Fatemeh hashemiدر این مقاله همه چیز در خصوص Ectoparasites خرگوش بررسی شده است، با ما همراه باشید؛
Ectoparasites
ککها:
Spilopsyllus cuniculi یک کک شایع است که به خرگوش‌های وحشی اروپایی هجوم می‌برد. این امر در آمریکا اتفاق نمی‌افتد (کاریوس و همکاران، ۱۹۸۴). ککها predilection برای گوش‌ها دارند و میتوان آن‌ها را در این قسمت بهصورت خوشه‌هایی در امتداد لبه‌های pinnae یافت. ککها متحرک بوده و بین محیط و میزبان در تکاپو هستند. معمولاً کک‌های خرگوش وحشی در خرگوش‌های خانگی یافت نمی‌شوند. Spilopsyllus cuniculi یک کک کوچک است که چرخه حیات متأثری از وضعیت تولید مثل میزبان دارد. بلوغ تخم به هورمون‌های تولیدمثل ماده بستگی دارد. تولیدمثل موفقیتآمیز کک خرگوش نیازمند تماس با خرگوش در اواخر بارداری یا بچه تازه متولدشده است. افزایش غلظت کورتیکواستروئید خون در اواخر بارداری برای ککها جذاب بوده و ارتباط محکمی با تغذیه ماده دارد.
ظرف چند ساعت پس از زایمان، ککها از ماده به نوزادان منتقل می‌شوند تا تغذیه نموده، جفتگیری کنند و در نوزاد تخمریزی نمایند. تخم‌ها بیرون آمده و larvae از فضله‌های کک‌های بالغ که از ماده باردار تغذیه کرده‌اند، تغذیه می‌نمایند. در این روش، ککها از یک نسل به نسل بعدی انتشار یافته و یک ناقل مهم بیماری بهویژه myxomatosis هستند. Ctenocephalides canis یا felis کک رایج سگ و گربه است که معمولاً در خرگوش خانگی یافت می‌شود.
نتیجه، هجوم ککها به خرگوش‌هایی که در خانه‌های مشترک با سگ و گربه زندگی می‌کنند، خواهد بود. هجوم ککها موجب خارش شدید شده و ممکن است آماس پوستی آلرژیک بروز یابد. ککها و کثافت کک را میتوان با شانه کردن خز با یک شانه مسواکی یافت نمود. کنترل هجوم کک همانند سایر گونه‌هاست. Fipronil نباید در خرگوش‌ها استفاده شود ولی imidacloprid و selamectin ایمن و مؤثر هستند. همه جانوران مبتلا باید درمان و کنترل محیطی اجرا شود.
شپش‌ها:
Haemodipsus ventricosus یک شپش مبتدی است که خرگوش‌ها را مبتلا ساخته و ممکن است بهصورت حامل myxomatosis عمل کند. این شپش ۱.۵-۲.۵ میلیمتر طول دارد و معمولاً در خرگوش‌های خانگی یافت می‌شود (اوون، ۱۹۹۲).
راهنمای سریع مرجع برای بیماری‌های عفونی
| بیماری | دوره نهفتگی | مسیر انتقال | علائم بالینی | آزمایش‌های تشخیصی | درمان | یادداشت‌ها |
| ککها | چرخه حیات برای کک خرگوش ۳۰-۳۵ روز طول می‌کشد | تماس مستقیم | خارش شدید ریزش مو ورم پوستی | نمود ککها، شانه کردن ککها | Imidacloprid، selamectin | Spilopsyllus Cuniculi یک کک خرگوش است ولی بسیاری از هجوم‌ها از سوی Ctenocephalides spp. است |
| شپش‌ها | چرخه حیات ۱۴-۲۱ روز است | تماس مستقیم | نمودار شدن شپش‌ها یا تخم آن‌ها | Avermectins | Haemodipsus Ventricosus ممکن است بهصورت ناقل myxomatosis عمل کند | |
| کرم پنیر Psoroptes cuniculi (Leporacarus، Cheyletiella و غیره) | چرخه حیات ۲۱ روز، تخم‌ها پس از ۴ روز بیرون می‌آیند | تماس مستقیم | شدیداً دردناک و خارشی otitis externa (لایه شدن پوست/ریزش مو) | علائم بالینی، نمودار شدن کرم‌ها در ماده مترشحه/لایهشدگی | Selamectin، ivermectin، moxidectin برای همه هجوم‌های کرم مناسب هستند | ممکن است هجوم‌های نابهنجاری در سایر قسمت‌های بدن ایجاد شوند |
| Warbles، Cuterebra spp | ۲۸ روز تا ۱۱ ماه | واگیردار نیست | توده‌های اطراف سر و پشت | یافتن warble در توده | جدا کردن دستی warble، درمان با هر عفونت همزمان | فقط ایالاتمتحده در انگلستان بروز نمی‌یابد |
| Passalurus Ambiguus | ۱۸ روز | آلودگی پشکل‌های خوراکی | در بالغ‌ها وجود ندارد، احتمالاً در بغرنج شدن التهاب روده خرگوش‌های از شیر گرفتهشده مداخله کند | شناوری پشکل، شناوری سولفات زینک | معمولاً نیاز نیست، Piperazine و fenbendazole مؤثر هستند | Ivermectin مؤثر است |
| Obeliscoides Cuniculi | ۱۶-۲۲ روز | آلودگی پشکل خوراکی | احتمالاً موجود نیست | شناوری پشکل | ممکن است نیاز نباشد، fenbendazole مؤثر است | ممکن است سایر گونه‌ها را متأثر سازد. در انگلستان نادر است |
| گونه‌های مختلف کرم‌های نواری | معمولاً خرگوش‌ها نقش میزبان واسط را دارند | خوردن تخم‌ها از چراگاه آلوده | کیست‌ها موجب درد می‌شوند و علائم مرتبطی در بدن یافت می‌شود | نمودار شدن scolices از مایع کیست | کرم‌های نواری وجود دارند که خرگوش‌ها میزبان اصلی آن‌ها هستند | |
| کوسیدیوز | ۷-۸ روز چرخه حیات پیچیده | پشکل‌های آلوده خوراکی | اسهال، بیاشتهایی، کاهش وزن، ممکن است کشنده باشد | شناوری پشکل، histopathology دیواره روده | Eimeria stiedae موجب کوکسیدوز کبدی می‌شود و منجر به یرقان، کاهش وزن ascites، اسهال و hepatomegaly می‌شود | |
| Encephalitozoonosis | ۳۰-۷۰ روز، متغیر است، ممکن است طولانیتر باشد | خوردن هاگ‌ها از ادرار آلوده | علائم Vestibular، seizures، علائم بیماری کلیوی myocarditis نادر است | سرولوژی، PCR بافت مناسب یا ادرار، به استثناء تشخیص‌های افتراقی | Fenbendazole، albendazole، fluoroquinolones، ufenuron | Encephalitozoon Cuniculi ممکن است فرضیه کچ را محقق نکند و معلوم نیست که می‌تواند سبب بیماری شود یا خیر |
| توکسوپلاسموز | ۷-۸ روز | خوردن پشکل‌های آلوده گربه | بیاشتهایی ناگهانی، pyrexia و مرگ، احتمالاً علائم CNS | سرولوژی، Histopathology | گزارش نشده است | خرگوش میزبان خوبی نیست. بنابراین به سایر خرگوش‌ها هجوم نمی‌برد. هیچ کیستی در پشکل‌های خرگوش یافت نمی‌شود. انسان‌ها ممکن است با خوردن گوشت طبخ نشده خرگوش مبتلا شوند. |
| Pasteurellosis | ۸-۲۱ روز | تماس مستقیم و انتشار هوایی، ممکن است commensal. باشد. انتشار Fomite امکانپذیر است | rhinitis، ذاتالریه، آبسه‌ها، otitis Media بسیار محتمل است | کشت و حساسیت، سرولوژی | آنتی بیوتیکها بر اساس حساسیت | نه همه ولی نمودهایی از این علائم بالینی ممکن است ناشی از Pasteurella باشد بنابراین کشت الزامی است |
| Bordetella Bronchiseptica | ۳-۱۰ روز | تماس مستقیم انتشار هوایی | Bronchopneumonia چرکی، ممکن است تا حدی غیر پاتوژنیک باشد | کشت و حساسیت | آنتی بیوتیکها بر اساس حساسیت | ممکن است سبب بیماری بالقوه خطرناک در خوک‌های گینه هم خانه با خرگوش‌ها شود |
| بیماری Tyzzer | ۳-۷ روز | آلودگی پشکل خوراکی، خوردن هاگ‌های محیط | اسهال حاد، مرگ ناگهانی، فیبروز روده | سرولوژی | کاهش استرس، افزایش فیبر رژیم غذایی، آنتی بیوتیکها و درمان حمایتی، بهطورکلی غیر قابل بازگشت است | معمولاً خرگوش‌های تازه از شیر گرفتهشده، ۶ تا ۱۲ هفتگی |
| سالمونلاز | ۶-۱۲ ساعت | خوردن غذا یا آب آلوده | اسهال، لاغری، مرگ، ممکن است ناقل بدون نشانه باشد | کشت پشکل | درمان موفقیتآمیز گزارش نشده است. اینکه آیا چیزی غیر از درمان حمایتی باید استفاده شود یا خیر زیر سؤال است | نادر |
| Colibacillosis | ۱۲-۲۴ ساعت | خوردن آب یا غذای آلوده یا پشکل‌های آلوده | التهاب روده و مرگ، به ویژه در شرایط کلونی | کشت پشکل | آنتی بیوتیک ها و درمان حمایتی | نرخ مرگ و میر برخی گونه‌ها ممکن است ۲۵-۷۵ درصد باشد |
| Clostridial Enterotoxaemia | ۱۲ ساعت یا بیشتر پس از تغییر در فلورای باکتریایی | میزان بیشازحد کربوهیدرات، درمان آنتی بیوتیکی غیر مناسب | بیماری شدید رودهای | گرفتن PCR برای سم‌های clostridial روی پشکل‌ها | درمان مراقبتی، مایعات، رزین cholestyramine | Clostridia ها به تعداد کمی در فلورای روده خرگوش نرمال وجود دارند |
| Treponematosis | ۳-۶ هفته | انتقال جنسیتی، یا از مادر در طول فرایند تولد | زخم‌های لایهشده اطراف چشم‌ها، دهان/بینی و روی genitalia | سرولوژی، منطقه میکروسکوپی تاریک، روی قسمت زخم‌ها | پنی سیلین، دوزهای *۳ در فواصل ۵-۷ روز | ممکن است ناقلان عفونی نرمال را بهصورت بالینی مبتلا کند |
| Listeriosis | ۳-۷ روز در انسان‌ها گزارش شده است و گزارش مشابهی در حیوانات وجود دارد | خوردن غذای آلوده | سقط جنین، مرگ ناگهانی | کشت، معاینه پس از مرگ و کشت | گزارش نشده است | نادر، به نظر می‌رسد ارگانیسم‌ها تمایل ذاتی به رحم باردار داشته باشند |
| Paratuberculosis | متغیر، تا چند سال | خوردن غذا یا آب آلوده | اسهال متناوب | Histopathology (پس از مرگ) | گزارش نشده است | شیوع در خرگوش‌های وحشی بالاتر است. از لحاظ جغرافیایی به مزارع دارای سابقه بیماری Johne نزدیک است |
| Pseudotuberculosis (yersiniosis) | ۱۵ روز یا بیشتر | خوردن پشکل‌های آلوده از حیاتوحش یا حشرات | ویرانگر، اسهال، dull coat، غده‌های قابل لمس در کبد | Histopathology (پس از مرگ) | بهصورت بالینی گزارش نشده است. لازم به کنترل حشرات است | |
| تولارمی | ۱-۱۴ روز | ناقل (کنه) borne | Pyrexia، کشنده | بافتشناسی پس از مرگ، سرولوژی (بهصورت تجاری در انگلستان نیست) | درمان حمایتی، پادتن‌ها | Zoonotic |
| بیماری Lyme | در خرگوش‌ها ناشناخته است، ۳-۳۲ روز در سایر گونه‌ها | Tick-borne | سبب polyarthritis در سایر گونه‌ها می‌شود، دانش اخیر نیش کنه | سرولوژی (بهصورت تجاری برای خرگوش‌ها وجود ندارد) | گزارش نشده است | آزمایش سرولوژی شیوع بالاتری را در نواحی که تغذیه خرگوش کنه‌های زیادی دارد، نشان داده‌اند |
| Myxomatosis | حداقل ۵ روز ولی بر اساس گونه متفاوت است | انتشار واگیری ولی تماس مستقیم هم ممکن است | ورم‌های اطراف پلک‌ها/ viraemia صورت و مرگ | علائم بالینی | مراقبت حمایتی، بسته به گونه غالباً کشنده است | خرگوش‌هایی که قبلاً واکسینه شده‌اند ممکن است myxomatosis نابهنجار بگیرند که بهصورت توده‌ها/پلاک‌های زیر پوستی بروز می‌یابند این نوع بعید است کشنده باشد |
| بیماری haemorrhagic ویروسی | ۳-۴ روز | تماس مستقیم انتشار fomite محتمل است | هپاتیت‌های necrotizing شدید، لختگی درونوریدی انتشاریافته، مرگ | علائم بالینی، سرولوژی، histopathology | تقریباً بهصورت جهانی کشنده است | |
| ویروس فیبروما Shopes | ۱-۵ روز | انتشار واگیری (پشه‌ها) | ورم‌های Fibromatous روی بدن | علائم بالینی، histopathology توده‌ها | وردم ها معمولاً ظرف سه هفته عود می‌کنند، مراقبت حمایتی تنها اگر نیاز بود | ریکاوری از این ویروس ایمنی متقابل در برابر myxomatosis ایجاد می‌کند |
| ویروس Shopes papilloma | ۷ روز | بندپایان ناقل | توده‌های بدخیم که شبیه carcinomas سلول squamous در خرگوش‌های اروپایی است، ورم‌های خوشخیم در دمپنبهای‌ها | Histopathology | احتمالاً مراقبت حمایتی شکست می‌خورد | |
| Papillomatosis | ۹-۳۸ روز بهصورت آزمایشگاهی | تماس مستقیم | غده‌های زگیل مانند کوچک در دهان | علائم بالینی، بافتشناسی | همزمان با بزرگ شدن خرگوش، ایمنی ایجاد می‌شود و زگیل‌ها عود می‌کنند، درمان تنها در صورتی تجویز می‌شود که زخم‌ها مشکل ایجاد کنند | عمدتاً خرگوش‌های جوان، ۶-۹ ماهگی |
| ویروس corona خرگوش | ۲-۵ روز برای علائم حاد و ۶-۱۲ روز برای علائم کمتر حاد | Pyrexia، ورم ریوی، التهاب روده در خرگوش‌های از شیر گرفته شده، سندروم FIP نیز گزارش شده است | بافت شناسی، سرولوژی (در انگلستان موجود نیست) | گزارش نشده است، درمان مراقبتی، رسیدگی به مشکلات بالینی شناساییشده | ایجاد پاتوژن طبیعی ممکن نیست. بعید است در کاربرد کلی دیده شود | |
| Dermatophytosis | ۱-۲ هفته | انتشار مستقیم و fomite | زخم‌های موجود در بن گوش‌ها و اطراف پوزه | کشت، fluorescence با لامپ چوبی | همانند سایر گونه‌ها | ممکن است ناقلان بینشانه داشته باشد |
| اسپرژیل | بسته به دوز استفادهشده متغیر است | از محیط یا غذا | Granulomas ریوی گزارش شده‌اند، rhinitis هم به صورت روایتی گفته شده است | کشت، بافت شناسی | Itraconazole، terbinafine | گزارش‌ها در پیشینه نادر هستند، بهصورت بالینی بیشتر شایع هستند |
کرم‌های پنیر:
Psoroptes cuniculi یک کرم پنیر شایع خرگوش است که سبب پوسته شدن و زخم کانال گوش بیرونی می‌شود. کرم‌های پنیر بزرگ و فعال بوده و با چشم غیر مسلح دیده می‌شوند. این کرم‌ها ساکنین سطحی هستند که هنگام بروز تعداد زیادشان، سبب تحریک شدید می‌شوند. گاهی اوقات آن‌ها در سایر نواحی بدن مانند چین‌های پوستی perineal یافت می‌شوند. Cheyletiella parasitovorax یک کرم پنیر ساکن خز است که با تعداد زیاد در خرگوش‌های خانگی یافت می‌شود.
نواحی متراکم، لایه شده و دلمهبسته پوست در امتدا پشت، به ویژه بالای دم و گردن یافت می‌شوند. کرم‌های پنیر به آسانی با معاینه میکروسکوپی برس کشیدن یا کندن پوست، شناسایی می‌شوند. معمولاً هجوم cheyletiella ناشی از چاقی، اختلالات نخاعی یا بیماری دندان است. Cheyletiella parasitovorax یک zoonotic بوده و می‌تواند سبب التهاب پوست و خارش شدید انسان‌ها شود. زخم‌های خارشی در بازو یا گردن انسان‌هایی که خرگوش‌های آلوده را نگه داشته‌اند، یافت می‌شود. زخم‌ها تا ۲۴ ساعت از بین می‌روند.
و در ادامه:
Leporacarus gibbus (به طور رسمی Listrophorus gibbus نام دارد) یک کرم پنیر رایج در خرگوش‌هاست. معمولاً هجوم کرم‌ها بدون نشانه است و مشخص نیست. البته بهجز در تعداد زیاد که حاکی از بیماری اساسی است. معمولاً کرم پنیر به ساقه مو متصل است و از ترشحات غده چربی تغذیه می‌کند. کرم‌های پنیر معمولاً با چشم غیر مسلح (بهویژه در خرگوش‌های دارای رنگ روشن و زمانی که هجوم آن‌ها ظاهر پاشیدن فلفل را می‌دهد) دیده می‌شوند. این اثر هنگامی که خز مرطوب باشد، مشهودتراست. Notoedres و Sarcoptes بهعنوان علت گری خرگوش‌ها بیان شده‌اند. کرم‌های پنیر در برابر طیف داروهای ضد انگلی آسیبپذیر هستند:
selamectin (Stronghold, Pfizer)، moxidectin (Advocate, Bayer) و ivermectin (بسیاری از ترکیبات) اما ازآنجاییکه بسیاری از موارد، به ویژه Leporacarus و Cheyletiella ناشی از عدم توانایی برای تمیز کردن هستند، لازم است تشخیص قطعی برای بررسی foci درد یا عدم توانایی برای تعادل به عمل آید.
Warble flies:
Cuterebra horripilum و Cuterebra buccata مگس‌های warble هستند که خرگوش‌های آمریکا را متأثر می‌سازند و در انگلستان رخ می‌دهند.
در این مقاله همه چیز در خصوص Ectoparasites خرگوش بررسی شد.
جهت دریافت اطلاعات رایگان بیشتر به وبسایت و پیج ما مراجعه کنید.
تذکر مهم : این مطلب برگرفته از کتاب طب خرگوش است.
بهترین کلینیک دامپزشکی تهران کجاست؟
کلینیک دامپزشکی روژان
۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳
