مایع و گاز منبسط شده باشند. Aetiopathogenesis مربوط به mucoid enteropathy روشن نیست. نقش رژیم غذایی، استرس، پاتوژنها، میکروفلورای caecal یا dysautonomia در این بیماری مشخص نیست ولی به نظر می‌رسد همه این عوامل مؤثر باشند. Mucoid enteropathy بیماری است که شدیداً در خرگوش‌های خانگی نسبت به خرگوش‌های وحشی بروز مییابد (للکیس و چانگ، ۱۹۸۷).
این بیماری معمولاً در خرگوش‌های خانگی بالغ به ویژه پس از حادثه استرس زایی همچون حمل و نقل یا زایمان اتفاق می‌افتد. مشخص است که افزایش میزان فیبر غیر قابل هضم در رژیم غذایی و در خرگوش‌های تازه از شیر گرفته شده کاهش چشمگیری در وقوع mucoid enteropathy دارد. به نظر می‌رسد استرس نقش مهمی در بروز بیماری ایفا می‌کند. کمبود آنزیم، عامل‌های عفونی و enterotoxins علل بالقوه دیگر هستند.
التهاب، ویژگی این بیماری نیست
و hypomotility رودهای یا تغییر اسید میان روده به صورت عامل‌های aetiological بیان شدهاند (للکیز و چانگ، ۱۹۸۷). معمولاً بررسی‌ها با وجود عفونت‌های همزمان مانند کوکسیدوز بیماری Tyzzer یا پاتوژنهای فرصت طلبانه ای همچون گونه‌های کلستریدیوم و اشرشیاکلی متوقف می‌شوند. ویژگیmucoid enteropathy، وجود مقدار زیادی موکوس در روده بزرگ است. معمولاً در معاینه پس از مرگ، بریدگی بزرگی در موکوس روده را مسدود می‌کند.
در خرگوش‌ها، تولید موکوس واکنش روده خلفی به محرک نا به هنگام است (برگدال و دیسکو، ۱۹۹۴) و الزاماً با mucoid enteropathy مشخص نمی‌شود. از لحاظ تجربی، انعقاد میان روده ناشی از سندروم enteropathy-مانند در برخی از خرگوش‌هاست و با تولید مقدار زیاد mucus در روده بزرگ همراه است.
مداخله اعصاب و عروق خونی در ligature
احتمال ایجاد hypersecretion موکوس را ۳-۵ روز پس از جراحی افزایش می‌دهد (هاتکیس و مریت، ۱۹۹۶ الف). جراحی میانروده حاصل تولید موکوس نیست ولی تصفیه میان روده مسدودشده برای گزینش‌های آزمایشگاهی روده بزرگ باعث تحریک ترشح موکوس می‌شود. تزریق oxytetracycline در میان روده مسدودشده از ترشح موکوس کلنی پیشگیری نموده و نشان می‌دهد که محصول ترشحی باکتریایی، محرکی برای ترشح مازاد سلول goblet است که با mucoid enteropathy مشخص می‌شود.
هاتچکیس و مریت (۱۹۹۶ ب) فرض کردند که عامل تحریک کننده خون (موسوم به ماده محرک موکوس یا MSS) برای پیوند گیرنده‌های سلول goblet که منجر به آزادسازی موکوس می‌شوند، ایجاد شده است. سرم خون خرگوش‌هایی که از ME رنج می‌برند، موجب افزایش ترشح موکوس هنگام استفاده از Sipunculus nudus (که یک coelomate ترشح موکوس است) می‌شود.
همچنین ترشح موکوس در دستگاه تنفس تحریک می‌شود. تزریقات cholestyramine در میانروده مسدودشده می‌تواند از بروز علائم مشابه با mucoid enteropathy جلوگیری کند و برخی انواع سم را نشان دهد (طوفانیان و ترگوسکی، ۱۹۸۳). میکروفلورای caecal خرگوش‌هایی که به لحاظ آزمایشی mucoid enteropathy از طریق انسداد روده به آن‌ها تلقین شدهاند، نسبت به خرگوش‌های سالم دشوار است. کاهش در تعداد باکتری گرم مثبت، پروتئاز و باسیل‌های بی هوازی بزرگ metachromaticایجاد شده و ارگانیسم‌های گرم منفی افزایش دارند.
تولید اسیدهای چرب سبک
نیز پس از انعقاد caecal تغییر می‌کند. در خرگوش‌های سالم، استات به پیروی از بوتیرات و پروپیونات افزایش مییابد. در mucoid enteropathy آزمایشی، استات caecal و غلظت بوتیرات کاهش یافته و تولید پروپیونات، ایزوبوتیرات، اسید والریک و ایزو والریک افزایش داشته‌اند (طوفانیان و هامر، ۱۹۸۶). معمولاً خرگوش‌های در حال رشد مبتلا به mucoid enteropathy می‌شوند ولی بیماری در خرگوش‌های بالغ و به ویژه ماده‌ها رخ می‌دهد.
علائم بالینی شامل:
چسبندگی شکم
دماهای زیر نرمال بدن
افسردگی
ایستادن قوز مانند
صداهای روده “sloshy”
تولید پشکل‌های نرمال در این وضعیت مختل می‌شود.
توده‌های پشکل سفت تولید نمی‌شوند. اسهال ممکن است در مراحل اولیه بروز پیدا کند. در مراحل بعدی، میزان زیادی موکوس به شکل اصلی یا در ترکیب با مواد پشکل دفع می‌شوند. تولید پشکل ممکن است کاملاً متوقف شود. اشتها کاهش مییابد و گاهی اوقات به بی اشتهایی کامل می‌رسد. برخی خرگوش‌ها polydypsic هستند ولی سایرین ممکن است کاهش جذب آب داشته باشند.
ویژگی این بیماری دندان قروچه به دلیل درد شکم است. میان روده به هم فشرده جامد ممکن است در رادیوگرافی دیده شود. برخی کیسهای حاد، به جای به هم فشردگی caecal به صورت انبساط معده نمایش داده می‌شوند. در مراحل نهایی، انبساط معده با میزان زیادی مایع و یا گاز صورت میگیرد.
ممکن است تغییراتی در ریه ایجاد شود.
برخی خرگوش‌ها علائم تنفسی را از خود بروز می‌دهند. این بیماری پیشرونده و معمولاً کشنده است. تشخیص‌های افتراقی در یک حیوان زنده شامل کوکسیدوز کبد و التهاب روده ناشی از تنوع بیماری است که خرگوش‌های نوزاد و از شیر گرفته شده را مبتلا می‌کند. بیماری Intercurrent شایع است. تأیید تشخیص در معاینه پس از مرگ و از طریق وجود میزان زیادی موکوس در روده بزرگ مشخص می‌شود.
بسیاری از پرورش دهندگان خرگوش کیسهای mucoid enteropathy را برای جراحی‌های دامپزشکی، تشخیص و درمان ارائه نداده‌اند. جانوران مبتلا با انواع روش‌های درمان خانگی، درمان یا کشته می‌شوند. درنتیجه، در مورد بیماری ابهام وجود دارد و ادعاهایی در خصوص موفقیت با درمان‌های مختلف ازجمله آنتی بیوتیکها وجود دارد.
در بسیاری از موارد، مشخص نیست که آیا درمان در برابر سایر بیماری‌ها ازجمله پاتوژنهای روده، تنفس و یا کوکسیدوز نسبت به mucoid enteropathy مؤثر است. در واحدهای تجاری، معمولاً خرگوش‌های مبتلا درمان نمی‌شوند ولی درمان آنتی بیوتیکی را به صورت prophylactically یا therapeutically می‌توان خورانید. Mucoid enteropathy در خرگوش‌های خانگی شایع نیست. این را می‌توان در خرگوش‌های نوزاد تازه خریداریشده از فروشگاه خانگی، پرورش دهندگان، خرگوش استرسگرفته از زایمان، حمل و نقل و تغییر خانه مشاهده نمود. در چنین شرایطی، خرگوش برای صاحب جدید با ارزش بوده و درمان تقاضا می‌شود.
بااینحال، تشخیص ضعیف است و در بسیاری از موارد علیرغم درمان تهاجمی می‌میرد. درمان ویژه نبوده و از همان اصول مربوط به اختلالات گوارشی دیگر پیروی می‌کند. enemas مکرر توصیه شده است (بریتویزر ، ۱۹۹۷). نقش آنتی بیوتیکها مشخص نیست ولی بسیاری از پرورش دهندگان معتقدند که آنتی بیوتیکها مؤثرند. در موارد پیشرفته، کشتن از روی ترحم محتمل‌ترین گزینه انسان است.
در این مقاله Mucoid enteropathy در خرگوش بررسی شد.
وبسایت و اینستاگرام ما را دنبال نمایید
به روز ترین کلینیک دامپزشکی تهران، کلینیک دامپزشکی روژان
۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳۶۸-۰۲۱
طب خرگوش
نویسنده:پروفسور مولی وارگا
مترجم:آقای دکتر احمدرضا الهیار ترکمن
قبل از انجام هرگونه اقدام با دامپزشک خود مشورت نمایید؛ادمین و سایت روژان پت هیچگونه مسئولیتی در قبال اقدامات خودسرانه و عواقب ناشی از آن ندارد.
