جرب سگ و گربه:

جرب سگ بر دو نوع است یکی جرب سارکوپتی و دیگری جرب دودسی که ذیلاً مورد بررسی قرار می‌گیرد.

نقش بیماری زائی:

جرب سارکوپتی سگ در اثر مایت کوچکی به نام Scabiei Var Canis حادث می‌شود. بدن انگل تقریباً دایره‌ای شکل بوده و چهار جفت پای کوتاه دارد که همه این پاها به استثنای پاهای خلفی تا حاشیه بدن کشیده می‌شود. تخم‌گذاری در کانال‌های زیر پوست توسط ماده‌ها صورت می‌گیرد و لاروها در همین کانال‌ها و تونل‌ها بارور می‌شوند. لاروها فقط سه جفت پا دارند.

Notoedres Catiکه عامل جرب گربه است کوچکتر از عامل جرب سگ می‌باشد اما بیشتر از عامل جرب سگ مدور است و تخم‌ها برای اینکه بالغ شوند و برسند ۱۰ تا۱۴ روز طول می‌کشد.

جرب دودسی بر اثر Demodex Canis ایجاد می‌شود این انگل خیلی کوچک بوده و به وسیله خطوط سرتاسری روی بدنش مشخص می‌شود فرم بالغ و نمف آن در قسمت قدامی بدن هشت پای کوتاه دارد که هر پا به پنج قطعه تقسیم می‌شود در حالی که لارو فقط ۶ پا دارد.

این انگل پوست بدن را سوراخ کرده و معمولاً در غدد سباسه و فولیکول‌های مو فعالیت می‌کند در حالی که زندگی آن نامشخص است تخم و لارو نمف و بالغ آن کاملاً مشخص می‌باشد جرب دمودسی گربه در اثر Demodex Cati حادث می‌شود که روی بدن گربه زندگی کرده و جراحاتی نظیر سگ بوجود می‌آورد.

نشانی‌های بیماری:

بر اثر فعالیت سارکوپت‌ها جرب سارکوپتی در پوست دام ایجاد می‌شود. حیوان خود را می‌خاراند و مصرانه علاقه دارد. خود را به دیوار یا شیئی مالش دهد. پوست در این مواقع خشک و ضخیم و چین خورده و درهم کشیده می‌گردد.

ابتدا جراحات در سر و در اطراف چشم‌ها و گوش‌ها و پوزه و سپس در گردن و پشت دام پدید آمده و بالاخره نواحی مختلف را فرا می‌گیرد.

در گربه‌ها معمولاً جرب از گوش‌ها شروع می‌شود و سپس تمام صورت و سر را فرا می‌گیرد. ممکن است تمام بدن و پاها را نیز آلوده نماید سگ یا گربه بیمار ممکن است جراحات مختصری در اطراف چشم‌ها یا روی بدن داشته باشد. اما در اکثر موارد خونریزی‌های شدید جراحات قبل توجهی در بدن دام بوجود می‌آورد که این جراحات به دو دسته تقسیم می‌شوند.

یکی جراحات فلس دار و پوسته پوسته شونده و دیگری جراحات طاولی در فرم جراحات پوسته پوسته شونده نشانی قابل ملاحظه التهاب پوست است که بعداً باعث مو ریختگی شده و در نواحی آلوده پوست ضخیم و سپس چین خوردگی پیدا کرده و سرخی مخملکی شکل پدید می‌آورد.

در فرم جراحات طاولی پوست کاملاً سرخ می‌شود. از نواحی آلوده خون و خونابه ترشح می‌شود. عفونت جلدی در اثر استافیلوکوک طلائی (Staphylococcus Aureus) پدید می‌آید. پوست ضخیم و جریحه دار می‌شود و از جراحاات حاصله در اثر تماس و پاره شدن خون جاری می‌شود.

تشخیص بیماری:

هنگامی‌که سارکوپت‌ها در تونل‌های زیر پوست جای دارند. دمودکس‌ها در فولیکول‌های مو و غدد سباسه پوست جایگزین شده‌اند. خراش عمقی به پوست در نواحی آلوده و برداشت آزمایشگاهی ازنواحی آلوده بهترین طریقه مطالعه انگل محسوب می‌شود.

قرار دادن محلول ۶ تا ۱۰ درصد پتاس محرق روی لامی که از خراش موضع آلوده تهیه شده باشد. باعث از بین بردن و حل کردن مواد زائد گردیده و انگل به آسانی در زیر میکروسکوپ مشاهده خواهد شد. تشخیص آزمایشگاهی انگل عامل بیماری از لحاظ درمان حائز کمال اهمیت است.

درمان:

چیدن موهای بدن سگ بیمار بخصوص در نژادهای مو بلند حائز اهمیت است. زیرا در صورتی که موها روی بدن دام باقی بمانند ممکن است. بسیاری از جراحات از نظر پوشیده بماند. شستشوی بدن با آب و صابون و استفاده از روغن‌های معدنی و حمام دادن با این گونه روغن‌ها باعث برطرف شدن پوسته‌ها و فلس‌ها و شوره می‌گردد. این امر به رسیدن داروی ضد گال به انگل تولید کننده جرب کمک می‌نماید و همراه با این اقدامات درمانی تغذیه دام به شرحی که در فصل مربوطه نوشته شده نباید فراموش گردد و حتی‌المقدور از غذاهای مقوی و سهل‌الهضم استفاده شود.

استفاده از آهن و گوگرد به منظور معالجه گال توصیه شده است. برای این منظور محلول ۳۰ تا ۳۲ درصد کلسیم بولی سولفور مورد استفاده قرار می‌گیرد. و هر ۵ روز یک بار مقدار ۲۵۰ گرم از آن را با ۴ گالون آب مخلوط نموده و حیوان را شستشو می‌دهند.

استفاده از پماد Sulfurو مالیدن آن روزی یک مرتبه به نواحی آلوده نیز در درمان بیماری بخصوص در مواقعی که بیماری لوکالیزه شده باشد مؤثر است. استفاده از امولسیون یا محلول Benxyl Benzoate نیز توصیه شده است. بدین منظور امولسیون ۲۵ تا ۵۰% آن به نواحی آلوده مالیده می‌شود و باید توجه داشت که استفاده از این دارو فقط در سگ تجویز می‌شود. می‌توان بنزیل بنزوات را با دیگر مواد ضد جرب مخلوز نموده و مورد استفاده قرار داد بدین منظور نسخه زیر تجویز می‌شود.

Rp

۲۵% Benzyl Benzoate

۱%Iindane

که این دو دارو را با اکسپیان مربوطه به شکل امولسیون یا پماد درآورده و روزی یک بار به نواحی آلوده مالیده و این عمل را دو روز یا سه روز در هفته انجام می‌دهند.

استفاده از لنیدین ۱% نیز توصیه شده است.

تجویز ۵% Chlordaneو حمام دادن دام با این دارو نیز نتایج خوبی به دست داده است. به منظور درمان جرب دمودسی استفاده از محلول آهن و گوگرد و یا بنزیل بزوات و لیندن موفقیت‌آمیز بوده است و این محلول‌ها باید به خوبی روی پوست ماساژ داده شود. از فرآورده‌های Roctenoneمثل Canexنیز به منظور درمان استفاده می‌شود و مواد مؤثره آن عبارتست از:

۵/۷%       (۱) Chloroform

۱۲/۰%          (۲) Rotenone

۳۸/۰%       (۳) Derris

۹۲%              جزء ترکیبی بی‌اثر (۴)

و برای درمان جرب گربه‌ها نیز Canex بسیار مؤثر است.

هرگاه عفونت ثانویه متعاقب جرب پدید آید در این صورت استفاده از آنتی بیوتیک‌های قوی به منظور درمان توصیه می‌گردد. بخصوص Penicillinکه در این صورت می‌توان آن را با پماد Neomycinیا Bacitracinبه کار برد. برای درمان سگ‌های لوکس و خانگی می‌توان از پماد استفاده نمود. سابقاً به منظور درمان از قرص‌های Griseofulvinاستفاده می‌کردند ولی این طریقه درمان امروزه توصیه نمی‌شود.

استفاده از صابون و محلول Tetmosol (Sulfur soap) به منظور شستشوی قسمت‌های مبتلا نیز نتایج ارزنده‌ای به دست داده است. بالاخره کرئوزوت که به نسبت ۵% روغن و یا ده قسمت با صابون سبز و الکل مخلوط شده باشد در درمان بیماری مؤثر است و می‌توان از آن استفاده نمود.

در این مقاله نکات بیماری جرب سگ و گربه بررسی شد.

توجه: این مباحث صرفاً جهت آشنایی و اطلاعات عمومی است. تشخیص و درمان های ارائه شده در این مقاله نباید به صورت خودسرانه مورد استفاده قرار گیرند و مسئولیت هرگونه عواقب به عهده صاحب حیوان می باشد.

برای مطالعه مقالات بیشتر در مورد حیوانات به وبسایت و پیج ما سر بزنید.

بهترین کیلینیک دامپزشکی تهران کجاست؟

کیلینیک دامپزشکی روژان

۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳۶۸-۰۲۱