مدیریت دارویی خرگوش

در این مقاله همه چیز در خصوص مدیریت دارویی خرگوش بررسی شده است، با ما همراه باشید؛

تزریقات زیرپوستی

مسیر زیرپوستی برای تزریق بسیاری از داروهای سطحی به­جز برخی عامل‌های بیهوشی مناسب است. تزریقات زیرپوستی به­خوبی تحمل می‌شوند و حتی صاحبان خرگوش می‌توانند این تزریق را بدون ایجاد مشکل، تزریق کنند. گاهی اوقات، تزریقات زیرپوستی آنتی بیوتیک­ها یا واکسینه شدن می‌تواند موجب واکنش­های پوستی شود که تا چند روز بعد بروز پیدا نمی‌کنند. این واکنش‌ها با اطمینان از اینکه سوزن پوست را سوراخ کرده و داروی subdermally و نه intradermally تزریق شود، به حداقل می‌رسد. ماساژ ناحیه پس از تزریق نیز مفید است. پوست شل روی پس گردن محل رایج تزریق زیرپوستی است. خرگوش‌های مسن ممکن است حفاظ پوستی ضخیمی داشته باشند که احتمالاً تزریق در این ناحیه را متأثر می‌سازد. مایعات زیرپوستی (۱۰-۲۰ میلی­لیتر/کیلوگرم) را می‌توان در پس گردن یا پوست شل روی قفسه سینه تزریق نمود.

تزریقات درون عضله­ ای

فرآورده‌های اندکی برای تزریق برای خرگوش‌ها مورد نیاز هستند. حجم زیاد (<0.5 میلی­لیتر/کیلوگرم) باید تقسیم شده و در دو طرف تزریق شود. توده ماهیچه cranial (چهار سر) پای جلویی محل مناسبی است. توده ماهیچه دم را می‌توان استفاده کرد اما باید از لمس عصب سیاتیک و شناسایی سمی موکوس، سمی تاندون و ماهیچه‌های بازو جلوگیری کرد و مطمئن بود که تزریق در ماهیچه انجام شود.

قطع عضو پای خود در خرگوش‌ها گزارش شده که موجب آسیب عصب در خلال تزریق درون ماهیچه­ای ketamine و xylazine در توده ماهیچه دم می‌شود (بیرز و همکاران، ۱۹۹۱). آسیب بافت و بافت مرده ماهیچه در محل تزریق یافت شده است. ماهیچه کمر نیز در محل تزریق درون ماهیچه­ای می‌تواند به کار رود.

تزریقات درون وریدی

محل معمول برای تزریق درون وریدی، رگ حاشیه­ای گوش است که در دسترس بوده و به­راحتی در خرگوش‌ها یافت می‌شود. خرگوش‌ها را می‌توان با حوله­پیچ کردن محدود کرد. بیهوشی موضعی با کرم EMLA انجام می­شود و یا می‌توان محدودیت شیمیایی را برای جلوگیری از لرزش سر به کار برد و سوزن را بیرون کشید. قرار دادن سوند موجب ایمن­تر شدن و استرس کمتر در تزریقات درون وریدی می‌شود.

سوزن‌ها یا سوندهای درجه کوچک، نور کافی و میدان دید خوبی (به­ویژه در گونه‌های کوتوله) نیاز دارند. محل دیگر رگ cephalic مشابه سگ و گربه است. گاهی اوقات، پاهای کوتاه خرگوش موجب مشکلات رگ می‌شود. می‌توان سایر رگ‌ها مانند saphenous جانبی، سیاهرگ یا رگ‌های رانی را به کار برد (مالی، ۱۹۹۶) و انتخاب عمدتاً امری شخصی است. انتخاب مکان‌های سوند زدن درون وریدی و درمان مایعی محدود است. رگ‌های جمجمه و رانی بی­فایده است. معمولاً رگ حاشیه­ای گوش یا رگ سر به کار می‌رود زیرا  خرگوش به­آسانی در محل صحیح نگه داشته شده و می‌توان مایعات درون وریدی را در محل چکاند.

در ادامه نکات:

سوندهای درون وریدی را می‌توان با نوار چسبناک یا قطرات اندکی روی چسب پوست (Vetbond) یا superglue قرار داد. یک روش ساده، بریدن بال تنظیم پروانه بر روی ۲۱ درجه یا ۲۳ درجه قبل از قرار دادن آن در رگ حاشیه­ای گوش است. بال باقیمانده را می‌توان تا خز روی لاله گوش superglue کرد تا سوزن در محل قرار گیرد. لازم نیست جهت نگه داشتن سوزن، باندپیچی را در محل بی­حس­شده بیمار انجام داد اما باید یک تکه بانداژ در اطراف گردن خرگوش برای محدود کردن وضعیت به کار برد.

بسیاری از خرگوش‌ها این روال را به­ خوبی تحمل می‌کنند. Superglue برای نگه داشتن سوندهای درون وریدی در محل مناسب نیست زیرا آن‌ها بال (لبه) کوچک‌تری دارند که ناحیه هموار بزرگی را برای چسباندن سازه فراهم نمی‌کند. در این وضعیت، ایجاد نوار پروانه­ای در اطراف مرکز سوند درون وریدی، چسباندن gluing را تسهیل نموده یا از استفاده نوار سوند را مطمئن و بی­خطر می­کند.

روش درون­ استخوانی

این روش مایعات و داروها را وارد حفره نخاعی یا استخوان‌های بزرگ می‌کند به­طوری­که جذب گردش خون در سیاهرگی می‌شوند. هرچیزی را که بتوان به­صورت درون وریدی تزریق نمود، به­صورت درون­استخوانی نیز قابل تزریق است. این روش، مزایای زیادی دارد که الزام تخلیه رگ فروریخته کوچک را در بیماران بیهوش از بین می‌برد. روش درون­استخوانی معمولاً برای حیوانات بیمار غیر محلی مانند پرندگان، خزندگان، خوک‌های گینه و خوک‌های شکم گینه به کار می‌رود زیرا یافتن رگ سطحی مشکل است.

بسیاری از خرگوش‌ها به اندازه کافی بزرگ هستند و رگ‌های در دسترس کافی برای روش درون وریدی دارند ولی گاهی اوقات تزریق درون­استخوانی داروها و به­ویژه مایعات می‌تواند حفظ­کننده بقاء آن­ها باشد. برخی متخصصان این روش را برای تزریق مایع ترجیح می‌دهند و همیشه آن را به کار می‌برند. معایب این روش شامل ریسک ایجاد عفونت و osteomyelitis است. نرخ تزریق ممکن است کند باشد. این مشکلات را می‌توان با به­کارگیری روش‌های کاملاً ضد عفونی شده و چندین مکان برطرف نمود.

استخوان‌های نابالغ که plates رشد فعال و بیمار شده دارند یا استخوان‌های شکسته برای این روش مناسب نیستند. سوزن برای ایجاد حفره از طریق برجستگی استخوان در حفره مغز استخوان به کار می‌رود. سوارخ کردن مستقیم حفره مغز استخوان درست نی یا استخوان بازو آسان­تر از استخوان ران است. آناتومی نوک ران نیاز به نفوذ به گودی trochanteric دارد، به­طوری­که استخوان برونی به جای یک بار، سه بار سوراخ می‌شود. استخوان بازو مکان بهتری برای این کار است. در حیوانات هوشیار، بیهوشی موضعی به محل اطراف تزریق که قبل از وارد کردن سوزن برش داده شده و آماده شده است، نفوذ می‌کند. سوزن ۲۰ تا ۲۲ درجه که تقریباً نصف طول استخوان باشد، موردنیاز است؛ یعنی باید ۴-۶ سانتیمتر باشد (۱.۵ تا ۲.۵ اینچ).

در ادامه روش درون­ استخوانی:

سوزن‌های ستون فقرات به همراه استیله که از مسدود شدن clogging up حفره استخوان جلوگیری می‌کنند، مناسب‌ترین هستند ولی سوزن‌های hypodermic معمولی را می‌توان با سوزن درجه کوچک‌تر، سوند استیله یا طول سیمی که به­صورت استیله عمل می‌کند، استفاده نمود. استخوان با استفاده از سوزن سوراخ می‌شود. زمانی که حفره استخوان ایجاد شد، باید سوزن را مستقیم نگه داشت و اگر سوزن به سرنگی که به­عنوان دستک به کار می‌رود، متصل باشد این کار آسان­تر است. حرکت دادن سوزن از یک سمت به سمت دیگر باعث ایجاد حفره­ای بزرگ‌تر از حد لازم شده و ماده در اطراف محل تزریق منتشر می­شود.

سوراخ کردن کورتکس ممکن است موجب از بین رفتن ناگهانی مقاومت شود. شاید لازم باشد تا مجدداً سوزن را کمی هدایت کرد تا در حفره نخاعی قرار بگیرد. لازم است اطمینان حاصل شود که نوک سوزن در حفره نخاعی قرار گرفته و مجدداً کورتکس را سوراخ نکرده است. در این نقطه، استیله خارج شده و سرنگ متصل به سوزن برای مکش مغز استخوان به کار می‌رود تا از قرار گرفتن صحیح سوزن اطمینان حاصل شود. اگر تردیدی وجود داشته باشد، رادیو گرافی آن را نشان می‌دهد. اگر سوزن به­درستی در محل قرار نگیرد باید خارج شده و استخوان دیگری برای این رویه انتخاب شود. زمانی که سوزن در آنجا قرار گرفت، می‌توان محل را بخیه یا چسب زد.

می‌توان از پانسمان و ضد عفونی برای محافظت و کاهش احتمال عفونت استفاده نمود. هپارین باید هر ۴ تا ۶ ساعت وارد سوند شود. سوزن را نباید بیش از ۷۲ ساعت در محل نگه داشت. زمانی که سوزن خارج شد، می‌توان از پانسمان سفید و برخی آنتی بیوتیک­ها برای محل استفاده نمود (آندرسون، ۱۹۹۵).

روش درون صفاقی

این روش به­ندرت برای درمان حیوانات خانگی نیاز است و بیشتر در خرگوش‌های آزمایشگاهی به کار می‌رود. در حالت ایده­آل مثانه باید خالی باشد و باید مراقب بود که دیواره نازک میان­روده در بطن شکمی راست قرار نگیرد (شکل ۱.۱۳ را ببینید). در تزریق باید دم را به سمت ناف برد زیرا احتمال نفوذ به کبد، کلیه‌ها یا طحال کم می‌شود.

چارک کشاله­ای محلی است که توسط مالی (۲۰۰۰) توصیف شده است. در حالتی که لازم است سرنگ را خارج کرد و مجدداً تلاش نمود، مهم است که سرنگ را برای بررسی محتوای روده­ای، خون و یا ادرار به عقب برگردانید. اگر روش‌های جایگزین وجود داشته باشند نباید از این روش استفاده نمود، هرچند باعث نجات زندگی بیماران مردنی شود.

تزریق دهانی

عامل‌های درمانی وجود دارند که لازم است از مسیر دهان تزریق شوند. ترکیب دارو با آب آشامیدنی معقول نیست زیرا طعم آب را تغییر داده و آن را نامطبوع می‌سازد. اضافه کردن ساکارز به آب روشی بری غلبه بر این مشکل است. تعیین صحیح دوز داروی آمیخته با آب مشکل است و شواهد تجربی وجود دارد که نشان می‌دهند آنتی بیوتیک­های تزریق­شده با این روش مؤثر نیستند (اوکرمان و همکاران، ۱۹۹۰). می‌توان به خرگوش‌ها قرص‌هایی به­تنهایی داد یا با دهنده قرص تزریق شود. قرار دادن قرص در غذا مانند غلات صبحانه می‌تواند موفقیت ­آمیز باشد، البته خرگوش گاهی اوقات قرص‌ها را با میل خود می‌خورد. خرد کردن قرص‌ها و ترکیب پودر آن با عسل یا غلات نیز می‌تواند موفقیت ­آمیز باشد.

پودرهایی مانند مکمل‌های معدنی یا ویتامین را می‌توان با غذا استفاده نمود. بسیاری از خرگوش‌ها آماده پذیرش یک تکه نان را که با پودر آمیخته شده باشد، دارند. مایعات را نیز می‌توان با همین روش خورانید. بسیاری از خرگوش‌ها آماده خوردن مایعات دهانی هستند. درواقع بسیاری از آن‌ها از ترکیبات شیرین لذت می‌برند و آمادگی پذیرش شربت‌های paediatric یا ترکیبات دارویی با عسل یا آب میوه مانند Ribena را دارند. در غیر این صورت، می‌توان خرگوش را در حوله پیچاند و مایع را به ­آسانی و با استفاده از سرنگ وارد شده به diastema خورانید. نحوه انجام این کار و مدیریت عالی آن را می‌توان به صاحبان نشان داد. باید احتیاط کرد که دوز overenthusiastic دهانی ممکن است منجر به ترومای بافت‌های نرم دهان یا زخم‌های scabby در درزهای جانبی شود که هر دو دردناک بوده و ممکن است مانع از خوردن یا تمیز کردن خرگوش شود.

حمایت تغذیه ­ای

مکمل تغذیه می‌تواند برای بقای خرگوش‌ها  مناسب باشد. متابولیسم آن‌ها با مکمل دائم تغذیه‌های دستگاه گوارش تأمین می‌شود. بی­اشتهایی، پیامدهای سهمگینی (به­ ویژه در خرگوش‌های چاق) دارد، مثلاً کتواسیدوز و لیپیدوز کبدی ممکن است سریعاً درنتیجه حرکت‌های اندوخته‌های چربی ایجاد ‌شوند. مایعات دهانی محتویات معده فشرده­شده را نرم و روان می‌کنند. مکمل غذایی در کوتاه­مدت برای تأمین کالری‌ها، مواد مغذی، مایعات و الکترولیت‌ها نیاز است. منبع راحت و در دسترسی از کربوهیدرات برای فراهم نمودن گلوکز جهت جذب از روده کوچک و معده، جلوگیری از hypoglycaemia و حرکت اسیدهای چرب آزاد نیاز است.

در بلندمدت، فیبر غیر قابل هضم و فیبر قبل تخمیر نیاز هستند تا حرکت روده­ای و شرایط بهینه میان­روده جهت تخمیر باکتریایی حفظ شود. با اینکه می‌توان فیبر تخمیرشدنی را از طریق سرنگ تزریق نمود ولی امکان ارائه فیبر غیر قابل هضم با این روش وجود ندارد زیرا به اندازه کافی پودر نیست تا بتواند از لوله عبور کند. اثر مفید فیبر غیر قابل هضم تکه‌های بزرگ با کوچک کردن تکه‌ها به اندازه کمتر از ۰.۵ میلی­متر از بین می‌رود زیرا تکه‌های کوچک به میان­روده برمی­گردند تا تخمیر شوند و وارد روده بزرگ نشده و حرکت روده­ای را تحریک نمی‌کنند؛ بنابراین لازم است که خرگوش را ترغیب کرد تا آنجا که ممکن است تکه‌ها را بخورد.

و در ادامه:

خرگوش­ها نیاز به منبع فیبر غیر قابل هضم دلپذیر دارند؛ حتی اگر به ظاهر آن را نخورند. علوفه خشک، چمن یا قاصدک‌ها معمولاً اولین اقلامی هستند که بار اول به­صورت داوطلبانه خورده می‌شوند و معمولاً نسبت به سایر غذاها ترجیح داده می‌شوند. در بسیاری از نمونه‌ها، مکمل تغذیه را می‌توان توسط سرنگ تغذیه و در سه یا چهار نوبت در روز به خرگوش خورانید. غذای مایع (۱۰-۲۰ میلی­لیتر/کیلوگرم) را می‌توان از طریق سرنگ با لوله متصل به آن یا بدون آن وارد دهان نمود. برخی غذاهای تجاری بدین منظور تهیه شده‌اند (احیاء عالی/ احیاء اضافی، مراقبت حیاتی Oxbow/ آسیاب شده).

 می‌توان از غذای نوزاد استفاده کرد اما برای استفاده طولانی­مدت، میزان فیبر خیلی پایین و میزان قند خیلی بالاست. نباید گوشت و فرآورده‌های لبنی و غذاهای تهیه­شده برای سگ‌ها و گربه‌ها را استفاده نمود. این غذاها برای کوتاه­مدت به­عنوان یک منبع موقت انرژی و فیبر قابل هضم مفید هستند. غذای تک­عنصری اکسترود شده خرگوش (گزینش عالی، غذاهای خانگی کامل، غذای خرگوش Alstoe VetPet، SupaRabbit Excel, Burgess) را می‌توان خیس نمود تا خمیری برای تغذیه سرنگی آماده شود ولی تکه‌های فیبری در سرنگ گیر می‌کنند. لازم است که از ترکیبات با میزان اندک غذای نوزاد  pure´edدر این خمیر اجتناب نمود. غذا را باید خرد کرد تا پودر شود و خاصیت تحریک­کننده جنبشی‌اش کاسته شود. بسیاری از خرگوش‌های بی­اشتها (به­ویژه آن‌هایی که از مشکلات دندان رنج می‌برند) تکه‌های نرم غذای اکسترود شده را از بشقاب می‌خورند. غذای خورده­شده با این روش منبعی از فیبر غیر قابل هضم است.

لوله‌های نازوگاستریک

گاهی اوقات، ممکن است وضعیتی بروز پیدا کند که استفاده از سرنگ تغذیه امکان­پذیر نبوده و لازم باشد که لوله بینی شکمی را برای فراهم نمودن مواد غذایی وارد نمود. این روش را باید به­عنوان آخرین راه چاره به کار برد زیرا لوله‌های نازوگاستریک باعث استرس خرگوش شده و استرس حرکت معده­ای-روده­ای را کاهش داده و عملکرد هضم را مختل می‌کند. برای جلوگیری از خارج کردن لوله توسط خرگوش لازم است از قلاده Elizabethan استفاده نمود که نه­تنها استرس را تحریک کرده بلکه از خوردن کائوکوتروف جلوگیری می‌کند. در بسیاری از موارد، سرنگ تغذیه کافی است و به لوله‌های نازوگاستریک نیاز نیست. قرار دادن لوله در خرگوش بیهوش آسان‌تر است زیرا مخاط بینی حساس بوده و وارد کردن لوله می‌تواند باعث عطسه و آزار شود. در حیوان هوشیار، بیهوشی موضعی را می‌توان با اسپری (Intubeze، Arnolds) و یا قطره­ (Opthaine, Ciba) درون بینی ایجاد نمود.

زمان مناسب بیهوشی (۲-۳ دقیقه) باید قبل از وارد کردن لوله تا زمان بیهوشی انجام شود. لوله‌های Paediatric (4-8 فرنچ) بدین منظور مناسب هستند. فرآورده‌های دامپزشکی سفارشی نیز در اندازه‌های مختلف موجود است (فرآورده‌های دامپزشکی Cook). لوله اندازه­گیری شده و برای قرار گرفتن نوک آن در مکان موردنظر نشانه­گذاری شده است: سوندهای ادرار ۳FR–۴F را می‌توان به کار برد، البته اگر لوله نازوگاستریک در دسترس نباشد ولی سوراخ‌ها باید در این طرف بریده شده و می‌توان روی مخاط بینی قرار داد. برای قرار دادن لوله بینی شکمی، سر خرگوش گرفته شده، بالا آورده می‌شود، لوله وارد سوراخ‌های شکمی شده و به­آرامی به سمت شکم هدایت می‌شود. سپس سر را خم کرده تا لوله از nasopharynx عبور کرده، وارد مری شده و در معده قرار بگیرد.

نکات تکمیلی:

گاهی اوقات، در عبور بینی به دلیل ریشه دندان بسط­یافته، مقاومت ایجاد می‌شود. در این وضعیت باید از طریق سوراخ دیگر بینی اقدام نمود. امکان عبور نازوگاستریک از طریق حنجره و وارد شدن به نای وجود دارد و مهم است اطمینان حاصل شود که لوله قبل از وارد شدن غذا در نای قرار نگیرد. نگهداری سر خم­شده، ریسک لوله­گذاری نای را به حداقل می‌رساند. اگر لوله قبل از قرار گرفتن به سمت بالای خرگوش کشیده شود، طول لوله عبور داده­شده نشان می‌دهد که آیا در انتهای حنجره یا مری قرار گرفته یا خیر!

معاینه مری، گوش دادن صدای تنفس در لوله و یا ریزش تدریجی قطرات اندک آب یا سالین می‌تواند قرارگیری صحیح لوله در معده را مشخص کند. اگر همچنان شکی وجود دارد، می‌توان از رادیوگرافی برای بررسی محل لوله استفاده کرد. انتهای بینی به پوست بینی و بین گوش‌ها با استفاده از نوار پروانه­ای و بخیه یا superglue متصل شده است. می‌توان از قلاده Elizabethan برای اطمینان بیشتر استفاده نمود و مراقب بود تا خرگوش آن را خارج نکرده و به آن آسیب نزند. لوله‌های بینی شکمی را به مدت چند روز می‌توان آنجا قرار داد. خرگوش قادر به خوردن با این روش است.

پیچیدگی‌های مربوط به لوله‌های بینی شکمی شامل واردسازی غیر عمدی لوله به نای و آسیب iatrogenic به موکوس است. موکوس بینی محل اولیه جای­گیری باکتری multocida bacteria و ترومای بافت است که می‌تواند برای عفونت فعال شود. خون­دماغ شدن ممکن است نتیجه عبور لوله بینی شکمی باشد.

لوله‌های معدی

گاهی اوقات، عبور دادن لوله معدی نیاز است که متداول‌ترین علت فشارزدایی معده خرگوش‌های مبتلا به انسداد روده­ای است. خرگوش‌های بیمار معمولاً یا خفته‌اند و یا بیهوش شده‌اند. برخی کلینیک‌ها از لوله‌های معدی برای مکمل تغذیه­ای یا تزریق دارو استفاده می‌کنند. این روش ریسک زخم کردن حنجره یا وارد شدن لوله به نای را دارد که موجب اختلالات تنفسی یا ذات­الریه می‌شود. هچنین این امکان وجود دارد که خرگوش لوله را بجود و بخشی از آن را ببلعد. می‌توان دهان خرگوش را بست تا از جویدن لوله توسط وی جلوگیری به عمل آورد. یک تکه چوب دارای سوراخ را می‌توان در diastema قرار داد.

با وجود اینکه لوله­گذاری بینی شکمی در خرگوش‌های بیهوش مشکل است ولی عبور لوله و وارد نمودن آن به درون نای بسیار آسان است. انتخاب لوله بزرگ از این اتفاق جلوگیری می‌کند. لوله را می‌توان بر اساس حیوان اندازه­گیری نمود و طول موردنیاز را برای رسیدن به معده حدس زد. سپس قبل از قرار دادن آن در دهانه نای باید لوله را روغن­کاری کرد. پس از قرار دادن لوله باید دمزنی حیوان به مدت یک یا دو لحظه مشاهده شده و رنگ موکوس­های مخاطی چک شود. می‌توان قبل از دادن هر دارو یا غذایی، مقدار کمی آب وارد لوله نمود. اگر شک و تردیدی وجود دارد، با استفاده از رادیوگرافی می‌توان قرارگیری لوله را بررسی نمود. خرگوش‌هایی که مبتلا به انبساط معدی هستند، گاز و مایع به­آسانی عبور کرده و پس از فشارزدایی معدی، لوله خارج می‌شود.

لوله‌های فارنگوتومی و گاستروتومی

وضعیت‌های بالینی وجود دارند که در آن‌ها تغذیه سرنگی ممکن نیست و لوله بینی شکمی نیز به صلاح نیست، مثلاً خرگوش‌های مبتلا به آسیب‌های اسکلتی یا تخلیه چرک بینی این مشکل را دارند. یک روش برای قرار دادن لوله حلق برای خرگوش‌های آزمایشگاهی توصیف شده است (روگرز و همکاران، ۱۹۸۸). یک شکاف ۱ سانتیمتری تحت بیهوشی، ۵ میلی­متر از خط میانی دقیقاً جلوی حنجره یا سمت چپ ایجاد می‌شود. لوله از حفره دهان به سمت نای عبور کرده و وارد معده می‌شود. لوله با انبرک سرخرگی از طریق دهان گرفته شده و در مقابل دیواره حنجره قرار می‌گیرد تا موجب برآمدگی زیر شکاف شود. عضله قرارگرفته روی برآمدگی به­دقت و با استفاده از نوک تیز انبرک شریان بریده می‌شود.

دیواره حلقی بریده شده و انتهای دهانه لوله معده از طریق بریدگی بیرون می‌آید. سپس لوله در بریدگی گلوگاه و قبل از هدایت روی بافت‌های زیرپوستی ثابت می­شود تا در ابتدای گوشی که با بخیه پوستی ثابت شده است، بیرون بیاید. لوله‌های فارنگوتومی که با این روش مستقر شده‌اند، به مدت ۶ تا ۱۲ ماه در خرگوش‌های آزمایشگاهی باقی می‌مانند تا از دوز دقیق داروهای تست­شده اطمینان حاصل شود. سوندها به­خوبی تحمل می‌شوند و خرگوش به خوردن و آشامیدن بدون کاهش وزن ادامه می‌دهد. این روش برای خرگوش‌های خانگی قابل استفاده است. لوله‌های تغذیه­ای نرم که برای مری در گربه طراحی شده (محصولات دامپزشکی Cook) بدین­ منظور مفید هستند.

در ادامه نکات:

لوله‌های فارنگوتومی آندوسکوپی زیرپوستی (PEG) برای تزریق مکمل غذایی به خرگوش‌ها به کار می‌روند (اسمیت و همکاران،۱۹۹۷). به نظر می‌رسد این روش برای خرگوش‌ها همانند سگ‌ها و گربه‌ها مفید نباشد. عبور آندوسکوپی از طریق دهان و حلق خرگوش مشکل است. به­منظور داشتن دید مناسب لازم است که معده خالی باشد. این کار برای خرگوش‌ها مشکل است، حتی اگر از خوردن کائوکوتروف­ها اجتناب ورزند. پس از قرارگیری، قلاده‌های Elizabethan یا بانداژها برای جلوگیری از خارج کردن لوله توسط حیوان لازم هستند. در بلندمدت و پس از استفاده لوله‌های PEG، چسبندگی‌های درون شکمی برجسته­ای ایجاد می‌شوند. این امر به نوبه خود حرکت بلند­مدت روده­ای را متأثر ساخته و سبب اختلال می‌شود.

قلاده‌های Elizabethan

قلاده‌های Elizabethan در سایر گونه‌ها به کار می‌روند تا از مداخله بریدگی‌های جراحی، زخم‌ها، سوندها و پانسمان جلوگیری شود. شرایطی وجود دارد که قلاده‌ها باید هم­اندازه خرگوش‌ها باشند که البته معایب خطرناکی دارد. خرگوش‌هایی که قلاده‌های هم­اندازه خودشان دارند افسرده شده و حتی بی­اشتها می‌شوند. قلاده‌ها استرس­زا بوده و به احتمال زیاد زمانی که هم­اندازه شوند، حداقل­سازی استرس پس از جراحی یا در دوره بی­ اشتهایی اهمیت دارد. افزایش زیاد سطوح گلوکز پلاسمای خون در خرگوش‌هایی که قلاده‌هایشان هم­اندازه بوده، به وجود آمده است (ناتدزون، ۱۹۸۸).

قلاده‌های Elizabethan نیز از مصرف کائوکوتروف­ها جلوگیری می‌کنند. کائوکوتروف­ها سرشار از اسید آمینه‌ها و ویتامین‌ها است و برای تغذیه مطلوب و بهبود زخم لازم‌اند. لبه‌های قلاده همچنین به لاله بیرونی گوش و کوتاه‌ترین گوش آسیب وارد می‌کند و این امر به ناراحتی خرگوش می‌افزاید. روش جراحی خوب، بخیه‌های subcuticular زیرین و انتخاب صحیح مواد بخیه نیاز به قلاده‌های Elizabethan پس از جراحی را کاهش می‌دهد. اگر قلاده‌ها ضروری باشند، برای جلوگیری از آسیب گوش لایه­گذاری لبه‌ها نیاز به دوره‌های نظارت طولانی بدون قلاده داشته تا امکان کائوکوتروفی فراهم شده و استفاده از قلاده‌های تمیز برای حفظ منطقه دید می‌تواند مفید باشد. برای برخی نواحی (مثلاً غبغب یا rostral سوم بدن) قلاده‌های نرم مناسب‌اند زیرا از خودترومایی جلوگیری می‌نمایند.

Nebulization

Nebulization به ­عنوان کمک­دهنده درمانی بیماری دستگاه تنفس تحتانی در خرگوش‌ها توصیف شده است (کالاگان و رافتری، ۱۹۹۸). تنوع داروها ازجمله آنتی بیوتیک­ها، mucolytics و گندزداها را می‌توان با سالین گرم (۳۸ درجه) به کار برد و دو بار در روز از طریق آبپاش، دارو را وارد فضای هوای قفس کوچک خرگوش نمود.

استفاده از سالین ایزوتونیک به­عنوان یک ابزار، مهم است. nebulization آزمایشی خرگوش‌ها با سالین هایپرتونیک (۳۶ درصد) موجب extravasation آب در بافت زیر اپی تلیالی دیواره راه هوایی می‌شود. تشکیل ورم با کاهش پذیرش و تبادل گاز مرتبط است (هاگمن و همکاران، ۱۹۹۷).

درمان مایعی و مکمل تغذیه ای:

•تزریقات زیرپوستی به خوبی توسط خرگوش‌ها تحمل می‌شوند و در خرگوش‌هایی که حجم زیادی از مایعات از دست نرفته است، می‌توان از روش زیرپوستی استفاده نمود. حداکثر حجم در یک محل واحد ۱۰ میلی لیتر است.
•مایعات درون وریدی را می‌توان در رگ حاشیه¬ای گوش وارد نمود. سوند پروانه¬ای جهت تزریق آسان، برای لاله گوش superglued شده است. سوندهای درون وریدی نیز قابل اطمینان هستند و به خوبی تحمل می‌شوند. نرخ مایع برای نگهداری ۱۰۰ میلی¬لیتر/کیلوگرم/۲۴ ساعت است ولی لازم است تا کاهش‌های آتی و عوامل بیماری نیز برشمرده شوند.
•انتهای پروکسیمال استخوان بازو محل مناسبی برای روش درمانی مایع درون استخوانی است. گودی trochanteric در نوک ران از نفوذ مستقیم حفره مغز استخوان ران پروکسیمال جلوگیری می‌کند. هرچیزی را که بتوان در رگ تزریق نمود، در استخوان نیز قابل تزریق است. احتمال دارد خرگوش‌ها علائم درد را در روش تزریق درون استخوانی از خود نشان دهند.
•مکمل تغذیه ای حفظ کننده زندگی در خرگوش‌ها بوده و برای تغذیه سرنگی ترجیح داده می‌شود.

و در ادامه:

•فرمولاسیون‌های مکمل تغذیه ای باید دربرگیرنده کربوهیدرات‌هایی مانند منبع گلوکز بوده که از روده کوچک جذب شوند و از hypoglycaemia و جنبش اسیدهای چرب جلوگیری کنند.
•فرمولاسیون‌های پودری که با سرنگ خورانده می‌شوند، نمی‌توانند فیبر غیر قابل هضم را برای تحریک حرکت معده ای-روده ای فراهم کنند. تکه‌های بزرگ فیبر غیر قابل هضم (نه تکه‌های کوچک فیبر قابل تخمیر) حرکت روده را تحریک می‌کنند. شاید لازم باشد داروهای Prokinetic تا زمانی که خرگوش داوطلبانه شروع به خوردن کند، نیاز باشند.
•فرمولاسیون‌های پودرشده می‌تواند منبعی از فیبر تخمیرپذیر (قابل هضم) به¬عنوان بستری برای میکروفلورای caecal باشد.
•منبع فیبر غیر قابل هضم دلپذیر باید در دسترس خرگوش‌های بیمار باشد. چمن گزینه ای ایده آل است ولی برگ‌های قاصدک و گشنیز نیز مطبوع هستند.
•هر خرگوش که مشخصاً به مدت ۱۲ ساعت در حال خوردن دیده نشده باشد، باید معاینه شده و از مکمل غذایی استفاده کند، به جز جایی که انسداد روده ای یا نفخ وجود دارد.

افزایش مرتبه و محبوبیت خرگوش‌ها به ­عنوان حیوانات همنشین باعث شده است تا صاحبان خرگوش‌ها انتظارات زیادی از درمان دامپزشکی داشته باشند و گاهی اوقات لازم است که جراحی فقراتی و myelography انجام شود. آنالیز مایع مغزی نخاعی نیز می‌تواند در تشخیص بیماری‌های عصبی مختلف مفید واقع شود. سوراخ کردن کیسه­ ای در خرگوش‌های آزمایشگاهی به کار می‌رود و فرآیندی مشابه فرآیند سگ‌ها و گربه‌ها دارد.

در این مقاله همه چیز در خصوص مدیریت دارویی خرگوش بررسی شد.

جهت دریافت اطلاعات رایگان بیشتر به وبسایت و پیج ما مراجعه کنید.

تذکر مهم : این مطلب برگرفته از کتاب طب خرگوش است.

بهترین کلینیک دامپزشکی تهران کجاست؟

کلینیک دامپزشکی روژان

۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳