واکسیناسیون خرگوش

در این مقاله همه چیز درباره واکسیناسیون خرگوش و دلایل نیاز به واکسیناسیون خرگوش بررسی شده است،با ما همراه باشید:

توجه: در ایران واکسنی تحت عنوان واکسن خرگوش وجود ندارد و موارد ذکر شده صرفآ مباحث علمی و عملی ست که در برخی کشورها انجام می پذیرد. اما ضد انگل های دوره ای را می توان به صورت خوراکی و یا تزریقی بسته به صلاحدید دامپزشک استفاده کرد. متنی که در ادامه مطالعه می کنید بخشی از کتاب مرجع طب خرگوش نوشته پروفسور وارگا و ترجمه دکتر الهیار ترکمن می باشد.

واکسیناسیونMyxomatosis:

Myxomatosisیک بیماری شایع در خرگوش‌های وحشی است که می‌تواند از طریق ناقلان حشره مانند کک‌ها، پشه‌ها و نیز تماس مستقیم به خرگوش‌های خانگی منتقل شود (چاپ یوس و همکاران، ۱۹۹۴؛ هولیهانولاوسون، ۱۹۴۵).

خرگوش‌هایی که در باغچه‌ها نگهداری می‌شوند و باخرگوش‌های وحشی ملاقات دارند، بیشترین ریسک ابتلا را هستند. Myxomatosis عضوی از خانواده poxvirus است و تقریباً خطری جهانی برای کلیه خرگوش‌های واکیسنه­ نشده دارد. شیوعmyxomatosis به­ صورت فصلی اتفاق می‌افتد و در اواخر تابستانی ها وجخود می‌رسد. ازلحاظ تاریخی،انگلستانی کواکسنزنده (Nobivac Myxo) از ویروس ضعیف شده فیبریوم Shopeرا که در خط سلول کشت­شده، تهیه کرده است. ویروس فیبریومShope از لحاظ طبیعی خرگوش Sylvilagus floridanus دم پنبه­ای را که در آمریکای شمالی زندگیمی‌کند، آلوده می­کند. از نظرآنتی­ژن، این امر به ویروسmyxoma مرتبط است و cross-immunity اتفاق می‌افتد.

ویروس فیبریوم:

ویروس فیبریومShope قابل انتقال بهOryctolagus cuniculus خرگوش اروپایی است که فیبریوم بی­خطر محلی را تولید می‌کند. عیب این واکسناین است که ایمنی­ کمتری نسبت به واکسن‌های ویروسmyxoma ضعیف­ شده دارد و دوره ایمنی‌ اش کوتاه است. با ارائه واکسیناسیون، بیماری هموراژیک ویروسی/ myxomatosis (VHD) ترکیبی، واکسیناسیونmyxomatosis خود اتکا احتمالاً از فروش خارج می‌شود. در بخش‌های دیگر اروپا، واکسن‌های ویروس زنده myxoma اصلاح شده و به کار می­رود. این‌ کارها علت سرکوب ایمنی است که می‌تواند منجر به بیماری در خرگوش‌های بزرگ شود. واکسینه ترکیبی جدید (Nobivax Myxo-RHD؛ بیماری همور اژ یک خرگوش (RHD) شبیه به VHD است) از گونه ضعیف­ شده myxomatosis و پروتئین کپسید ویروسVHD آلمان ساخته شده است.

در مدت تست کارایی، ۱۰۰ درصد خرگوش‌های واکسینه ­شده در برابر چالش strainmyxomatosis محافظت می‌شوند (n=11) ولی برخی از آن‌ها تب خفیفی می­گیرند. همه خرگوش‌ها از چالش VHDنیز محافظت شده و هیچ­کدام از خرگوش‌ها هیچ­گونه نشانه بالینی را بروز نمی‌دهند ولی همه خرگوش‌های واکسینه­ نشده در ظرف مدت ۷۲ ساعت می‌میرند. همه خرگوش‌های واکسینه­ شده در مقایسه با خرگوش‌های واکسینه­ نشده ،titre مهاری هم آگلوتیناسیون در برابر VHD نشان می‌دهند.

اهمیت واکسن:

ثابت شده است که واکسینه شدن برای خرگوش‌های مزرعه مؤثر است و بیماری تنفسی  در آن‌ها شایع است و پساز استفاده از برخی واکسن‌ها بروز بالینی دارند. واکسینه‌ ها همچنین برای گونه‌های کوتوله ایمن است (اپیبیوهمکاران ۲۰۱۲). واکسن برای خرگوش‌های بالای ۶ هفته و در بازه ایمنی ۱۲ ماهه مجاز است.

لازم است تا به تزریق زیرپوستی در پس گردن جانوران سالم توجه نمود. برخی از آن‌ها پس از تزریق و در مدت­ زمان واکسینه، پوستشان ۱ تا ۲ سانتیمتر متورم می‌شود. این موارد بدون درمان برطرف می‌شوند. Nobivac Myxo-RHD باید پس از ۱۴ روز از آبستنی به کار رود و ایمنی آن‌ها در نرها آزمایش نشده؛ بنابراین هنوزاستفاده از آن در موجودی پرورشی پشتیبانی نشده است.

بیماری هموراژیکویروسی:

بیماری هموراژیکویروسی (بیماری هموراژیک خرگوش) یک بیماری عفونی شدید و کشنده برای خرگوش‌هاست که ناشی از calicivirus خاصی است .ویروسVHD از طریق دهان، بینی و انتقال parenteral منتشر می‌شود و در ادرار و مدفوع خرگوش‌های مبتلا وجود دارد. این ویروس به مدت طولانی در خارج از بدن میزبان زنده می‌ماند. تصور بر این است که پروندگان وحشی این عفونت را از اروپا به خرگوش‌های وحشی این کشور انتقال داده­ اند. خرگوش‌های صحرایی منبع حیات­وحش این کشور را تشکیل داده‌اند و ویروس را بدون اثر بالینی حمل می‌کنند. VHD ممکن است مستقیماً از تماس با خرگوش وحشی و صحرایییا از طریق پاپوش‌ها و لباس‌ها منتقل شود.

منابع عوامل بیماری برای خرگوش:

غذاهای آلوده از جمله چمن‌ها و دانه‌هایی که خرگوش‌های وحشی در آن‌ها چرا می‌کنند، می‌توانند منبع آلودگی باشند. آغل‌ها و قفس‌هایی نگهداری خرگوش‌ها می‌بایست قبل از ورود خرگوش گندزدایی شوند. در حالت ایده­آل فقط حیواناتواکسینه­شده باید وارد محوطه‌های آلوده شوند. ویروسVHD می‌تواند به مدت ۱۰ تا ۱۹ ماه در دمای اتاق و خارج از بدن میزبان زنده بماند. قرار دادن خرگوش ماده در معرض ۲ درصد پتاسیم peroxymonosulphate (Virkon) به مدت ۲ ساعت، ویروسراغیرفعال نمی‌کندولی ۴ درصد محلول می‌تواند مؤثر باشد. همچنین ۱ درصد سدیم هیدروکسیدیا ۱۰ درصد رنگ­زدای خانگی، گندزدای مؤثری است (گودلی، ۲۰۰۱؛ گورسکیوهمکاران، ۱۹۹۴).

انواع واکسن بیماری هموراژیکویروسی:

دو نوع واکسیانسیون در برابر VHD در انگلستان موجود است (Cylap، Fort Dodge؛ Lapinject، CEVA). هر دوی این واکسینه‌ها به غیر فعال شدن ویروس کمک می‌کنند. خرگوش‌های بالای۱۰ هفته را می‌توان با دوز یکسانی واکسینه نمود. واکسینه نمودن حیوانات آبستن با واکسن VHD مفید است.

واکسنBoosters :

Boosters سالانه ارائه می‌شوند. کل ۱ میلی­لیتر دوز باید به ­صورت زیر پوستی تزریق شود. تزریقدرون­پوستی بدون دقت ممکن است منجر به واکنش بافتی (در انسان‌ها و خرگوش‌ها) شود. پس از تزریق زیر پوستی،باید محل واکسینه را کاملاً ماساژ داد و صاحب خرگوش نیز به­ صورت دوره­ای چند ساعت بعد این کار را انجام دهد.

در این روش، واکسن در بافت‌های زیرپوستی منتشر می‌شود و احتمال واکنش بافت کمتر است. برخی خرگوش‌ها ناحیه­ای دارند که دچار آماس پوستی و سوختگی شده و بنابراینمهماست اطمینان حاصل شود که صاحبان خرگوش از این ریسک اطلاع دارند. براساس داده‌های به ­دست­ آمده، خود تزریقی ناگهانی واکسن می‌تواند منجر به واکنش شدید در انسان‌ها شود که در نتیجه آن انگشتشان را از دست می‌دهند.

تزریق هم­زمان myxomatosis و واکسن VHD:

تزریق­کننده ممکن است در یک جلسه مشاوره واکسن‌هایmyxomatosis و VHD را هم­زمان تزریق کند. داده‌هایی وجود دارند که اثر واکسیناسیون هم­زمان را تأیید می‌کنند ولی تأیید نتایج موجود نیست زیرا نوع واکسن‌ها تفاوت دارند. در حال حاضر، سازندگان این دو واکسن درمورد مصونیت هم­زمان این دو واکسیناسیون توصیه‌ها یینموده‌اند. از آنجایی ­که این دو واکسن ممکن است موجب واکنش پوستی شوند، توصیه می‌شود که واکسیناسیون خرگوش در موضع‌های سفتی انجام شود تا واکسینه شدن خرگوش صورت پذیرد.

واکسن‌های ترکیبیmyxomatosis و VHD:

واکسن نوترکیب جدید برای کنترل myxomatosis و VHD تولید شده است (NobivacMyxo-RHD، MSD حیوان سالم). این واکسن سالییک­بار اجازه تزریق داردودورهایمنی هر دو عنصر را تأیید می‌کند. تکنولوژینوترکیب، امکان تزریق ژن پروتئین کپسیدرا از ویروسVHD به گونه ضعیف ­شده آزمایشگاهیmyxomatosis می‌دهد که ایمنی دو برابری ایجاد می‌کند. این واکسن با اثرات بخش معکوس مرتبط نیست و شرایط اولیه را بدتر نمی‌کند.

استفاده از این واکسن در حیوانات جوان و مسن مزرعه مفید است. گاهی اوقات واکنش‌های موضعی کوچک پوست (لکه پوست ضخیم ­شده بدون زخم) در محل تزریق دیده شده‌اند (۱ تا ۲ سانتیمتر قطر تقریباً یک هفته پساز تزریق) ولی این مشکل بدون درمان و ظرف چند روز برطرف می‌شود. شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه خرگوش‌هایی که قبلاً با واکسن myxoma واکسینه شده‌اند یا با myxomatosis زنده مانده‌اند، ممکن است به واکسن VHD واکنش نشان ندهند.

این موارد احتمالاً در انگلیس نادر هستند زیرا واکسن‌های مشتق ­شده از myxoma استفاده نمی‌شوند ولی احتمالاً خرگوش‌های واردشده از اروپا آلوده هستند. توصیه فعلی این است که برای واکسیناسیون این خرگوش‌ها نوع دیگری از واکسن VHD به کار رود.

نکاتی درباره واکسناسیون خرگوش:

خرگوش‌های خانگی انگیلس در برابر دو بیماریmyxomatosis و هموراژیک ویروسی (VHD) واکسینه می‌شوند.

·         واکسن Myxomatosisرا می‌توان از هفته پنجم به بعد به خرگوش تزریق کرد. واکسن VHD از ۱۰هفتگی به بعد تزریقمی‌شود.

·         واکسن Myxomatosis نباید به خرگوش ماده باردار تزریق شود. VHD را می‌توان در دوره آبستنی تزریق نمود.

·         واکسن VHD باید به­ صورت کاملاً زیرپوستی تزریق شود تا با ماساژ محل تزریق منتشرشود.

·         تزریق هم­زمان واکسن‌هایmyxomatosis و VHD توصیه نشده است. حداقل دو هفته باید بین دو واکسیانسیون فاصله باشد.

·         واکسن Myxomatosis که در اواخر بهار تزریق می‌شود، باعث محافظت از خرگوش در فصل تابستان (که بیماری در خرگوش‌های وحشیشایع است) می‌شود.

·        واکسن و ترکیب جدیدmyxomatosis/VHD اکنون موجود است و دوره یک­ساله ایمنی را در برابر این دو بیماریایجادمی‌کند.

در این مقاله همه چیز درباره واکسیناسیون خرگوش بررسی شد.

جهت دریافت اطلاعات رایگان بیشتر به وبسایت و پیج ما سر بزنید.

بهترین کیلینیک دامپزشکی تهران کجاست؟

کیلینیک دامپزشکی روژان

۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳۶۸-۰۲۱