آناتومی دندان خرگوش خانگی

در این مقاله همه چیز در خصوص آناتومی دندان خرگوش خانگی بررسی شده است، با ما همراه باشید؛

آناتومی دندان خرگوش خانگی Oryctolagus cuniculus 

خرگوش خانگی Oryctolagus cuniculus متعلق به دسته پستانداران (Lagomorpha) است. یکی از ویژگی‌های پستانداران، داشتن چهار دندان پیشین فوقانی است. مجموعه دندان‌های پیشین ثانویه یا “peg teeth’” نیز دقیقاً پشت دندان­های پیشین اصلی فوقانی قرار گرفته‌اند. همه دندان‌های Lagomorpha ریشه باز (elodont) هستند و در حیوانات سالم و در تمام طول عمر پستاندار رشد مداومی دارند. در جوندگان مامورف مانند موش‌های صحرایی، موش و هامسترها، فقط دندان‌های پیشین رشد مداومی دارند و دندان‌های پیش­آسیابی و آسیابی این­چنین نیستند. همه دندان‌های جوندگان histricomorph (مانند خوکچه‌های دریایی و chinchilla ها) در تمام طول عمر رشد می‌کنند ولیpeg teeth’ ندارند. هیچ­کدام از گونه‌های جوندگان دو مجموعه دندان ندارند (simplicidentata). موش‌های صحرایی دو مجموعه دندان دارند (duplicidentata). مجموع ریزنده (شیری) (deciduous) در موش‌های صحرایی فربه وجود دارند و دقیقاً قبل یا بعد از تولد می‌ریزند.

مجموعه دندان‌های شیری شامل هستند:

مجموعه دندان‌های دائمی در هفته اول زندگی بیرون می‌آیند و دربرگیرنده:

ساختاری دندان موش‌های صحرایی:

عناصر ساختاری دندان موش‌های صحرایی شبیه سایر حیوانات است یعنی عاج دندان، مینا، سمنتوم (سیمان) و نرمه را دارد. بدنه اصلی دندان از عاج بوده که متشکل از هیدروکسی آپاتیت و کریستال است و مانند سایر استخوان‌هاست اما متراکم­تر است. عناصر ساختاری دندان‌های خرگوش همانند جانوران دیگر دارای عاج دندان، مینا، سمنتوم و نرمه است. بدنه اصلی دندان همانند استخوان‌های دیگر از دندتین متشکل از کریستال‌های هیدروکسی آپاتیت ساخته شده ولی متراکم­تر است. کریستال‌ها نیز در ماتریس کلاژنی که مشابه استخوان است، جاسازی شده‌اند ولی استئوسیت­ها، استئوکلاست­ها، استئوبلاست­ها و عروق خونی را ندارند. دنتین با لایه ادنتوبلاست (دندان تنده) تغذیه می‌شود و سطح داخلی‌اش در امتداد حفره نرمه کشیده شده است.

لایه آدنتوبلاست حاوی پایانه‌های عصبی بی­حس است که برخی از آن‌ها از طریق توبول­ها به درون دنتین کشیده شده‌اند. گونه‌هایی مانند خرگوش‌ که دائماً در حال رویش دندان هستند، آکسون­های کوچک‌تر و کمتری در دنتین نسبت به جانوران دیگری که دائم دندان در می‌آورند، دارند (بایرز، ۱۹۸۴). دنتین لوله­ای در خرگوش در نوک دندان شکل می‌گیرد و همچنان که دندان به­ طور اکلوزالی مهاجرت می‌کند، دندان‌های پیشین فوقانی شیار عمیق جداگانه­ای در نمای لبی دارند که از لحاظ طولی در امتداد طول دندان ادامه می‌یابد. مقدار مینایی که روکش‌های دندان پیشین را می‌پوشاند، بسته به نوع دندان‌های پیشین متفاوت است (هیرسچفیلد و همکاران، ۱۹۷۳).

دندان­های پیشین و بزرگ اصلی فوقانی، لایه ضخیمی از مینا را بر روی نمای لبی دارند ولی هیچ­کدام به سمت زبان نیستند. داندان­های پیشین پایینی در هر دو نمای لبی و زبانی، مینا دارند. این نحوه توزیع مینا باعث شکل­گیری لبه‌های برشی تیز روی نوک دندان‌ها می‌شود.

وظایف دندان ها:

دندان‌های پیشین در اصل برای خردکردن گیاهان بوده ولی برای گاز گرفتن و برش هم استفاده می‌شوند. دندان‌های نیش در خرگوش‌ها وجود ندارد و به­جای آن فضا یا فاصله بزرگی بین دندان‌های پیشین و پیش­آسیابی وجود دارد. دندان‌ های پیش­آسیابی و آسیابی را می‌توان از هم تشخیص داد. این دندان‌ها یک ردیف دندان­های گونه آرواره زیرین را تشکیل می‌دهند. دندان‌های گونه آرواره زیرین در یک خط مستقیم قرار گرفته‌اند. دندان‌های گونه آرواره فوقانی نیز همانند فک زیرین قرار گرفته‌اند ولی دندان‌های پیش­ آسیابی و آسیابی در آن عریض ­تر از دندان پیش­آسیابی اول و دندان پیش­آسیابی آخر هستند و به طرف buccal هم­راستای محدب­ شکل می‌رود. محیط پیرامون دندان‌های گونه دارای شیارها و سوراخ‌های عمیقی است که روی نمای دهانی عمق یافته‌اند و در حفره متناظری در دیواره آلوئولار جای گرفته‌اند.

مورفولوژی تاج و ریشه دندان‌های گونه از لحاظ طولی، قابل تشخیص نیست. اصطلاح “تاج رزروی” برای توصیف دقیق ریشه به کار رفته است. خرگوش‌های وحشی و خرگوش‌های خانگی که علف و گیاهان طبیعی می‌خورند، گاهی اوقات لکه‌های قهوه­ای رنگی روی تاج‌های فوقانی یا حاشیه لثه‌ها (به ­ویژه دندان‌های گونه) دارند. بررسی برش‌های عرضی محورهای طولی دندان‌های فک نشان می­دهد که حفره پالپ (pulp) در دو گسترش لامینار در نوک دندان همگرا می‌شوند تا محفظه نرمه واحدی را تشکیل دهند که محتوی سلول‌های متمایز، غیر متمایز و منبع عصبی است. در انتهای اکلوزال، دو محفظه نرمه مخروطی و محصور وجود دارد، دنتین از بافت لوله­ای به بافت لوله­ای ضخیم­تر تغییر می‌یابد و هیچ عروق خونی وجود ندارد (بیشاپ، ۱۹۹۵). چین­ خوردگی طولی عمیقی از مینا در مرکز دندان‌های­ آسیابی و پیش ­آسیابی وجود دارد.

در ادامه نکات:

این لایه را می‌توان به­ صورت خط radiodense که به ­صورت طولی در دندان‌های فک روی رادیوگراف­های عرضی جمجمه کشیده شده است، مشاهده نمود. محیط پیرامون دندان از مینایی که با لایه سمنتوم غیر سلولی پوشیده شده و در آن فیبرهای رباط پریودنتال جاسازی شده­اند، به وجود آمده است. انتهای دیگر بافت‌ها در استخوان لثوی (دندان‌های بالا) قرار دارد که دندان را درون حفره لثوی ثابت می‌کنند. شکل دندان‌های فک همانند دندان‌های پیشین از فرآیند مداوم رشد و فرسایش پیروی می‌کند. سمنتوم نرم و دنتین سخت­تر سطح اکلوزال، قبل از مینا ساییده می‌شوند و لبه تیزشان در اطراف و میان مرکز دندان باقی می‌ماند. این موضوع باعث می‌شود که دندان‌های آسیابی و پیش­آسیابی سطح ریزکنندگی مؤثری داشته باشند (میشایل و همکاران، ۱۹۸۰).

لایه مینا باعث ایجاد مرزی در مرکز سطح اکلوزال می‌شود که با فضای میان­دندانی بین دو دندان جفت ­شده و به هم وابسته شده‌اند. الگوی اکلوزال باعث ایجاد توالی rostrocaudal مرزها و شیارهای عرضی (متقاطع) در امتداد دندان‌های فک می‌شود. مرزهای فوقانی با شیارهای پایینی تقابل دو سویه دارند و بالعکس. این الگو باعث ایجاد الگوی زیکراکی مشخصی روی رادیوگراف­های جانبی می‌شود. الگوی اکلوزال دندان‌های گونه anisognathic است، یعنی فک زیرین نسبت به فک فوقانی اندکی باریک­تر است. زمانی که فک‌ها بسته می‌شوند، دندان‌های گونه آرواره زیرین درون دندان‌های گونه فک فوقانی قرار می‌گیرد، به­طوری­که لبه باکال دندان‌های فک زیرین، لبه کامی دندان‌های فک فوقانی را لمس می‌کند.

در این مقاله همه چیز در خصوص آناتومی دندان خرگوش خانگی بررسی شد.

جهت دریافت اطلاعات رایگان بیشتر به وبسایت و پیج ما مراجعه کنید.

تذکر مهم : این مطلب برگرفته از کتاب طب خرگوش است.

بهترین کلینیک دامپزشکی تهران کجاست؟

کلینیک دامپزشکی روژان

۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳