بیماری VHD خرگوش

بیماری ­زایی VHD:

VHD ناشی از calicivirus است که predilection برای hepatocytes دارد و در سیتوپلاسم این سلول‌ها تکثیر می‌شود. خرگوش‌های آلوده­شده آزمایشگاهی، ۳-۴ روز پس از عفونت مردند. VHD در اصل تورم کبد necrotizing و معمولاً ناشی از بافت مردگی طحال است. انتشار درون­وریدی لخته باعث تولید ترومبین fibrinous در عروق خونی کوچک در بسیاری از اندام­ها (خصوصاً شش‌ها، قلب و کلیه‌ها) می‌شود و موجب haemorrhages می‌شود. در این حالت، مرگ به دلیل لختگی درون­وریدی یا نارسایی کلیوی رخ می‌دهد.

واگیرشناسی VHD:

Calicivirus که منجر به VHD می‌شود، از لحاظ antigenically شبیه به ویروسی است که سبب EBHS می‌شود. تلاش برای عفونت متقابل خرگوش‌ها و خرگوش‌های صحرایی مبتلا به ویروس heterologous جهت ایجاد بیماری ناکام ماند. VHD فقط خرگوش‌های اروپایی را مبتلا می‌کند و دم­پنبه­ای‌ها و سایر پستانداران کوچک مانند chinchillas، خوک‌های گینه، موش‌های صحرایی و موش‌ها را مبتلا نمی‌کند. VHD calicivirus خارج از بدن میزبان می‌تواند به مدت طولانی زنده بماند. ویروس‌های زنده پس از ۱۰۵ روز از روی لباس شناسایی شدند (فینیر و فانتانی، ۱۹۹۹). دمای محیط، یک عامل مهم در بقای ویروس است و ویروس می‌تواند به مدت ۲۲-۳۵ روز و در دمای ۲۲ درجه سانتیگراد زنده بماند اما در دمای ۳۷ درجه، تنها ۳-۷ روز زنده است. ویروس VHD از طریق دهان، بینی و انتقال parenteral منتشر می‌شود و در ادرار و پشکل‌ خرگوش‌های آلوده وجود دارد.

غذاهای آلوده می‌توانند منبع عفونت باشند. زمانی که VHD در جامعه آسیب­پذیر وارد شد، نرخ مرگ و میر بالا بود و ۹۰ تا ۱۰۰ درصد خرگوش‌ها را طی دو ماه مبتلا ساخت. خرگوش‌های نوزاد آلوده­شده زنده مانده و ایمن شدند؛ بنابراین زمانی که بیماری فراگیر شد، نرخ مرگ و میر و بیماری کاهش یافت. در خرگوش‌های وحشی، بیماری هر دو سال شیوع می‌یافت. حشرات به­صورت مکانیکی ویروس را در خون viraemic از یک حیوان به حیوان دیگر منتقل می‌کردند. ویروس VHD می‌تواند به مدت چند هفته در جسد و پوست  زنده بماند. کک‌ها،  blowfliesو پشه‌ها معروف به انتشار بیماری هستند (فینیر و فانتانی، ۱۹۹۹).

و در ادامه:

تکنیک‌های PCR نشان داده‌اند که ویروس در بدن blowflies تا ۹ روز و در bushflies تا ۷ روز زنده می‌ماند. Fly ‘spots’ (پشکل) نیز آلوده شده و ممکن است چراگاه را آلوده نماید. مگس‌ها می‌توانند مسافت‌های طولانی را طی کنند و از طریق باد ناقل باشند و بیماری را شیوع دهند. همچنین ثابت شده است که خرگوش‌های خانگی و carnivores نقش مهمی در همه­گیر شدن VHD ایفا می‌کنند زیرا مواد  virulentاز مواد پشکل پس از تلقیح خوراکی آزمایشی جمع­آوری می‌شوند. ویروس در جسد حتی پس از انجماد و گرم شدن خیلی مقاوم است (لیومیج، ۱۹۹۷). تا اکتبر ۱۹۹۶، VHD بیماری چشمگیری در بریتانیای کبیر بود. این بیماری اکنون فراگیر شده و به دلیل مقاومت و انتشار آسان، تهدید مهمی برای خرگوش‌های خانگی است. مرگ و میرهای ملی گزارش شدند و در معاینه پس از مرگ مشخص شد که ناشی از VHD بوده‌اند.

علائم بالینی بیماری ویروسی haemorrhagic:

VHD دوره تلقیح کوتاه ۳-۴ روزه دارد. این بیماری ممکن است بسیار حاد شود و حیوانات ظرف چند ساعت از خوردن نرمال و رفتار عادی بمیرند. موارد حاد با افزایش تنفس ساکن و تب­دار می‌شوند و معمولاً ظرف ۱۲ ساعت می‌میرند. ویژگی این بیماری افت شدید فشار خون است که موجب دشواری یافتن رگ برای نمونه‌های خون یا تزریق مایعات درون­وریدی می­شود. خرگوش‌های در حال مرگ، رنگ­پریده، شوکه و رنجور هستند. Haematuria، تخلیه haemorrhagic واژینال یا دفع خون/کف از سوراخ‌های بینی مشاهده شده‌اند. بافت مردگی عروقی ممکن است در مغز رخ دهند و گاهی اوقات تشنج یا سایر علائم عصبی اندکی قبل از مرگ دیده می‌شوند.Agonal vocalizing و سیانوز بیان شده‌اند (دونلی، ۱۹۹۵).

تصویر “کلاسیک” یک خرگوش مرده در opisthotonus با تخلیه haemorrhagic بینی است. خرگوش Theoccasional می‌تواند از مرحله حاد احیاء شود و تنها علائم یرقان را بروز داده و چند روز بعد می‌میرد. خرگوش‌های جوان کمتر از ۴ هفته بدون ابتلا باقی می‌مانند و اگر در معرض بیماری قرار گیرند، ایمنی بلندمدتی بروز می‌دهند. خرگوش‌های غیر مبتلا تا ۶-۱۰ هفتگی (زمانی که مقاومت فیزیولوژیکی به ویروس از بین می‌رود) حساسیتشان افزایش می‌یابد. سن مصونیت فیزیولوژیکی خرگوش‌های جوان به افزایش تولید ترانس آمیناز که پس از ۵ هفتگی رخ می‌دهد، نسبت داده شده است (دونلی، ۱۹۹۵). نرخ مرگ و میر در خرگوش‌های بالغ بالاست. درمانی برای خرگوش‌های مبتلا وجود ندارد.

تشخیص VHD:

VHD در هر مرگ ناگهانی (خصوصاً اگر بیش از یک خرگوش مرده باشند) مشکوک است. تصویر پس از مرگ ممکن است از یک خرگوش سالم بدون غذای فشرده در معده و گلوله‌های سفت پشکل در روده دیستال باشد که نشان­دهنده مرگ ناگهانی است.

کبد با اینکه نمود شدید ممکن است نشان­دهنده تغییرات بافت­شناسی شدید نباشد، همیشه متأثر می‌شود. کبد بزرگ، گرد و رنگ­پریده می‌شود و الگوی lobular مشخصی پیدا می‌کند. طحال نیز بزرگ می‌شود. Haemorrhages ممکن است در هر اندامی ایجاد شود ولی معمولاً در شش بروز می‌یابند. قفسه سینه معمولاً پز آر ترشح foamy می‌شود. از لحاظ خون­شناسی، ترومبین فیبرین، lymphopenia کاهش پلاکت‌ها و نارسایی سایر عوامل لخته­ساز خون می‌شد و منجر به نارسایی اندام‌های مختلف به دلیل سوءعملکرد گردش کلی خون می‌شود. لختگی درون­وریدی ویژگی بارز pathogenesis مربوط به VHD است (چاسی، ۱۹۹۷).

بافت­شناسی بافت مردگی حاد کبدی را تأیید نموده است. ممکن است تغییرات دیگری مانند nephropathy حاد یا خونریزی لثوی پدیدار شود. Congestion و خونریزی به دلیل انعقاد درون­وریدی پایانی ممکن است در هر اندامی رخ دهند. معمولاً تغییرات بافت­شناسی در کبد تشخیص داده می‌شوند ولی آزمایش‌های دیگری نیز وجود دارند که تشخیص را تأیید می‌کنند، ازجمله آزمایش‌های hamagglutination و الکترون میکروسکوپی. ویژگی‌های زیادی از calicivirus ممکن است توسط معاینه میکروسکوپی الکترون کبد یافت شوند (چاسی و همکاران، ۱۹۹۵). کبد سالم توسط آزمایشگاه درخواست می‌شود. آزمایش‌های ELISA نیز موجودند.

واکسیناسیون:

به دلیل اثرات devastating مربوط به VHD در چین، یک واکسن به­سرعت از ویروس‌های غیر فعال شده کبد و طحال خرگوش‌های مبتلا، ایجاد شد. واکنش ایمنی به واکسن غیرفعال خوب است. رشد ویروس VHD در کشت بافت دشوار است؛ بنابراین گونه‌های ضعیف­شده تولید نشدند. آنتی­ژن ویروس از خرگوش‌های مبتلا که با فرمالین یا b-propiolactone برای تولید واکسن‌های کشته­شده به دست آمده و به­صورت تجاری در دسترس است. واکسیناسیون برای خرگوش‌های خانگی تجویز می‌شود. واکسن‌های مهندسی­شده ژنتیکی که برای پروتئین خز ویروس VHD وارد ژن می‌شوند، برای ایمنی­سازی هم­زمان VHD وارد ویروس تضعیف شده myxoma می‌شوند و myxomatosis تولید می‌شود (بارسنا و هکاران، ۲۰۰۰؛ اسپیبی و همکاران، ۲۰۱۲).

بیماری haemorrhagic ویروسی:

•بیماری haemorrhagic ویروسی (VHD) یک بیماری بسیار عفونی و کشنده است که نرخ مرگ و میر بالایی را در خرگوش‌ها دارد. این بیماری ناشی از calicivirus میزبان خاص است. VHD فقط خرگوش‌های اروپایی را مبتلا می‌کند (Oryctolagus cuniculi)؛
•این بیماری “بیماری haemorrhagic خرگوش” (RHD) و “ویروس بیماری haemorrhagic خرگوش” (RHDV) نامیده می‌شود. گاهی اوقات اصطلاح “بیماری calicivirusخرگوش” (RCD) به کار می‌رود؛
•Calicivirus سببی VHD تمایل ذاتی به hepatocytes دارند. VHD اساساً هپاتیت necrotizing است. معمولاً مرگ ناشی از انتشار لخته شدگی درون وریدی است؛
•VHD calicivirus به مدت طولانی خارج از بدن میزبان زنده می‌ماند. ویروس زنده تا ۱۰۵ روز از روی پارچه قابل تشخیص است. عفونت نیاز به تماس مستقیم ندارد؛
•ویروس VHD از طریق دهان، بینی و انتقال parenteral منتشر می‌شود و در ادرار و پشکل‌های خرگوش مبتلا وجود دارد. غذاهای آلوده ممکن است منبع عفونت باشند؛
•زمانی که VHD وارد جامعه آسیب پذیر شد، نرخ مرگ و میر بالا می‌رود و ممکن است ۹۰-۱۰۰ درصد خرگوش‌ها تا دو ماهگی می‌میرند؛
•VHD یک دوره نهفتگی کوتاه ۳-۴ روزه دارد. این بیماری ممکن است بسیار حاد شود و حیوانات ظرف چند ساعت از خوردن عادی فوت کنند؛
•تصویر “کلاسیک” خرگوش مرده در opisthotonus به همراه تخلیه haemorrhagic بینی است؛
•Haematuria، تخلیه‌های واژینال haemorrhagic یا دفع کف از سوراخ‌های بینی ممکن است مشاهده شود؛
•Vascular infarcts ممکن است در مغز رخ دهد و گاهی اوقات تشنج یا سایر علائم عصبی اندکی قبل از مرگ ممکن است، مشاهده شود؛
•خرگوش‌های جوان (کمتر از ۴ هفتگی) مبتلانشده باقی مانده و اگر در معرض بیماری قرار گیرند، ایمنی همیشگی را بروز می‌دهند. آسیب پذیری خرگوش‌های مبتلا نشده تا ۶-۱۰ هفتگی (زمانی که مقاومت فیزیولوژیکی به ویروس از بین می‌رود) افزایش می یابد؛
•معمولاً تغییرات بافت شناسی در کبد تشخیص داده می‌شوند؛
•یک واکسن مؤثر در برابر VHD در انگلستان موجود است.

در این مقاله همه چیز در خصوص بیماری VHD خرگوش بررسی شد.

جهت دریافت اطلاعات رایگان بیشتر به وبسایت و پیج ما مراجعه کنید.

تذکر مهم : این مطلب برگرفته از کتاب طب خرگوش است.

بهترین کلینیک دامپزشکی تهران کجاست؟

کلینیک دامپزشکی روژان

۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳