آوا هاشمیانواع مسمومیت در خرگوش
در این مقاله انواع مسمومیت در خرگوش بررسی خواهد شد:
مسمومیت گیاهی
مسمومیت گیاهی یک دغدغه برای صاحبانی است که خرگوش‌هایشان را در باغ رها می‌کنند و یا از گیاهان چیده شده برای تغذیه آن‌ها استفاده می‌کنند. موارد واقعی مسمومیت گیاهی در خرگوش‌ها در پیشینه دامپزشکی نادر است اما گزارش‌های متواتر و افسانه‌های زیادی در این مورد وجود دارد. خرگوش‌ها معروف به مقاومت در برابر عناصر سمی nightshade و groundsel مرگبار هستند.
مسمومیت سرب
خرگوش‌ها در برابر مسمومیت سرب ناشی از جویدن پوشش چوبی در گیاه سربی، پوشش کف vinyl یا لوله‌ها آسیب پذیر هستند. علائم اولیه مسمومیت سستی و کاهش اشتها هستند که ممکن است به سایر علائم تعمیم یابند (اسوارتوت و جرکن، ۱۹۸۷). تغییرات haematological خاص آنمی و basophilic stippling را می‌توان در شراط مزمن مشاهده کرد. به نظر می‌رسد کاهش اشتها با کندی تحرک روده مرتبط باشد. از لحاظ رادیوگرافی، مواد radiopaque را می‌توان در معده مشاهده نمود و ممکن است پشکل‌های سفت تخلیه نشده در روده بزرگ وجود داشته باشند. درمان از طریق عامل‌های تحرکی مانند cisapride یا metaclopramide به همراه ماده پاکسازی همچون edetate کلسیم سدیم یا D-penicillamine، دفع سرب از روده را تسهیل می‌کنند. یک مزیت زدودن سریع خرگوش از تکه‌های بزرگ ورقه‌های گیاه سربی، دفع سریع در پشکل‌های سفت به جای انتقال به میان روده و ماندن در بدن به مدت طولانی قبل از هضم مجدد است.
بیماری کبد
کبد خرگوش شش لپ شامل دو تا در عقب (خلفی و قدامی) و چهار تا در سمت دست راست (خلفی، قدامی، caudate و quadrate) را شامل میشود. لپ caudate در معرض پیچ خوردگی قرار دارد. خرگوش، روزانه حجم زیادی bile ترشح می‌کند و این ماده از طریق مجرای مشترک bile از caudal به لوزالمعده وارد اثنی عشر میشود. مجراهای bile و پانکراس در خرگوش مجزا هستند. رنگ اصلی bile توسط خرگوش تولید میشود و biliverdin است نه bilirubin، به این معنا که یرقان کمتر شایع است. بیماری کبدی در خرگوش‌ها شناخته شده است ولی علائم بالینی بسیار غیر خاص هستند و این امر تشخیص را چالش برانگیز می‌کند.
علائم بالینی شایع شامل موارد ذیل هستند:
- کاهش وزن
- بی اشتهایی
- درد شکم
- Ascites
- یرقان
بیماری کبد را می‌توان از طریق علت aetiological دسته بندی نمود:
- باکتریایی: تولارمی، toxoplasmosis.
- ویروسی: بیماری haemorrhagic خرگوش، تبخال های ساده
- Protozoal: encephalitozoonosis، کوکسیدوز
- مسمومیت: سرب ، alfatoxicosis
- Neoplastic: آدنوم/adenocarcinoma مجرای bile
- متابولیک: بیماری کبد چرب
- پیچ خوردگی لپ فیزیکی کبد
تشخیص، همانند روش گونه‌های دیگر با معاینه بالینی، پارامترهای خون (باید متذکر شد که همان آنزیم‌ها با تورم کبد و cholestasis در سایر گونه‌ها در خرگوش کمتر مشخص است) و تصویربرداری (رادیولوژی و سونوگرافی) انجام میشود. استاندارد طلایی، تشخیص قطعی بر اساس بافت شناسی است.
پیچش لپ کبد
پیچش لپ کبد یکی از علل کمتر شایع بی اشتهایی و ایستایی دستگاه گوارش است.
خرگوش‌های مبتلا به پیچش لپ کبد به صورت زیر بروز می‌یابد:
- بی اشتهایی
- سستی و بیحالی
- یرقان
- درد شکم
لپ کبد حول محورش میچرخد و موجب گرفتگی عروق و درنهایت بافت مردگی پراکنده لپ میشود.
اختلالات بیوشیمیایی شامل موارد زیر است:
- آنمی
- افزایش آلانین aminotransferase
- افزایش aspartate aminotransferase
- افزایش ترانسفراز g-glutamyl
تشخیص قطعی از طریق رادیوگرافی (علائم hepatomegaly و ایستایی دستگاه گوارش) یا سونوگرافی (پارانشیم ناهمگن کبد، افزایش مایع آزاد در شکم، کاهش تحرک روده) انجام میشود. درمان به کمک جراحی و از طریق برداشتن لوب مبتلای کبد است. لوب برداری همانند روش‌های مورد استفاده برای سایر گونه‌هاست. خرگوش‌های مبتلا به این بیماری نیاز به درمان حمایتی بسیار خوب قبل از جراحی دارند.
در این مقاله انواع مسمومیت در خرگوش بررسی شد.
وبسایت و اینستاگرام ما را دنبال نمایید
به روز ترین کلینیک دامپزشکی تهران، کلینیک دامپزشکی روژان
۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳۶۸-۰۲۱
طب خرگوش
نویسنده:پروفسور مولی وارگا
مترجم:آقای دکتر احمدرضا الهیار ترکمن
قبل از انجام هرگونه اقدام با دامپزشک خود مشورت نمایید؛ادمین و سایت روژان پت هیچگونه مسئولیتی در قبال اقدامات خودسرانه و عواقب ناشی از آن ندارد.
