Fatemeh hashemiدر این مقاله همه چیز در خصوص بیماری اکتسابی دندان در خرگوش‌های خانگی بررسی شده است، با ما همراه باشید؛
بیماری اکتسابی دندان در خرگوش‌های خانگی
سندروم ADD موجود در خرگوش‌های خانگی وضعیتی تصاعدی داشته و می‌تواند مرحلهدار شود (هارکورت-براون، ۹۹۷). این بیماری با افت کیفیت دندان، بد اکلوژن و کشیدگی ریشه‌های دندان مشخص می‌شود و معمولاً آبسه‌های پری آپیکال رخ می‌دهد.
Aetiopathogenesis دقیق این سندروم مشخص نیست و احتمالاً چندین عامل ازجمله بیماری متابولیک استخوان، بافت مواد غذایی و زمینه‌های ژنتیکی در آن دخیل هستند. از لحاظ آزمایشگاهی، کیفیت ضعیف استخوان اثر ناهنجاری دندان‌های خرگوش را بدتر میکند و آنها را در برابر جابجایی و تحریف، مستعدتر می‌سازد. آشکرافت و همکاران (۱۹۹۲) دریافتند که جابجایی orthodontic دندان، در خرگوش‌هایی که پوکی استخوان کورتیکواستروئید دارند، سه تا چهار برابر بیشتر از گروه کنترلی درمان نشده است.
در موش‌های صحرایی، هیپوکلسمی منجر به مکیدن مجدد toenhanced حفره استخوان و افزایش آسیبپذیری مکیدن مجدد ریشه در واکنش به نیروی متوسط orthodontic می‌شود (آنگستروم و همکاران، ۱۹۸۸). ADD معمولاً در خرگوش‌های خانگی که داخل ساختمان هستند، روی علوفه می‌خوابند و با مخلوط جیره‌های غلات دارای سبزیجات فصلی یا بدون آن و دسترسی پراکنده به چمن تغذیه میشوند، اتفاق می‌افتد. خرگوش‌های وحشی و خانگی که در تمام سال محدودیت دسترسی به چریدن و خزیدن را ندارند، به این سندروم مبتلا نمی‌شوند. خرگوش‌های خانگی که تغذیه خوب و رژیم غذایی غنی شده با چمن، سبزیجات و علوفه دارند نسبت به خرگوش‌هایی که عناصر خاصی در جیره غذایی‌شان است و در رژیم غذایی آنها فیبرهای کمی وجود دارد، با احتمال کمتری به ADD مبتلا میشوند.
رتبه بندی پیشرفت بیماری اکتسابی دندان در خرگوش‌ها
درجه ۱: نرمال
درجه ۲: طویل شدن ریشه و افت کیفیت دندان
در این مرحله، ممکن است هیچ¬گونه علائم مربوط به بیماری دندان وجود نداشته باشد ولی معاینه دندان‌ها و ساختارهای اطراف حاکی از وجود ناهنجاری است. این احتمال وجود دارد که دندان‌های پیشین، دندانه‌های افقی در مینا داشته باشند (ممکن است این چنین نباشد) اما شکل ظاهری دندان و اکلوژن نرمال باشد. ممکن است تورم شدیدی در امتداد مرز بطنی فک زیرین احساس شود. این موارد به طویل شدن ریشه‌های دندان‌های گونه فک زیرین مربوط میشوند. احتمالاً Epiphora که ناشی از انسداد مجرای بینی به دلیل طویل شدن ریشه‌های دندان‌های پیشین اولیه فوقانی است، بروز پیدا می¬کند.
درجه ۳: بد اکلوژن اکتسابی
از دست دادن استخوان کمکی و تغییرات مکانی، شکل ظاهری و ساختار دندان‌ها را جهت رشد تغییر می‌دهند و درنتیجه بد اکلوژن پدید می‌آید. نوک دندان‌های پیشین فک زیرین گرایش رو به جلو دارد. دندان‌های پیشین فک فوقانی پیچ خورده و از لحاظ عرضی چرخش یافته‌اند. نوک دندان‌های گونه فک زیرین به طرف زبان تمایل پیدا کرده و دندان‌های گونه فک زبرین به سمت موکوس باکال هستند. علائم بالینی که می‌توان در این مرحله مشاهده نمود به شرح زیر هستند:
• بد اکلوژن دندان‌های پیشین که می‌تواند باعث ایجاد مشکلات آماده سازی یا خیس کردن غذا شود. مشکلات ثانویه ازجمله cheyletiellosis، آسیب جهش و کثیف شدن perineal نیز ممکن است به وجود بیاید؛
•خارهای تیز روی دندان‌های گونه زیرین ممکن است زبان را پاره کنند و باعث ایجاد بی اشتهایی، بزاق آوری و درد شوند؛
•عفونت‌های باکتریایی ثانویه می‌توانند وارد مجاری بینی مسدودشده شوند و dacryocystitis را به بار بیاورند؛
•احتمال شکل گیری آبسه‌ها در دندان‌های گونه که ناشی از نفوذ موکوس باکال با تاج‌های کشیده¬شده (به ویژه در دندان‌های فوقانی گونه) است، وجود دارد؛
•استخوان حفره ای درنتیجه عریض شدن فضای لثوی از بین می‌رود و دندان‌های از¬دست¬رفته، بد اکلوژن را وخیم تر می‌کنند و امکان ایجاد عفونت لثوی درون آن به وجود آمده و و آبسه‌های لثوی رخ می‌دهند؛
•مواد غذایی ممکن است بین دندان‌ها بمانند و سبب ایجاد آبسه یا وخیم شدن تغییرات مکانی دندان‌ها شوند. تغییرات شکل ظاهری، ساختار و موقعیتی در همه دندان‌ها به¬صورت هم¬زمان اتفاق نمی‌افتد. احتمال داشتن دندان‌های پیشین سالم وجود دارد و تغییرات مهم در دندان‌های گونه رخ می‌دهند و یا بالعکس.
درجه ۴: توقف رشد دندان
درنهایت، دندان طوری بیمار می‌شود که بافت زایشی در نوک دندان مختل شده، رشد دندان کند و درنهایت متوقف می‌شود. از دست دادن دندان‌ها، فعالیت استخوان شکنی (osteoblastic) در حفره را تحریک میکند و درنتیجه استخوان جدیدی ایجاد می‌شود که درصدد تثبیت در دندان برمی آید. این امر در ترکیب با مرزهایی که به دلیل اختلال تولید مینا رخ می‌دهد، باعث می‌شود که دندان در محل خود قفل شود ” ankylosis’”. تاج‌های دندان ممکن است به صورت ریشه باقی بمانند یا شکسته شوند و لثه بهبود یابد.
تغذیه خرگوش‌های آسیب دیده (البته به کندی) توسط هر دندانی که در اکلوژن باقی مانده است، قابل¬کنترل خواهد بود. شاید نیاز به غذای نرم یا رنده شده باشد. وضعیت عمومی خرگوش‌ها در این مرحله می‌تواند تا زمانی که خارها در بافت نرم نفوذ نکنند، بهبود یابد. البته مشکلات مراقبت دائم، epiphora بدقلق و dacrocystitis وجود دارند. بسیاری از موارد از این مرحله جلوتر نمی‌روند. معاینه دندان‌های گونه خرگوش میانسال سالم و یافتن تاج‌های مفقودشده امری رایج است. آبسه‌های پری آپیکال در هر مرحله می‌توانند رخ دهند، هرچند که این ریسک با رژیم غذایی کلسیم و ویتامین D برای افزایش کیفیت استخوان، کاهش یافته است.
درجه ۵: مرحله پایانی بیماری دندان
درجه ۵ الف: شکل گیری Osteomyelitis و آبسه
آبسه‌ها معمولاً در مکان‌هایی که ریشه‌های طویل¬شده به پوشش استخوان نفوذ کرده باشند، رشد می‌کنند. احتمال ایجاد چند آبسه وجود دارد. ریزآبسه¬ها و osteomyelitis را می‌توان در سراسر استخوان دید. گاهی اوقات ریشه‌های دندان که به پریوست نفوذ کرده‌اند، به رشد ادامه داده و در اطراف حفره آبسه پیچ می‌خورند. آبسه‌ها ممکن است مجاری بینی را مسدود و سبب ایجاد dacryocystitis شدید شوند، آبراه‌های بینی ایجاد کنند و باعث ورم مخاط بینی، respiratory بینی و افزایش تلاش respiratory شوند. آبسه‌ها معمولاً در امتداد مرز فک زیرین (که با ریشه‌های دندان‌های گونه فک زیرین در ارتباط است) یافت میشوند. معمولاً خرگوش‌های آسیب¬دیده به خوردن و نوشیدن ادامه می‌دهند.
درجه ۵ ب: آهکی شدن دندان‌ها و استخوان اطراف
در برخی موارد، بقایای دندان‌ها به تدریج آهکی شده و در استخوان اطراف جا داده میشوند. این امر تشخیص دندان و استخوان را از لحاظ رادیوگرافی و معاینه بصری جمجمه دشوار میکند. در برخی اوقات، تاج‌ها شکسته شده‌اند و ریشه‌ها در استخوان باقی می‌مانند. معمولاً خرگوش‌های آسیب دیده از کار می افتند. Epiphora، dacrocystitis مزمن یا ورم مخاط بینی مشاهده شده است. ورم‌های بزرگ در نوک دندان‌های پیشین فک بالا رشد می‌کنند.
در این مقاله همه چیز در خصوص بیماری اکتسابی دندان در خرگوش‌های خانگی بررسی شد.
جهت دریافت اطلاعات رایگان بیشتر به وبسایت و پیج ما مراجعه کنید.
تذکر مهم : این مطلب برگرفته از کتاب طب خرگوش است.
بهترین کلینیک دامپزشکی تهران کجاست؟
کلینیک دامپزشکی روژان
۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳
آوا هاشمی
