Fatemeh hashemiمعاینه‌های پس از مرگ بخش الزامی حرفه دامپزشکی هستند و همچنین تکامل درمان خرگوش را سبب میشوند. این معاینات علاوه بر تشخیص‌های آگاهیدهنده و بهبودبخش برای ارائه مدرک، بهعنوان بخشی از اقدامات جرمشناسی نیز درخواست میشوند. فرآیند معاینه پس از مرگ در خرگوش‌ها شبیه به سایر گونه‌هاست. رویکرد نظام مندی برای انجام این کار نیاز است (بیوین، ۱۹۹۴). یک چکلیست از قبل چاپشده مربوط به یافته‌ها مفید است و همه مراحل باید ثبت شده باشند. در ابتدا جسد وارسی شده، وزن و لمس می‌شود و از هر یافته غیر معمولی عکس گرفته می‌شود. جسد باید قبل از کالبدشکافی مورد رادیوگرافی قرار گیرد. باید شکافی روی خط میانی شکم و پوست طولی از انتهای rostral چانه تا pubis ایجاد شود. سپس پوست را باید به صورت جانبی در ناحیه کشاله و زیر بغل شکاف داد و به صورت جانبی منعکس نمود.
شکاف خط میانی دیواره شکمی باعث نمایان شدن اندام‌های شکم می‌شود که می‌توان آن‌ها را در آزمایشگاه معاینه و عکسبرداری نمود. نمونه‌های هر مایع روان باید ابتدا گرفته شده و سپس اندام‌ها خارج و وزن شوند. سپس بخش‌هایی از آن‌ها برای بافتشناسی، سمشناسی و باکتریشناسی نگهداری شوند (اگر پرونده اقدامات قانونی است، باید نمونه‌های زوجی گرفته شوند). برای باز کردن قفسه سینه لازم است که دنده‌ها برش داده شوند و این کار در پایین سطح مفصل costochondral به راحت‌ترین شکل انجام می‌شود. دیافراگم را می‌توان از دنده‌ها جدا کرد و جناغ سینه را به صورت rostrally نمایش داد، بهطوریکه قلب و ریه‌ها بیرون بیایند.
در ادامه:
امعا و احشا سینه باید در آزمایشگاه معاینه و عکسبرداری شوند. نمونه‌های هر مایع pleural و pericardial باید قبل از بیرون آوردن قلب و ریه‌ها گرفته شوند. قلب از طریق برش عروق بزرگ بیرون می‌آید و می‌توان آن را به شکل دستنخورده برای پاتولوژی فرستاد. ریه‌ها و قفسه سینه بهصورت یک اندام بالا می‌آیند و باید دقت زیادی به حنجره و ساختارهای اطراف داشت. سر معاینه و پوستبرداری می‌شود و در این حین باید توجه زیادی به دندان‌ها، کانال‌های گوش و ساختارهای گونه و چشم داشت.
مغز، حفره بینی و سینوس‌ها را می‌توان از طریق خارج کردن دقیق استخوان و parietal بینی معاینه نمود یا استخوان‌های جمجمه را برای معاینات بعد از تمیزکاری نگه داشت. جمع آوری نمونه برای باکتریشناسی و بافتشناسی مهم است. تأیید بسیاری از بیماری‌ها نیاز به بافت شناسی دارد.آناتومی نرمال توسط بارون و همکاران (۱۹۷۳) تشریح شده است. در جایی که معاینه پس از مرگ بخشی از مدرک پرونده حقوقی است، جراحان دامپزشک می‌بایست ابتدا مطمئن شوند که صلاحیت لازم را برای انجام معاینه دارند و اگر چنین نباشد، آن‌ها باید پرونده را به یک آزمایشگاه پاتولوژی مناسب ارجاع دهند.
در همه کیسها لازم است که “زنجیره مدارک” ثبت شوند (موقعیت و شخصی که دارای همه نمونه‌هاست باید ثبت شود؛ زمان انتقال و فرد دریافتکننده باید ثبت شوند و شخصی که نمونه‌ها را دریافت می‌کند، باید رسید را امضاء نماید) و این اطلاعات باید در یادداشت‌های پرونده گنجانده شوند.
آماده سازی بافت پس از مرگ برای معاینه بیشتر
ازآنجاییکه از خرگوش بهعنوان حیوانات آزمایشگاهی به کرات استفاده می‌شود، بسیاری از پزشکان آسیبشناس با بافتشناسی خرگوشی آشنایی دارند. رویکردی که نمونه‌ها با آن جمعآوری شده، ثبت و ارائه میشوند، حائز اهمیت بوده و نتایج بهدستآمده از معاینه بافتشناسی را متأثر می‌سازد.
یافته‌های پس از مرگ و تشخیص‌های احتمالی:
| مرحله معاینه | یافته‌ها | علل احتمالی | اطلاعات بیشتر |
| معاینه بیرونی معاینه بیرونی خز/پوست | جراحات | حمله شکارچیجراحات جنگیدن از سوی جفت قفس (استرس)Dematting اخیرNB: باید مشخص شود که این جراحات اتفاقی بوده‌اند یا خیر؟ | بخش ۷.۲ |
| پوستهپوستهشدگی | Cheyletiella parasitovorax: ناشی از فلجی، مشکلات انعطافپذیری یا مشکلات دندان | بخش ۷.۱۴.۳.۳ را ببینید | |
| خز مرطوب زیرچانه | ترشح بزاق ناشی از سیخونک‌ها، دندان‌های گونه یا آبسه‌ها | بخش ۵.۶.۸ | |
| خر نمدی (بهویژه روی صورت و perineum)) | عدم تمیزکاری، فلجی، مشکلات انعطافپذیری، بیماری دندان، پرورش ضعیف | بخش ۷.۷ | |
| Perineum آلوده و مرطوب | بیاختیاری ادراری، کائکوتروفهای خوردهنشده، پرورش ضعیف، اسهال | بخش ۷.۷.۳ | |
| آبسه‌ها | بیماری دندانجراحات جنگیدناجسام خارجی | بخش ۶.۱ | |
| بروز Mammary (آماس پستان) | بارداریشیردهیبارداری کاذب | بخش ۷.۱۸ | |
| چکه کردن اسهال از مقعد | Enterotoxaemiaالتهاب روده (بهویژه در خرگوش‌های جوان)کوکسیدوز (بهویژه در خرگوش‌های جوان) | بخش ۸.۱۰ | |
| معاینه خارجی اعضاء بدن | زخم pododermatitis | ضعف، چاقی، معلولیت، پرورش ضعیف، بیحرکتی، breed بزرگ. ممکن است سبب درد و استرس شود | بخش ۷.۱۰ |
| ایستادن و ترشح روی بخش میانی پنجه‌های دست | مرتبط با rhinitis، بیماری دندان، pasteurellosis اجسام خارجی بینی | بخش ۱۱.۲ | |
| NB: حلقه روی زانو شجره نامه حیوان و سال تولد وی را می‌دهد | ورم پا منجر به انسداد تأمین خون به دلیل حلقه می‌شود | حلقه خیلی کوچک است و خز و آشغال‌های پوست را زیر آن گیر می‌اندازد | بخش ۱.۷.۶ |
| شکستگی‌ها | حمله شکارچی یا تروما | بخش ۱۰.۲ | |
| آبسه‌ها | جراحات جنگیدناجسام خارجیانتشار Haematogenous | بخش ۶.۱ | |
| معاینه سر | Otitis externa | عفونت باکتریاییPsoroptes cuniculiجسم خارجی | بخش ۷.۹ بخش ۷.۱۴.۲.۱ |
| تخلیه بینی: چرکین | Rhinitis، pasteurellosisجسم خارجی بینیعفونت PeriapicalMyxomatosis | بخش ۱۱.۲.۱ بخش ۱۱.۳ بخش ۶.۱ بخش ۱۴.۶.۱ | |
| Haemorrhagic | بیماری Haemorrhagic ویروسی (معمولاً مرگ در opisthotonus)تروما یا حمله شکارچی | بخش ۱۴.۶.۲ | |
| پلک‌های ورمکرده | Myxomatosisنارسایی حاد کلیوی و احتباس مایع | بخش ۱۴.۶.۱ بخش ۱۲۵.۳.۲ | |
| تخلیه چرکین چشم | MyxomatosisDacrocystitisConjunctivitisجسم خارجی چشم | بخش ۱۴.۶.۱ بخش ۹.۶.۴ بخش ۹.۶.۲ | |
| ورقلمبیدگی چشم | تروماآماس Retrobulbar: آبسه‌ها، تومورها، کیست‌ها، طویلشدگی تاج دندان فک زیرینآب سیاهBuphthalmia | بخش ۶.۱ بخش ۹.۵.۱ | |
| آماس‌های Epiphora/facial | بیماری دندانبیماری چشم | بخش ۵.۶.۵ بخش ۹.۶.۳ | |
| معاینه داخلی معاینه معده و روده کوچک NB: محتویات معده و روده باید برای وجود مواد سمی بالقوه مانند فلزات سنگین یا مواد گیاهی غیر معمول معاینه شوند. قرار دادن محتویات در کاسه آب مفید است | معده بادکرده و منبسطشده که پر از مایع/گاز است | انسداد Pyloric (نادر است)انسداد رودهای بهصورت مو، بقولاتی مانند نخود خشک یا بنشن‌ها، تومورها، کیست‌ها، آبسه‌ها، چسبندگی‌ها، انقباضاتمراحل پایانی ناخوشی رودهای mucoid | بخش ۸.۵ |
| محتویات به هم فشرده معده معمولاً با مقادیری مو (richobezoa) ترکیب می‌شود | Hypomotility گوارشی منجر به وضعیت استرسی و دردناک می‌شود. معمولاً ناشی از لیپیدوز کبد در جانورانی است که به دلیل این بیماری مرده‌اند. | بخش ۸.۹ بخش ۸.۳.۱ | |
| زخم معده | مرتبط با هر بیماری که سبب بیاشتهایی شود. ممکن است پاره شود. | بخش ۸.۴ | |
| التهاب روده کوچک | ناشی از انسدادبیماری Tyzzer’ ناشی از خونریزی و بافت مردگی ایلئوم دیستال (همچنین typhlitis و بافت مردگی کانونی کبد)کوکسیدوز رودهایEnterotoxaemia (معمولاً میانروده را متأثر می‌سازد ولی گاهی اوقات روده کوچک را نیز مبتلا می‌کند) | بخش ۸.۵ بخش ۱۴.۵.۴ بخش ۸.۱۰.۱ بخش ۸.۱۰.۲ | |
| انقباض رودهای | جراحی قبلیNeoplasia, مانند لیمفومابیماری Tyzzer | بخش ۸.۵.۱ بخش ۸.۵ بخش ۱۴.۵.۴ | |
| کیست‌های متعدد بیضی در میانروده | Cysticercus pisiformis | بخش ۱۴.۵.۴ | |
| معاینه میانروده و روده بزرگ | خونریزی Ecchymotic روی سطوح serosal، محتویات مایعی و گازی Oedema دیواره روده | Enterotoxaemia (ارگانیسم‌های clostridial ممکن است در smears مقاوم به گرم محتویات روده مشاهده شود) | بخش ۸.۱۰.۲ |
| محتویات به هم فشرده و خشک میانروده | Mucoid enteropathyDysautonomiaبه هم فشردگی میانروده | بخش ۸.۹ بخش ۸.۸ بخش ۸.۷ | |
| میانروده ورمکرده به همراه محتویات آبکی و قهوهای روشن ممکن است ecchymoses و oedema باعث توسعه غده‌های لنف مزنتریک شوند | التهاب روده مانند E. coli,؛ عفونت ویروسی در روده خرگوش | بخش ۸.۱۰ | |
| Ecchymoses، تراوش fibrinous روی سطوح serosal میانروده و روده | بیماری Tyzzer’ (همچنین miliary foci رنگپریده در کبد) | بخش ۸.۱۰.۴ | |
| Necrotic foci | کوکسیدوز کبدیSalmonellaYersiniaبیماری TyzzerتولارمیListeriosis | بخش ۸.۱۰ بخش ۱۴.۵ | |
| معاینه کبد | لیپیدوز کبدی (معمولاً با تصفیه چربی سایر اندام‌ها مانند کلیه‌ها همراه است) | رویداد پایانی در بیماری‌هایی که منجر به بیاشتهایی میشوند | بخش ۸.۳.۲ |
| Hepatomegaly | بیماری haemorrhagic ویروسی (همچنین splenomegaly, و haemorrhage در سایر اندام‌ها)Septicaemiaکوکسیدوزکبدی (همچنین مجراهای توسعهیافته و ضخیمشده صفرا در parenchyma)Neoplasiaنارسایی مادرزادی قلبیلنفوما (رنگپریده)Toxoplasmosis | بخش ۱۴.۶.۲ بخش ۸.۱۰.۱ بخش ۱۱.۶ بخش ۱۴.۴.۳ | |
| Nodules or foci | کوکسیدوز کبدیSalmonellaYersiniaبیماری TyzzerتولارمیNeoplasia | بخش ۸.۱۰ بخش ۴.۵ | |
| معاینه طحال | بزرگی نابهنجار طحال | بیماری haemorrhagic ویروسیSepticaemiaنارسایی مادرزادی قلبToxoplasma | بخش ۱۴.۶.۲ بخش ۱۱.۶ بخش ۱۴.۴.۳ |
| معاینه کلیه‌ها | ظاهر چالهای Urolithiasis | بروز Encephalitozoon cuniculi ناشی از انسداد دستگاه ادراری. مرتبط با دفع کلسیم | بخش ۱۲.۵.۱ بخش ۱۲.۴.۵ |
| Calcification بافت کلیه (ممکن است در ارتباط با mineralization سایر بافت‌ها مانند آئورت دیده شود) | مسمومیت ویتامین Dنارسایی مزمن کلیه | بخش ۱۲.۵.۲ | |
| تصفیه چربی | مرتبط با لیپیدوز کبدی. رویداد نهایی بسیاری از بیماری‌هایی که موجب بیاشتهایی طولانی میشوند | بخش ۸.۳.۲ | |
| خونریزی Serosal | بیماری haemorrhagic ویروسیSepticaemiaمسمومیت، مرگ موش‌های ضد انعقاد خون، تریازول | بخش ۱۴.۶.۲ بخش ۱۰.۶.۱.۲ | |
| کلیه‌های بزرگشده دارای گره‌های سفید پیرامون | Nephroma جنینی، یک تومور خوشخیم که ممکن است در آزمایش پس از مرگ یافت شود.Septicaemiaبیماری مادرزادی قلبیNeoplasia,، لیمفوما (کمرنگ و غیرعادی) | بخش ۱۲.۵ بخش ۱۱.۶ | |
| معاینه مثانه و دستگاه تناسلی | رسوبات در ادرار ادرار قهوهای-نارنجی یا قرمز | نرمال | بخش ۱۲.۳ |
| ادرار لجنی، چسبناک و غلیظ Uroliths | Urolithiasis “ادرار لجنی” | بخش ۱۲.۴.۲ بخش ۱۲.۴.۵ | |
| Neoplasms رحمی | Adenocarcinoma رحمی | بخش ۱۲.۶.۶.۱ | |
| توده‌های Necrotic در لیگمان عریض | انتشار Metastatic از adenocarcinoma رحمبافت مردگی چربیعفونت/ granulomas مرتبط با مواد بخیه ovariohysterectomy | بخش ۱۲.۶.۶.۱ بخش ۱۳.۳ | |
| ورقلمبیدگی‌های پر از خون در جنین‌های مرده درون رحم | Aneurysms عروقی EndometrialToxaemia بارداریالتهاب رحم یا listeriosis,، pasteurellosis | بخش ۱۲.۶.۶ بخش ۸.۸.۳ بخش ۱۴.۵.۱۰ | |
| Pyometritis/ آبسه‌های Orchitis | Pasteurellosisجراحات جنگیدنMyxomatosis | بخش ۱۴.۵.۱ بخش ۱۴.۶.۱ | |
| معاینه قلب، شش‌ها و قفسه سینه | طاهر غیر نرمال قلب | کاردیومیوپاتینواقص مادرزادی قلببیماری Tyzzer | بخش ۱۱.۶.۱ بخش ۱۱.۶ بخش ۱۴.۵.۴ |
| NB. حنجره و nasopharynx باید بهدقت معاینه شوند، بهویژه اگر خرگوش ناگهان مرده باشد | نواحی Haemorrhagic در بافت ریه، ذاتالریه، bronchopneumonia | ذاتالریه حاد چرکی یا pasteurellosisبیماری haemorrhagic ویروسیعفونت‌های باکتریایی، Pasteurella multocida، Staphylococcus aureusذاتالریه مکشیMucoid enteropathy | بخش ۱۴.۶.۲ بخش ۱۱.۲.۵ بخش ۸.۹ |
| ترشح Haemorrhagic در قفسه سینه | بیماری haemorrhagic ویروسی | بخش ۱۴.۶.۲ | |
| اجسام خارجی متداول هستند | مواد خارجی در حنجره | اسنشاق یا نفوذ علوفه، مو یا سایر مواد خارجی، ممکن است با بیماری دندان مرتبط باشد. | بخش ۱۱.۴ |
| معاینه حفره دهان | ناهنجاری‌های دندان | مادرزادیناشی از تروما، دندان یا فک شکستهاکتسابی | بخش ۵.۳ |
| زخم بافت‌های نرم لب‌ها، لثه‌ها و موکوس دهان | آسیب ناشی از دندان بیشازحد رشدکردهآسیب Iatrogenic ناشی از سیخونک یا قیچی‌های دنداننفوذ مواد خارجی | بخش ۵.۶ بخش ۵.۱۰.۲ | |
| معاینه ساختارهای سر پس از برداشت پوست NB. اگر جمجمه برای معاینه بیشتر اختصاص نیابد، می‌توان استخوان بینی را برای نمایان شدن حفره بینی و سینوس‌ها برداشت، استخوان parietal برای نمایان شدن مغز و bullae صماخی بازشده برداشته می‌شود تا محتویات آزمایش شوند | ترشح چرک در حفره بینی آبسه‌ها | مواد خارجی مانند علوفه، بذرها یا تکه‌های مودر حفره بینیآبسه‌های Periapical در دندان‌های گونه زیرینانبساط و پارگی مجرای nasolacrimalسینوزیت‌هابیماری دندانزخم‌های نفوذی یا جراحات جنگیدن یا ناشی از رشد بیشازحد دندان‌هااجسام خارجی، ساقه‌های علوفه، بذرهای چمن | بخش ۱۱.۳ بخش ۶.۱ بخش ۹.۶.۴ بخش ۱۱.۲.۳ بخش ۶.۱ |
معاینه پس از مرگ خرگوش‌ها:
•Autolysis به ویژه محتویات شکم، خیلی سریع پس از مرگ و معاینه پس از مرگ ظرف ۲۴ ساعت گرفته میشوند، خصوصاً در زمانی که مشکوک به اختلالات روده¬ای بود. Chilling جسد در یخچال autolysis را کند می‌کند؛
•چربی اکثر خرگوش‌ها سفید است ولی گاهی اوقات زرد می‌شود. این یک وضعیت ژنتیکی است. خرگوش‌های مبتلا فاقد آنزیم خاص کبد هستند که نیازمند xanthophylls متابولیز است (لیندسی و فوکس، ۱۹۹۴)؛
•رنگ پریدگی بافت عضله خرگوش‌ها نرمال است؛
•معده، روده‌ها یا میان روده ممکن است پس از مرگ پاره شوند. اگر پارگی ante-mortem رخ دهد، علائم خونریزی، التهاب و peritonitis بروز می‌یابند؛ • طحال خرگوش در مقایسه با سایر گونه‌ها کوچک است؛ به طور نرمال ۱ سانتیمتر قطر و ۴ میلیمتر طول دارد؛
•معده باید همیشه مقداری غذا داشته باشد؛
•محتویات caecal باید نرم باشند ولی مایع یا به هم فشرده نیستند؛
•ادرار خرگوش نرمال محتوی مقداری رسوبات کلسیم کربنات است. ادرار نرمال رنگی از زرد تا نارنجی، قهوه ای و قرمز دارد؛
•لیپیدوز کبدی به سرعت در دوره بی اشتهایی به ویژه در خرگوش‌های چاق گسترش می‌یابد. این مرحله آخر بسیاری از بیماری‌هاست؛
•کلیه‌های خرگوش ممکن است ظاهر چاله ای داشته باشند که ناشی از Encephalitozoon cuniculi است. این یک یافته روایتی است.
در ادامه نکات:
نمونه‌های انتخابی ازجمله قلب، کبد، کلیه، طحال، ریه و غده لنفاوی بافت‌ها باید به آزمایشگاه تحویل داده شوند. بخش‌هایی از بافت بسیار غیرعادی و غیرنرمال (اندام‌هایی مانند کبد) اما مفید هستند. اندام‌هایی مانند قلب یا مغز را می‌توان بهطور کامل ارائه داد و این کار به بافتشناس امکان orientate بافت را بهطور صحیح می‌دهد. اگر نمونه، بخشی از شواهد اقدامات حقوقی را تشکیل دهد، آزمایشگاه باید بداند که این یک پرونده حقوقی است و جابجایی نمونه‌ها در یاداشتهای پرونده ثبت می‌شود. Autolysisروده در خرگوش‌ها سریع اتفاق می‌افتد. پس از مرگ، بافت رودهای باید هرچه سریع‌تر برداشته شود. برای به دست آوردن نمونه‌های تشخیصی، ۱-۲ سانتیمتر طول امعا و احشا توخالی مانند روده بهصورت طولی روی یک depressor یک زبانک چوبی داراری سطح mucosal غیر چوبی بریده می‌شود.
سوزن‌های Hypodermic (23 گرم) برای این فرآیند مفید هستند. orientation بافت روی depressor زبان در pencil قبل از شناور شدن در ۱۰ درصد سالین نجوشیده مشخص می‌شود و با بافت متصل به طرف پایین صورت همراه است. محفظه باید برای جلوگیری از تبخیر سالین پوشانده شود. پس از حداقل ۲۴ ساعت (ترجیحاً دیرتر) سوزن‌ها جدا شده و و بافت به یک کیسه پلاستیکی برچسبدار، مهر و مومشده و بستهبندیشده در یک محفظه مناسب انتقال یافته و پست می‌شود.
در این روش، بافت به طور صحیح orientated و فیکس می‌شود و نمونه‌ها بدون ریسک نشت فرستاده میشوند. Enterotoxaemia یک علت مرگ ناگهانی است. شرایط غیر هوازی در محتویات روده یا caecal ممکن است با گره زدن هر دو انتهای بخش قبل از برداشت و ارسال به آزمایشگاه برای کشت هوازی و غیر هوازی حفظ شوند (لانگان و اوروکر، ۲۰۰۰). همچنین swabs محتویات روده می‌توانند به انتهای رسانه انتقال برای حفظ شرایط غیرهوازی فشار بیاروند.
در این مقاله همه چیز در خصوص معاینه پس از مرگ خرگوش‌ها بررسی شد.
جهت دریافت اطلاعات رایگان بیشتر به وبسایت و پیج ما مراجعه کنید.
تذکر مهم : این مطلب برگرفته از کتاب طب خرگوش است.
بهترین کلینیک دامپزشکی تهران کجاست؟
کلینیک دامپزشکی روژان
۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳
