بیماری سگ‌های جوان

در این مقاله بیماری سگ‌های جوان بررسی خواهد شد:

بیماری سگ‌های جوان یکی از بیماری‌های عفونی سگ‌ها بوده و از خصوصیات آن ازدیاد درجه حرارت بدن همراه با کم شدن گویچه‌های سفید خون (Leukopenia) و التهاب غشاء مخاطی تنفسی با جریان دائمی ترشحات بینی و التهاب معده و روده است.

در بعضی موارد پنومونی و ناراحتی‌های عصبی به دنبال دارد که در این صورت بسیار خطرناک خواهد بود.

نقش بیماری‌زائی

بیماری سگ‌های جوان یک بیماری ویروسی است که معمولاً گنجیدگی‌های داخل سلولی در سلول‌های اپیتلیال دستگاه تنفسی و ادراری سگ بیمار پدید می‌آورد. عامل بیماری ویروسی است که به وسیله قطرات کوچکی که از ترشحات بینی و چشم دام به خارج پراکنده می‌شود در فضا منتشر شده و سبب انتقال بیماری می‌شود. به طور غیرمستقیم نیز ممکن است که عامل بیماری به وسیله حیوانات ناقل در طبیعت انتشار یابد.

به علت انتشار سریع عامل بیماری سگ‌ها پیوسته در معرض خطر این بیماری می‌باشند و کلیه سگ‌ها مستعد ابتلا به این بیماری هستند حتی سگ‌هائی که در سنین کم واکسینه شده باشند. در مورد مقاومت ویروس بیماری مطالعات جالبی نشده است اما به تجربه ثابت شده که به سگ‌های مبتلا بعد از ۴۵ روز از مغز آن‌ها در آزمایش نسج مغزی و ویروس بیماری جدا شده است بیماری در گرگ، روباه، پستانداری به نام Raccon، موش خرما و تمس هندی (mink) مشاهده شده است.

جراحات بیماری سگ‌های جوان

جراحات بیماری در اتوپسی برحسب مراحل مختلف بیماری فرق می‌کند. در مواردی که فرم بیماری پیچیده نباشد مخاطات بافت پوششی سرخ شده. و مایع تراویده از جدار رگ‌های کوئینه به نسوج مجاور بلغمی و چرکین است. مخاطات معده و روده سرخ شده و ملتهب است. پلاک‌های پی‌یر متورم و ممکن است قرحه‌هایی روی آن‌ها ایجاد شده باشد.

طحال ممکن است بزرگ شده باشد و هرگاه پنومونی پیشرفته باشد. به علت التهاب برونش‌ها است و این در موقعی است که ویروس عفونتی در دستگاه تنفسی پدید آورده باشد. هرگاه بیماری در ریه‌ها به فرم پیشرفته ظاهر شود در این صورت خطوط سرخ و خاکستری رنگ به صورت نوارهائی در آن مشاهده می‌شود. و در این صورت ترشحاتش بسیار غلیظ و خمیری شکل است.

هرگاه پنومونی ثانویه در اثر عفونت‌های بعدی در ریه حادث شود در این صورت پخش قدامی و پائین‌تر ریه را دربرگرفته و در فرم‌های خطرناک پنومونی ممکن است. ترشحات چرکین در ریه ایجاد نماید که در این صورت بیماری به شدیدترین شکل ظاهر می‌شود.

نشانی‌های بیماری سگ‌های جوان

مرحله اصلی بیماری معمولاً در همه سگ‌ها به یک شکل حادث می‌شود و همواره با افزایش درجه حرارت بدن همراه است. تب ۶ تا ۹ روز بعد از سرایت بیماری گریبانگیر دام می‌شود و شامل دو مرحله است. ابتدا دام تا مدت یک تا ۳ روز تب می‌کند و سپس ۱ تا ۲ روز قطع شده و آنگاه بعد از یک هفته یا بیشتر درجه حرارت بدن به میزان بیشتری بالا می‌رود. لوکوپنی با تب همراه بوده و ممکن است این حالت با بالا رفتن و پائین آمدن درجه حرارت توأم باشد یا در این مرحله از بیماری تب متوقف شود به هر صورت بعد از شروع تب نسوج پیوندی سرخ شده و ترشحات غدد اشکی ابتدا آبکی است اما بعداً چرکین می‌شود.

در طول مرحله اصلی بیماری سگ ممکن است از عهده انجام کلیه فعالیت‌های حیاتی برآید اما با شروع مرحله دوم بیماری بی‌اشتهائی و افسردگی در سگ پدید می‌آید. اسهالی که در این مرحله عموماً در دام مشاهده می‌شود ممکن است پس از پایان مرحله حاد بیماری از بین برود ولی در بعضی مواقع همچنان در دام باقی مانده و باعث ضعف شدید دام می‌شود.

مدفوع آبکی و بلغمی و معمولاً خونی است این حالت با از بین رفتن آب بدن همراه بوده و در نتیجه به سرعت از وزن بدن کاسته می‌شود. در بسیاری موارد حتی در مواقعی که دام به فرم خطرناک بیماری مبتلا شده باشد ممکن است دوباره سلامتی خود را بازیابد.

پنومونی معمولاً در دام‌هائی که اقدامات درمانی در آن‌ها صورت نگرفته باشد پدید می‌آید و در این حالت با عطسه و سرفه همراه است. سرفه ممکن است با خروج ترشحات چرکی و بلغمی همراه باشد.

در ابتدا تنفس سریع است ولی امکان دارد بعداً به سختی صورت گیرد و موجبات ناراحتی دام را فراهم آورد.

در سگ‌های جوان ممکن است به علت ناراحتی‌های عصبی تشنج پدید آید در این صورت در حمله‌های عصبی ابتدا دست‌ها و پاها و بدن سفت سخت شده و فکین به سرعت باز و بسته می‌شوند و سر کاملاً منقبض می‌شود. بزاق کف آلود در موقع باز و بسته شدن فکین در گوشه‌های دهان ظاهر می‌شود. در اثر تشنج و حمله‌های عصبی دام بی‌نهایت ضعیف می‌گردد. این حالت معمولاً ۹۰ درصد به مرگ حیوان منجر می‌شود اما ممکن است بهبودی در دام پدید آمده و در این صورت حالت تشنج و حرکات اسپاسمودیک دام را از بین می‌برد.

هرگاه همزمان با بروز بیماری سگ‌های جوان بیماری تورم کبد عفونی نیز در سگ حادث شود در این صورت در مرحله حاد بیماری ویروس هر دو بیماری را می‌توان در خون مشاهده نمود.

در سگ‌هائی که توأماً به بیماری‌های تورم عفونی کبد سگ‌ها و بیماری‌ سگ‌های جوان مبتلا شده‌اند پس از مرگ گنجیدگی‌های داخل سلولی را در نسوج آن‌ها مشاهده کرده‌اند و در سگ‌هائی که بهبود یافته‌اند نسبت به بیماری‌های ژوناژ و تورم کبد عفونی ایمنیت یافته‌اند روی هم رفته هرگاه سگ به طور همزمان به دو بیماری مزبور مبتلا شود در این صورت تلفات بیشتر خواهد بود.

تشخیص بیماری سگ‌های جوان

باید توجه داشت که بیماری‌های کبد عفونی، لپتوسپیروز و بیماری سگ‌های جوان ممکن است با هم اشتباه شوند.

بیماری سگ‌های جوان و تورم عفونی کبد سگ‌ها ۵۰ درصد با هم اشتباه می‌شوند. در حالی که بیماری لپتوسپیروز فقط ۱۰% امکان دارد با دو بیماری تورم عفونی کبد سگ‌ها و بیماری سگ‌های جوان اشتباه شود.

باید توجه داشت هر سگی که نشانی‌های بیماری را به نحوی که در بیماری سگ‌های جوان مورد بررسی قرار گرفته است. همراه با تب نشان دهد و ترشحات بلغمی و چرکین در مخاطات بافت پوششی بدنش ظاهر شود. به یکی از امراض مذکور مبتلا می‌باشد. اگرچه ندرتاً بیماری‌های دیگری مثل توکسوپلاسموز و عفونت‌های قارچی و خونی ممکن است در تشخیص بیماری ما را به اشتباه بیاندازد. ولی به علت نشانی‌های خاصی که دارند کاملاً از این بیماری متمایز می‌شوند.

در موقعی‌که بحران‌های عصبی در دام مشاهده نشود. و در مواردی که آزمایش‌های سرولوژیک وابستگی به پیدا کردن پادتن در بدن بیمار مبتلا به مرض سگ‌های جوان باشد تشخیص بیماری بسیار مشکل است.

اطلاع از نحوه واکسیناسیون بر ضد بیماری هاری در تشخیص بیماری بیشتر به ما کمک می‌کند. اگرچه ایمنیت حاصل در اثر تلقیح واکسن بیماری سگ‌های جوان کاملاً متغیر است. متأسفانه موقعی می‌توان از نشانی‌های بیماری به منظور تشخیص دقیق امراض استفاده نمود که دام به فرم حاد بیماری مبتلا شده باشد.

در فرم حاد بیماری هرگاه خونریزی برای مدت طولانی در بدن حادث شود. و اجسام داخل سلولی هم مشاهده نگردد. احتمال وجود بیماری تورم کبد عفونی بیشتر خواهد بود در چنین حالتی وجود مقادیر زیاد لکوسیت حاکی از وجود بیماری میکروبی می‌باشد. در بیماری‌های میکروبی و عفونت‌های قارچی دیگر تشخیص آزمایشگاهی بیماری‌ها باعث تمایز آن‌ها از این بیماری می‌شود.

پیشگیری بیماری سگ‌های جوان

در فاصله قبل از واکسیناسیون به منظور حمایت بدن از ابتلاء بیماری سرم ضد بیماری را زیر جلدی به دام تزریق می‌نمایند و ۱۰ تا ۳۰ سانتی‌متر مکعب از آن را برحسب جثه دام تجویز می‌کنند.

متأسفانه مقدار سرم لازم برای مبارزه با بیماری‌های سگ‌های جوان تعیین نشده و بنابراین مقداری که به منظور حمایت دام تجویز می‌شود قابل اعتماد نیست. در حال حاضر واکسنی که بیشتر مصرف می‌شود واکسنی است که با استفاده از ویروس زنده با منشأ تحم مرغی تهیه شده و تنها واکسن قابل اطمینان بر علیه بیماری سگ‌های جوان محسوب می‌شود و مقدار cc2 از آن را زیرجلد تزریق می‌نمایند. این واکسن لیوفیلیزه بوده و برای تزریق آن لازم است از حلال مخصوص استفاده نمایند.

اگرچه امروزه از واکسن نسج آلوده تخفیف حدت یافته نیز به منظور واکسیناسیون استفاده می‌کنند اما این طریقه قابل اطمینان نیست.

ایمنیت حاصل از تزریق هر یک از این واکسن‌ها را ممکن است یک ماه بعد از تزریق با آزمایش خون دام تعیین نمود.

سن تلقیح واکسن در توله‌های جوان موقعی است که توله‌های جوان ایمنیت حاصل در مرحله استفاده از آغوز مادرشان تمام شده باشد.

معمولاً توله‌ها را در سن ۹ هفتگی (بعد از ۲ ماهگی) واکسینه می‌کنند و ۸۵ درصد توله‌ها از این طریق ایمنیت پیدا می‌کنند. در سگ‌هائی که در سن کمتر از ۹ هفتگی تلقیح شده باشند ایمنیت حاصله در آن‌ها کمتر خواهد بود.

هرگاه توله‌ها را در سن بیشتر از ۹ هفتگی تلقیح نمایند در این صورت بیشتر از ۸۵% شانس زینهاری دارند.

آزمایش خون بعد از واکسیناسیون میزان موفقیت ما را در ایجاد ایمنیت تعیین می‌کند. هرگاه آزمایش خون عملی نباشد در این صورت چهار ماه پس از تلقیح واکسن تجدید واکسیناسیون توله‌ها را ایمن می‌کند و در این صورت توله‌هائی که در دفعه اول ایمن نشده‌اند نسبت به این بیماری زینهاری پیدا می‌کنند. طبق آزمایش‌هائی که توسط دامپزشکان میکروب‌شناس آمریکائی به عمل آمده مسلم شده است که یک سوم توله‌هائی که در چهار ماهگی واکسینه شده‌اند در سن یک سالگی نیز احتیاج به تجدید واکسیناسیون داشته‌اند. به منظور اطمینان از وجود پادتن لازم در بدن سگ‌ها لازم است کلیه سگ‌ها همه ساله بر ضد این بیماری واکسینه شوند.

بهترین طریقه پیشگیری از این بیماری رعایت اصول بهداشتی و توجه به نکات زیر است:

۱- سگ‌ها بایستی به وسیله واکسن ویروس زنده استاندارد شده واکسینه شوند.

۲- توله‌ها باید در موقع معین واکسینه شوند.

۳- آزمایش خون سگ‌های واکسینه شده بعد از گذشتن یک ماه از تاریخ تلقیح لازم است تا بدینوسیله معلوم شود. که آیا واکسیناسیون با موفقیت همراه بوده است و ایمنیت لازم حاصل گریده یا خیر.

۴- در صورتی‌که آزمایش خون میسر نباشد تلقیح واکسن بعدد از ۴ ماه و واکسیناسیون سالیانه نباید فراموش شود.

۵- هرگاه آزمایش خون انجام شود و تیتر پادتن حاصل کمتر از ۱۰۰ باشد در این صورت تجدید واکسیناسیون لازم به نظر می‌رسد.

اگرچه دستورات مندرج در این قسمت برای کلیه همکاران عملی نیست. ولی برای آن‌هائی که در لابراتورهای میکروب‌شناسی و سرم شناسی به عنوان دامپزشک میکروب‌شناس و متخصص آزمایشگاه انجام وظیفه می‌کنند. بدون شک اجرای مطالعات آزمایشگاهی امکان‌پذیر است.

درمان بیماری سگ‌های جوان

سگ‌هائی که علائم بیماری را نشان می‌دهند لازم است در جای گرم و خشک نگهداری شوند.

مواظبت از بیماران و درمان علامتی بیماری حائز کمال اهمیت است. اگرچه عامل بیماری ویروس بوده در این صورت درمان قاطعی برای بیماران نمی‌توان قائل شد. معذالک تجویز سرم ضد بیماری به میزان ml3 به ازاء هر کیلو وزن زنده دام نافع خواهد بود. ولی باید توجه داشت که تجویز سرم فقط در مواردی که دام در مرحله اصلی ابتلاء به بیماری باشد. نافع خواهد بود. هرگاه درمان به موقع صورت گیرد در این صورت یقیناً عوارض حاصله بزودی برطرف می‌شود به علاوه تجویز مقادیر لازم دکستروز ۵% به منظور جبران آب از دست رفته بدن نافع است.

مخلوطی از ویتامین Bو سرم فیزیولوژی در بعضی مواقع تجویز می‌شود. و برای درمان اسهال تجویز شربت Furazolidonروزانه ۳ قاشق مرباخوری صبح و ظهر و شب و قرص Entrosediveروزی ۶ قرص در ۳ نوبت هر نوبت ۲ قرص نتایج درمانی خوبی داشته است.

در مواقعی که بیم بروز عوارض ثانویه در اثر حضور میکروب‌های گرم مثبت و میکروب‌های گرم منفی می‌رود. در این صورت تجویز آنتی بیوتیک‌هائی که برای از بین بردن میکرب‌های گرم مثبت و گرم منفی نافع هستند مثل (Hochst) Penicillin Gلازم به نظر می‌رسد.

افزایش سدیمانتاسیون خون یکی از موارد تجویز آنتی بیوتیک می‌باشد. سولفامرازین و یا همراه با آنتی بیوتیک یه منظور مبارزه با عفونت‌های ثانویه تجویز می‌گردد. استفاده از داروهای ضد تشنج مثل قرص Valproate Sodium 200 mgبه میزان ۲۰۰ میلی‌گرم برای سگ‌های ۲۵ تا ۴۰ کیلوئی هر ۱۲ ساعت یک بار و کپسول Ethosuximide 250 mgروزانه ۲۵۰ میلی‌گرم و استفاده از باربیتورات‌ها مثل Tablet Phenobarbitalکه نیم تا یک میلی‌گرم به ازاء هر کیلوگرم وزن زنده دام هر ۶ تا ۸ ساعتیک بار بایستی تجویز گردد نافع است.

خورانیدن شیر گرم و چای نیز مفید بوده است. بالاخره تجویز قطره چشمی Isoptocetamid %15به میزان هر ۳ ساعت ۲ قطره به منظور ضدعفونی چشم و پاک کردن ترشحات چرکین غدد اشکی نافع بوده است و بدین منظور می‌توان از این دارو استفاده نمود.

به طور کلی رعایت اصول بهداشتی در جایگاه نگهداری دام و تقویت بنیه عمومی حیوان و انجام درمان‌های علامتی و کلاسیک با استفاده از داروهای فوق‌الذکر که طی سالیان دراز تجربه شده است در درمان بیماری تا حد زیادی مؤثر واقع می‌شود.

در این مقاله بیماری سگ‌های جوان بررسی شد.

وبسایت و اینستاگرام ما را دنبال نمایید

به روز ترین کلینیک دامپزشکی تهران، کلینیک دامپزشکی روژان

۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳۶۸-۰۲۱

راهنمای پرورش، نگه‌داری و بیماری های متداول سگ و گربه، (بازنویسی کتاب آقای دکتر اوحدی نیا توسط آقای دکتر احمدرضا الهیار ترکمن)

قبل از انجام هرگونه اقدام با دامپزشک خود مشورت نمایید؛ادمین و سایت روژان پت هیچگونه مسئولیتی در قبال اقدامات خودسرانه و عواقب ناشی از آن ندارد.