Fatemeh hashemiدر این مقاله همه چیز در خصوص آناتومی و فیزیولوژی چشم خرگوش بررسی شده است، با ما همراه باشید؛
آناتومی و فیزیولوژی چشم
خرگوش‌ها چشم‌های درشت و برجستهای دارند که در دو طرف سر قرار گرفته‌اند و قرنیهای دارند که تقریباً ۲۵ درصد کره چشم را اشغال کرده است. این ویژگی‌ها به خرگوش‌ها میدان دید تقریباً ۳۶۰ درجه می‌دهد (آن‌ها نقطه کوری زیر چانه دارند)، بااینحال و علیرغم دید وسیع، تطبیقپذیری ضعیفی دارند. عدسی‌ها بزرگ بوده و کره چشم و جسم مژهای بهطور ضعیف گسترش یافته‌اند (باگلری و لاواچ، ۱۹۹۵). شبکیه چشم یک ناحیه افقی با چگالی نورپذیری بالا و خط بصری است که به خرگوش امکان تمرکز روی همه نقاط افق را در یک زمان می‌دهد و باعث می‌شوند که خرگوش از نزدیک شدن شکارچی در هر جهتی آگاه شود (ویلیامز، ۱۹۹۹). Rods سلول‌های اصلی گیرنده نور هستند و خرگوش بینایی خوبی در شب دارد (باگلری و لاواچ، ۱۹۹۵).
و در ادامه:
خرگوش‌ها با پلک‌های بسته متولد می‌شوند. باز شدن پلک‌ها تقریباً ۱۰ روز پس از تولد اتفاق می‌افتد. پلک فوقانی کوتاهتر، ضخیمتر و متحرک تر از پلک زیرین است. هر دو پلک دربرگیرنده چهار لایه اصلی هستند: پوست، عضله، بافت فیبری و conjunctiva. لایه بافت فیبری در پلک‌ها، ثبات و شکل را فراهم می‌کند. پلک‌ها شامل یک ردیف ۴۰-۵۰ غده meibomian بوده که غدد چرب اصلاحشده هستند و با یکدیگر به طور موازی آرایش گرفته‌اند. آن‌ها حاوی بزاق چرب استخراج شده از سلول‌های اپی تلیال هستند که از stratum germinativum سرچشمه گرفته‌اند و غده meibomian را پوشانده‌اند (اگلیتز، ۱۹۶۴).
خرگوش‌ها تقریباً ۱۰-۱۲ بار در ساعت پلک می‌زنند (پیفر و همکاران، ۱۹۹۴). پلک سومی وجود دارد که از لحاظ پلکزنی فعال نیست ولی به طور منفعل، قرنیه را بهصورت کره جمعشده، پوشانده است. این پلک بیش از دو سوم مسیر قرنیه را طی نمی‌کند. برخی موهای پلک بزرگ‌تر از سایر موها هستند و ساختار ریشه متفاوتی داشته و حاوی سینوس‌های خونی هستند که عملکرد erectile را ایجاد می‌کنند. این “موهای سینوس” یا vibrissaeمنبع حسگر عصبی قوی دارند و لمسی هستند.
غدد چشم:
اسامی غدد چشم خرگوش ممکن است گیجکننده باشند. دو غده مربوط به پلک سوم وجود دارد که اغلب بهطور مجتمع به Harderian اشاره می‌کنند. اصطلاحات glandula palpebrae tertiae superficialis (غده سطحی پلک سوم) و glandula palpebrae tertiae profunda (غده عمیق پلک سوم) برای مطابقت با نامگذاری رسمی دامپزشکی، ترجیح داده شده‌اند. غده عمیق پلک سوم دو لوب دارد. لوب پشتی سفید و لوب شکمی بزرگ‌تر رنگ صورتی دارد ولی ظاهر بافتشناسی‌شان شبیه است (جانسنز و همکاران، ۱۹۹۹). غده عمیق پلک سوم ممکن است prolapse شده و موجب تورم و ورقلمبیدگی پلک سوم شود. غده عمیق پلک سوم در حدقه چشم در مجاورت کره چشم قرار داشته و در امتداد contours هایش است.
این غده درکپسول بافت متصل نازکی محصور شده و تقریباً بهطور کامل با سینوس وریدی احاطه شده است. مجرای غده روی سطح داخلی پلک سوم باز شده است. غده اشکی در بخش caudodorsal حدقه چشم قرار گرفته است. یک غده اشکی فرعی بزرگ نیز در قسمت پایینتر حدقه چشم قرار گرفته است (اگلیتیز، ۱۹۶۴). غده اشکی فرعی سه لوب دارد: لوب حدقه، لوب retro-orbital و لوب درون حدقهای (جانسنز و همکاران، ۱۹۹۹). برآمدگی لب infraorbital بین استخوان گونه، غده سطحی پلک سوم و کره چشم قرار گرفته است.
ادامه نکات:
این لوب با غده بزاقی گونه اشتباه گرفته می‌شود. این لوب در مجاورت alveolar bulla قرار گرفته و حاوی ریشه‌های مربوط به دندان‌های گونه فک زیرین است. ریشه‌های طویلشده این دندان‌ها به لوب infraorbital غده اشک فرعی نفوذ می‌کنند. بافت غدهای، غده اشک ویژگی‌های باز روینده دارد. تیروکسین و تستسترون، رشد غده اشکی را تحریک می‌کنند (اگلیتز، ۱۹۶۴). ترشحات حاصل از غدد اشکی و غدد نمدار پلک سوم باعث روانکاری و براقی سطح تخم چشم می‌شوند.
در خرگوش‌ها، ترشحات غده اشکی تمیز بوده و ترشحات غدد پلک سوم، شیری است (اگلیتز، ۱۹۶۴). سلول‌های کاسهای و سلول‌های intraepithelial بسیار زیادی درون قوس چشم وجود دارند. سلول‌های epithelial با غده‌های osmiophilic مشخص می‌شوند (پیفر و همکاران، ۱۹۹۴). غشاء اشکی precorneal از ترشحات غدهای در ارتباط با ترشحات ناشی از غدد meibomian و سلول‌های کاسهای تشکیل شده است. اشک‌ها از کیسه conjunctival و از طریق سیستم nasolacrimal درون بینی تخلیه می‌شوند.
سیستم nasolacrimal:
مکانیسم تخلیه اشک از طریق سیستم nasolacrimal بهطور گسترده و خصوصاً در انسان‌ها بررسی شده است (هابین، ۱۹۹۳). فعالیت پلکزنی اشک‌ها را بهطور میانی به درون برکه اشک سوق می‌دهد. در طول پلکزنی، انقباض عضله orbicularis oculi موجب انسداد punctum lacrimale و فشردگی شیارک‌های اشکی می‌شود. این موضوع باعث سوق دادن اشک‌ها به درون کیسه اشکی و مجرای nasolacrimal می‌شود. کیسه اشکی در خلال پلکزنی منبسط شده و موازی با شل شدن پلک‌ها، فشرده می‌شود. مکانیسم دریچه در کیسه اشکی نمود می‌یابد و از رفلکس (که به پیشرانی اشک‌ها از چشم به درون مجرای nasolacrimal کمک می‌کند) جلوگیری می‌نماید. در خرگوش‌ها، روزنه مجرای nasolacrimal (اشکریزی نقطهای) را می‌توان در قسمت anteromedial پلک زیرین و از طریق فشار ملایم کلاهک به طرف دیگر کره چشم مشاهده کرد.
برخلاف سگ‌ها و گربه‌ها، هیچ نقطهای در پلک فوقانی وجود ندارد. این نقطه، به درون شیارک کوچکی (۲ میلیمتری) باز می‌شود و مجرا یا کیسه اشکی را منبسط می‌کند. مجرای nasolacrimal، کیسه اشکی را از طریق نقطه کوچکی در استخوان اشکی (روزنه اشکی) به فک فوقانی (پوشانده شده با کانال استخوان اشکی) سوق می‌دهد. این بخش از مجرای nasolacrimal، تا زمانی که به ریشه دندان پیشین اصلی فک فوقانی برسد، به صورت medially و rostrally حرکت می‌کند. در این نقطه، مجرا یک خمش mediodorsal پر شیب ایجاد می‌کند و قطر تقریبی آن از ۲ به ۱ میلیمتر کاهش می‌یابد (بیورلینگ و همکاران، ۱۹۹۱).
و در ادامه:
این بخش، بین استخوان alveolar (که ریشه دندان پیشین اصلی فک فوقانی را احاطه کرده) و غضروف بینی فشرده می‌شود. طویل شدن ریشه دندان پیشین می‌تواند به راحتی مجرا را در این نقطه مسدود کند. سپس مجرا به صورت medially در امتداد ریشه دندان پیشین طویل می‌شود و در حفره بینی و در قسمت ventromedial چین خوردگی alar (که چند میلیمتر درون محل اتصال mucocutaneous است) بروز می‌یابد. مجرای nasolacrimal با epithelium ستونی لایه بندی شده یا شبه لایه بندی شده (که با سلول‌های کاسهای تغذیه می‌شوند) همتراز می‌شود. در برخی موارد epithelium چیندار می‌شود (بیورلینگ و همکاران، ۱۹۹۱).
فلورای Conjunctival:
Swabs ایجادشده از کیسه conjunctival خرگوش سالم می‌تواند ارگانیسم‌های مختلفی را ارائه دهد.Bacillus subtilis و Staphylococcus aureus، Pseudomonas، Neisseria، Bordetella، Moraxella و Pasteurella spp ارگانیسم‌هایی هستند که از خرگوش‌های سالم آزمایشگاهی جدا شده‌اند (مارینی و همکاران، ۱۹۹۶). بررسی فلورای conjunctival خرگوش‌های سالم آزمایشگاهی نشان داد که spp. Staphylococcus دارای Dnase منفی پس از Micrococcus، Bacillus، Stomatococcus، Neisseria، Pasteurella، Corynebacterium و Moraxella spp. غالب هستند (کوپر و همکاران، ۲۰۰۱). در همان پژوهش ذکر شد که باکتری‌ها از ۸۳ درصد خرگوش‌ها جدا شدند و خرگوش‌های زیر ۱۲ ماه با احتمال بیشتری تولیدکننده باکتری بودند. هیچ اختلاف معناداری بین گونه‌های مختلف خرگوش یافت نشد.
در این مقاله همه چیز در خصوص آناتومی و فیزیولوژی چشم خرگوش بررسی شد.
جهت دریافت اطلاعات رایگان بیشتر به وبسایت و پیج ما مراجعه کنید.
تذکر مهم : این مطلب برگرفته از کتاب طب خرگوش است.
بهترین کلینیک دامپزشکی تهران کجاست؟
کلینیک دامپزشکی روژان
۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳
آوا هاشمی
