بیماری‌های دستگاه تنفس حیوانات [سگ، گربه و ….]

خون آمدن از بینی (Epistaxis) در سگ و گربه

سبب‌های بیماری:

ضربه و ضغطه مهم‌ترین عامل محسوب می‌شود اجسام خارجی، نئوپلاسم عفونت‌های انگلی، التهاب یا قرحه حفرات بینی از عوامل مسببه بیماری هستند هرگاه ضربه و ضغطه وارده بر بینی سبب این بیماری گردد در این صورت خونریزی از بینی از علائم این گونه عوارض محسوب می‌شود. در سگ و گربه این بیماری ممکن است به طور Idiopathicایجاد گردد در این صورت خونریزی مربوط به حالت مرضی بوده و علت آن نامشخص و باصطلاح خودبخودی تلقی می‌گردد.

 

تشخیص:

خصوصیت خونریزی این بیماری را از Hemoptysisیعنی خونریزی همراه با سرفه که منشأ آن حنجره و قصبه‌الریه و برنش است مشخص می‌کند زیرا در Epistaxisخونی که از بینی خارج می‌شود فاقد حبابچه‌های هوا است به علاوه کف دار نیست و این کاملاً با خونی که در بیماری  Hemoptysis از بینی خارج می‌شود فرق دارد چه در این حالت خون دارای حبابچه‌های هوا بوده و کف آلود می‌باشد و این علامت به خوبی این دو نوع خونریزی را از یکدیگر مشخص می‌نماید.

 

درمان:

استفاده از کمپرس آب سرد بسیار نافع است و بدین منظور بهتر است هر دو حفره بینی کمپرس شوند و تامپون را در داخل بینی وارد نموده و به خوبی این قسمت را کمپرس نمود. داروهای منقبض کننده عروق خونی مثل محلول یک در هزار Epinephrineنافع بوده و بدین منظور می‌توان ۵/۰ تا ml 2 از آن را داخل وریدی یا زیر جلدی تزریق نمود.

استفاده از محلول Thrombineو تامپونه کردن سریع موضع در درمان بیماری مؤثر است.

تجویز ویتامین Kو Calciumو Tolonium Chlorideاز پیشرفت بیماری جلوگیری می‌نماید. در مواردی که بیماری شدید باشد انتقال خون نافع به نظر می‌رسد.

 

 

خونریزی از ریه (Hemoptysis) در سگ

این بیماری عبارت است از خونریزی از حنجره و قصبه الریه و برنش که در اکثر موارد منشأ آن ریه است.

 

نقش بیماری زائی:

عوامل مسببه بیماری عبارت است از ضربه و ضغطه وارد بر سینه، آبسه ریوی، پنومونی حاد و خونریزی از مویرگ‌های ریه.

 

تشخیص:

خونریزی در بعضی موارد جزئی و در بعضی موارد دیگر شدید است به طوری که ممکن است باعث مرگ دام شود.

نشانی‌های مشخصه بیماری عبارت است از ترشحات خون آلود بینی و خروج خون حبابدار از سوراخ‌های بینی می‌باشد که در بعضی موارد با نشانی‌های تنگی نفس و رال‌های تنفس همراه است.

 

درمان:

شناسائی علت بیماری در درمان مرض Hemoptysisخیلی مؤثر است زیرا برحسب علت مسببه بیماری درمان فرق می‌کند. در خونریزی‌های شدید درمان علامتی بیماری لازم بوده و بایستی سریعاً به درمان آن با استفاده از داروهای خون بند مانند آنتی پرین و پرکلروردوفر اقدام نمود و هرگاه زمان انعقاد طولانی شود استفاده از محلول ۲۰ درصد Clcium Gluconate به میزان ۵ تا ml 20 و تزریق آن در ورید نافع است.

تجویز ویتامین k به مزان ۲ میلی‌گرم به ازاء هر کیلو وزن زنده دام در ورید و Menadionبه مقدار۵/۰ تا ۵ میلی‌گرم به ازاء هر کیلو وزن زنده دام در عضله یا خورانیدن آن از طریق دهان به مدت ۳ روز نافع خواهد بود.

به کار بردن توأم اسید اگزالیک و اسید مانولیک به نام محلول Kongamineاز طریق داخل عضلانی یا داخل وریدی به میزان cc1 تا ۲ در درمان بیماری مؤثر خواهد بود و در مواردی که بیماری شدید باشد انتقال خون در درمان بیماری به دامپزشک معالج کمک می‌نماید.

 

 

رینیت (Rhinitis) سگ

رینیت عبارتست از التهاب مخاط بینی که در اثر آن ترشحات بلمی و یا چرک و بلغم توأماً از بینی خارج می‌شود.

 

علت بیماری:

این بیماری در اثر عوامل گوناگون ایجاد می‌شود گرد و غبار موجود در هوا، حساسیت‌های بینی نسبه به گازهای مختلف، آسیب‌های وارده از رطوبت و سرما و تغذیه بد، عفونت‌های اتفاقی، انگل‌ها، آلرژی و بالخره اجسام خارجی ممکن است باعث ایجاد این بیماری گردند. در سگ این بیماری بیشتر در اثر عفونت‌های میکروبی ایجاد می‌شود مثل بیماری‌های ژوناژ و استافیلوکوکوسی.

 

جراحات، نشانی‌ها و تشخیص بیماری:

ترشحات بینی در ابتدا خیلی خشک و خون آلود است و بعدها این ترشحات بلغمی و یا با چرک و بلغم توأم می‌شود. در فرم‌های خفیف بیماری ناراحتی‌های ریوی و افزایش درجه حرارت بدن مشاهده شده و به نظر می‌رسد که دام در وضع خوبی به سر می‌برد فقط در بعضی مواقع عطسه و سرفه توجه دامپزشک را جلب می‌نماید. بعدها این ترشحات خشک شده و ممکن است این امر تنفس دام را مشکل سازد.

 

درمان:

به منظور جلوگیری از پیشرفت بیماری لازم است همه روزه بینی سگ بیمار به وسیله محلول گرم اسید بوریک شستشو شود و سوراخ‌های منخرین کاملاً پاک گردد. غذای دام باید مقوی و کامل باشد.

سگ بیمار باید در جای گرم و تمیز نگهداری شود و بهداشت دام از هر نظر رعایت گردد. در مواردی که آلرژی باعث ایجاد این بیماری شده باشد استفاده از داروهای قبض عروقی نافع خواه بود.

تجویز قطره بینی Ephedrine sulfateو چکانیدن ۲ قطره هر ۳ ساعت یک بار در سوراخ‌های منخرین در درمان بیماری بسیار مؤثر است. داروهای آنتی هیستامینی مثل Benadrylکه به صورت کپسول و محلول عرضه می‌شوند و محلول ۵/۲ درصد Pyrilamine maleate یا قرص ۲۵ میلی‌گرمی آن نافع است.

عفونت‌های ناشی از میکروب‌های گرم مثبت با تجویز Penicillineو عفونت‌های حاصل در اثر میکروب‌های گرم منفی با تجویز Streptomycinدرمان می‌شوند و هرگاه عفونت حاصله در اثر هر دو دسته میکروب ایجاد گردد. تجویز توأم پنی‌سیلین و استرپتومایسین نافع بوده و بدین منظور به کار بردن یک آمپول Spemycin (Fable) بیماری را درمان می‌نماید.

 

 

لارنژیت در سگ و گربه

لارنژیت عبارتست از التهاب حاد و یا مزمن حلق

 

سبب‌های بیماری:

این بیماری در اثر بعضی عوامل مثل گرد و غبار و کثافت و دود و حساسیت‌های حاصل در اثر گازهای مختلف و بالاخره اجسام خارجی حادث می‌شود. در سگ‌ها در اثر پارس کردن شدید این بیماری ممکن است ایجاد شود. در موقع ابتلاء به بعضی از بیماری‌های عفونی مثل بیماری ژوناژ و تورم کبد عفونی این عارضه به عنوان یکی از نشانی‌های بیماری تلقی می‌شود. فرم حاد بیماری در هاری و بیماری سگ‌های جوان مشاهده می‌شود. فرم مزمن بیماری در التهابات مزمن حلق و بیماری سگ‌های جوان حادث می‌شود.

 

جراحات و نشانی‌های بیماری:

در فرم ساده لارنژیت حاد غشاء مخاطی حلق ملتهب و چرکین و در بعضی موارد متورم و خونین می‌گردد.

در لارنژیت حاد هجوم الدمی حلق توجه دامپزشک را جلب نموده و در اثر فشار بر حلق، هیجان، نوشیدن آب سرد، استنشاق هوای سرد، سگ بیمار سرفه می‌کند.

سرفه در ابتدا کوتاه و خشک است و بعداً صاف و مرطوب می‌گردد و این در اثر وجود ترشحات حلق می‌باشد.

لارنژیت مزمن در سگ با سرفه‌های خشک و خشن و خرخری و تک تک مشخص می‌شود. این بیماری در سگ‌ها در اثر تورم مزمن منخرین ایجاد می‌شود. این گونه سگ‌های بیمار در موقع نفس کشیدن مقداری از چرک‌های موجود در بینی را به طرف حلق کشیده و همین امر باعث می‌شود در موقع بازدم خرخر و غرش نماید.

 

درمان:

سگ بیمار باید در محلی آرام و گرم و خشک با رعایت موازین بهداشتی نگهداری شود. به سگ‌ها و گربه‌های بیمار بایستی شیر و غذاهای آبکی خورانیده شود.

تجویز شربت‌هایی مثل Pectonal (Expectorant) و Pectovitو Tussipectروزی ۲ قاشق سوپ خوری صبح و عصر به منظور بر طرف کردن سرفه نافع خواهد بود. در گربه‌ها قرص‌های Pectovitتجویز می‌شود. استفاده از کمپرس آب گرم در اطراف حلق روزی ۲ بار نافع خواهد بود. در عفونت‌های شدید تزریق آمپول Combioticروزی یک آمپول در عضله به مدت ۲ روز توصیه می‌شود.

تجویز ویتامین Aنافع است. سگ‌های لوکس را در فرانسه به حمام برده و آن‌ها را در معرض جریان بخار آب گرم می‌گذراند این امر در بسیاری موارد نتایج خوبی بخشیده است.

 

 

تورم نای و برنش سگ

علت اصلی این بیماری نا معین است  اما علت پیشرفت سریع بیماری به نظر می‌رسد که عامل آن ویروس است از گلوی سگ‌های بیمار میکروب‌های مختلف جدا شده است. این بیماری در اثر بیماری‌های ناشی از دود و گاز ایجاد می‌شود و در بعضی موارد اطاقک‌های چوبی محل زندگی سگ (Kennel) آلوده گردیده و در اثر کثافت‌های موجود در آن ممکن است این بیماری به وقوع بپیوندد. دوره کمون بیماری تورم نای و برنش سگ ۵ تا ۱۰ روز است.

 

نشانی‌های بیماری:

مهم‌ترین علامت بیماری سرفه خشک و خشن می‌باشد. پس از چند روز ترشحات چرکین همراه با سرفه از حلق دام بیمار خارج می‌شود و به علت وجود مقادیری بلغم در حلق سگ بیمار صاحبش تصور می‌کند جسم خارجی در حلق سگش وجود دارد و از دامپزشک می‌خواهد آن را خارج کند. حمله بیماری ناگهانی بوده و تنگی نفس به هیچ وجه مشاهده نمی‌گردد و درجه حرارت بدن کاملاً طبیعی است.

 

تشخیص:

این بیماری با مشاهده نشانی‌های فوق و عدم وجود علائم بیماری‌های ریوی مشخص می‌شود. فشار مختصر روی ناحیه حلق در بسیاری موارد ایجاد سرفه در دام می‌نماید.

 

درمان:

اگرچه سگ بیمار به منظور درمان به کلینیک یا بیمارستان دامپزشکی هدایت می‌شود معذالک باید همواره دقت نمود سگ بیمار از سگ‌های دیگر کاملاً جدا باشد.

تجویز شربت‌های دارای کدئین مثل Pectovitنافع می‌باشد. به کار بردن داروی ضد هیستامین به میزان هر چهار ساعت یک قاشق چای خوری نافع بوده و بدین منظور نسخه زیر تجویز می‌شود.

۱۵/۰ گرم                 Tripelennamine citrate

۴/۰ گرم                             Amoniom choride

۰۵/۰ گرم                 Ephedrinesulphate

ml20                      شربت قند

تجویز chloramphenicolو aureomyeinبه منظور جلوگیری از عفونت‌های بعدی توصیه می‌شود به کار بردن Furadantinکه از دسته Nitrofuranها می‌باشد به میزان ۲ میلی‌گرم به ازاء هر کیلو وزن زنده دام هر ۸ ساعت یک بار به مدت ۴ تا ۷ روز در تقلیل بحران بیماری مؤثر خواهد بود بالاخره رعایت بهداشت دام و تغذیه کافی و مواظبت‌های بهداشتی در درمان بیماری اثرات قابل ملاحظه‌ای دارد.

 

 

برنشیت سگ و گربه

برنشیت عبارتست از التهاب برنش که ممکن است به صورت حاد یا مزمن در سگ و گربه حادث شود. بیماری در ابتدا در برنشیول‌ها حادث می‌شود ولی ممکن است بعداً تمام ریه را فرا گیرد.

 

سبب‌های بیماری:

برنشیت متعاقب بیماری سگ‌های جوان و امراض ویروسی زیاد دیده می‌شود متعاقب بیماری دیگری مثل بیماری‌های قلب، تورم روده و اگزما و بیماری‌های انگلی نیز ممکن است حادث شود. عامل اصلی این بیماری عفونت‌های میکروبی است. استنشاق دود و گاز و مواد شیمیایی مختلف که هوای یک ناحیه را تغییر می‌دهد باعث ایجاد بیماری می‌گردد.

 

جراحات بیماری:

غشاء مخاطی برنش‌ها و برونشیول‌ها ملتهب می‌شود و از چرک و بلغم کف آلود انباشته می‌گردد و سرفه به منظور خارج کردن این گونه چرک‌ها و بلغم‌ها از برنش‌ها و برونشیول‌ها می‌باشد.

 

نشانی‌های بیماری:

اسپاسم‌های ناشی از سرفه مهم‌ترین علامت بیماری محسوب می‌شود این سرفه‌ها بیشتر در موقع صبح توجه دامپزشک را جلب می‌کند و در اثر آن مقادیری چرک و بلغم خارج می‌شود. در معاینه ریه تنفس طبیعی به نظر نمی‌رسد. در فرم‌های پیشرفته رال‌های صدا دار شنیده می‌شود.

فرم حاد بیماری ۲ تا ۳ روز بیشتر طول نمی‌کشد ولی سرفه ممکن است تا ۲ – ۳ هفته همچنان یکی از علائم بیماری باشد، در قرص‌های شدید بیماری به ندرت ممکن است این بیماری را با پنومونی اشتباه ننمود زیرا این عوارض به ریه نیز سرایت می‌کند.

 

تشخیص بیماری:

با توجه به نشانی‌های فوق بیماری کاملاً مشخص می‌شود. در سگ‌های پیر هر موقع این بیماری حادث شود قلب دام نیز بایستی معایه گردد رادیوگرافی در تشخیص فرم مزمن بیماری به دامپزشک معالج کمک می‌کند.

 

درمان:

نگهداری دام در محل گره و رعایت بهداشت در درمان بیماری خیلی مؤثر است. هرگاه دام تب داشته باشد. در این صورت همراه با تجویز آنتی بیوتیک به کار بردن Dextroseپنج درصد به میزان ۴۰ تا ml160 از طریق زیر جلدی نافع است.

به منظور از بین بردن سرفه تجویز ترکیبات کدئین مثل شربت Tussipectمؤثر خواهد بود.

تجویز عصاره بلادون و کامفر توصیه شده است. استفاده از بخور Benzoinبه مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه و تجویز آنتی بیوتیک‌هائی از قبیل پنی‌سیلین و استریتومایسین و کلرامفنیکل در مواردی که دام مبتلا به تب باشد نافع است.

 

 

برونکوپنومونی سگ و گربه

برونکوپنومونی عبارتست از عفونت حاد ریه. این بیماری در سگ و گربه بیشتر بر اثر عفونت‌های حاصله از ویروس‌ها و آسیب‌های وارده بر ریه حادث شده و بالاخره سوء تغذیه در تشدید بیماری مؤثر می‌باشد. در سگ‌ها این بیماری بیشتر در موقع بهار حادث می‌شود و در بعضی مواقع با بیماری سگ‌های جوان توأماً بروز می‌کند.

 

نشانی‌های بیماری:

در برونکوپنومونی میکروبی سگ معمولاً ترشحات بینی یکی از مهم‌ترین نشانی‌های بیماری محسوب می‌شود. این ترشحات ممکن است چرکین و بلغمی و یا خون آلوده باشد در بعضی موارد ترشحات چرکین گوشه چشم را فرا می‌گیرد و تب به ۴۱ درجه می‌رسد. نبض سریع و مشکل و مقدار گلبول‌های سفید خون افزایش پیدا می‌کند. در گوش کردن ریه صدای رال‌های مرطوب توجه دامپزشک را جلب می‌نماید و در اثر سرفه‌های شدید ممکن است استفراغ عارض دام شود.

 

تشخیص:

با توجه به نشانی‌های بیماری و فصل شیوع آن تشخیص بیماری آسان است و به خوبی از پنومونی سگ و گربه مشخص می‌شود.

 

درمان:

در برنکوپنومونی از میکروب‌ها استفاده از ترکیبات Sulfonamidیا استفاده از پنی‌سیلین و استرپتومایسین و ارومایسین و ترامایسین و کلرامفنیکل توصیه شده است.

 

 

پنومونی ویروسی سگ

این بیماری عبارتست از التهاب زیتین که در اثر ویروس‌های پالش‌پذیر ایجاد می‌شود.

 

سبب‌های بیماری:

نشانی‌های بیماری عبارتست از آلودگی‌های ریوی و عوارضی از این قبیل: افسردگی، بی‌اشتهایی، افزایش درجه حرارت بدن درد محوطه صدری و بالاخره تنفس سریع دام ترشحات بینی ممکن است مختصر باشد ولی در بعضی مواقع ترشحات چرکین و بلغمی زرد رنگ مایل به سبز و در وارد شدید بیماری کرون‌های خونی در بینی دام مشاهده می‌گردد. ترشحات چرکین در چشم مشاهده می‌شود و درجه حرارتبدن در حدود ۴۰ تا ۴۱ درجه می‌باشد. تنفس سریع و در موقع نفس کشیدن چانه دام متورم می‌شود. در موقع گوش دادن به ریه صداهای تنفسی سوفل‌های مختلف توجه دامپزشک را جلب می‌کند اما از دال‌های تنفسی خبری نیست. آثار سیانوزه شدن مخاطات ممکن است مورد توجه واقع شود. بی‌اشتهائی در دام مشاهده می‌گردد و سرفه به قدری شدید است که در بعضی موارد ایجاد تهوع در دام می‌نماید.

 

تشخیص:

استفاده از رادیوگرافی در تشخیص بیماری به دامپزشک کمک می‌کند در مواردی که ویروس بیماری Carre (Distemper)عامل بیماری باشد تشخیص بیماری مشکل است.

 

درمان:

در کلیه موارد بیماری می‌توان از سرم صد همولوگ ژوناژ استفاده کرده و مقدار نیم تا یک میلی‌لیتر از آن را به ازاء هر کیلو وزن زنده دام زیر جلد تزریق نمائیم تزریق توأم پنی‌سیلین و استرپتومایسین نافع است. به منظور جلوگیری از عفونت‌های احتمالی تجویز کلرامفنیکل و ارومایسین توصیه شده است.

در سگ‌هائی که ناراحتی در تنفس مشاهده می‌شود تجویز Oxygenنافع است توجه به جیره غذایی دام و استفاده از شیر و آبگوشت در تغذیه حیوان در درمان بیماری مؤثر است. مکمل‌های غذائی، ویتامین‌ها و مواد معدنی و پروتئین‌های لازم به جیره غذائی دام بیمار باید افزوده شود و هرگاه حیوان از خوردن غذا امتناع کند در این صورت بایستی به وسیله لوله معدی غذای دام خورانیده شود. تجویز خون کامل در جیره غذائی دام و تزریق سرم فیزیولوژِ و Dextrose5 درصد توصیه شده است.

به منظور بر طرف کردن سرفه تجویز شربت Pectoviteروزی ۲ قاشق سوپ خوری صبح و عصر نافع است.

هرگاه یبوست عارض دام شود در این صورت تجویز مسهل‌های نمکی مثل Magnesium Sulfate به میزان ۴۰ تا ۶۰ گرم برحسب جثه دام در درمان بیماری مؤثر است.

 

 

ذات‌الجنب سگ و گربه

ذات‌الجنب عبارتست از التهاب پرده‌های جنب که ممکن است فیبرینی (خشک) یا همراه با ترشح یعنی سروفیبرینو (مرطوب) و یا چرکین باشد.

 

سبب‌های بیماری:

این بیماری در اثر وجود جسم خارجی در مری یا معده و یا سرطان سینه و یا عوامل مولده بیماری پنومونی و بالاخره عفونت‌های تنفسی حادث می‌شود. در گربه‌ها این بیماری در اثر ترشحات پرده جنب بروز می‌کند. در حدوث این بیماری در گربه‌ها لوگوپنی و در سگ‌ها ژوناژ نیز ممکن است مؤثر باشد.

 

جراحات بیماری:

در پلوروزی فیبرینو وجود رشته‌های فیبرینی روی پرده جنب قابل ملاحظه است و در پلوروزی سر و فیبرینو در حفره بینی ترشحات خیلی زیاد بوده و عوارض شدید تنفسی در دام بوجود می‌آورد. در پلوروزی چرکین که متعاقب بیماری‌های عفونی دیگر حادث می‌شود ترشحات کم یا زیاد در طراف پرده جنب ممکن است تنفس را مشکل سازد و غالباً در برونشیت مزمن هم این گونه ترشحات مشاهده می‌شود.

 

نشانی‌های بیماری:

بروز بیماری ناگهانی است درد شدیدی در ناحیه صدری دام حادث می‌گردد که به موجب آن سگ بیمار کوشش می‌کند پهلوی خود را به زمین بچسباند تنفس تقریباً شکمی بوده و خیلی دردناک است اگر بیماری یک طرفی باشد دام پهلوی خود را بین زانوهای خود نگه داشته و بر روی زمین می‌نشینند هرگاه به صداهای ریه گوش کنیم در این صورت افزایش ترشحات چرکین و در تنفس برنش‌ها افزایش صداهای تنفسی به خوبی محسوس می‌شود.

 

تشخیص بیماری:

این بیماری در گربه‌ها بیشتر از سگ‌ها حادث می‌شود. تاریخچه و سیر بیماری و بالاخره چگونگی تنفس دام در تشخیص بیماری به دامپزشک معالج کمک می‌کند. هرگاه مقادیر زیادی چرک در حفره بینی جمع شده باشد در این صورت به کمک رادیوگرافی به خوبی می‌توان بوجود این قبیل ترشحات پی ببریم.

 

درمان:

به منظور برطرف کردن دردهای ناحیه صدری تجویز پماد Albatumیا Proxicamو مالش آن به پشت دام نافع است. استفاده از Mepedrineبه میزان ۵ تا ۱۰ میلی‌گرم به ازاء هر کیلو وزن زنده دام از طریق تزریق داخل عضلانی یا خوراکی نیز در تقلیل دردهای حاصله بی‌تأثیر نیست و در سگ و گربه تجویز این دارو آسان است.

رعایت نکات بهداشتی در نگاهداری دام بیمار و تعیین جیره مناسب برای دوره نقاهت بیماری مؤثر است. تجویز املاح سدیم و پروتئین در پلوروزی‌ها بخصوص فرم‌های چرکین پلوروزی بسیار نافع خواهد بود.

به کار بردن Multivitaminدر درمان بیماری توصیه شده است. ترشحات چرکین در شدت بیماری مؤثر است علهذا تشخیص آزمایشگاهی این گونه میکروب‌ها و انتخاب آنتی بیوتیک لازم به منظور برطرف کردن عفونت حاصل در درمان بیماری مؤثر است تجویز توأم پنی‌سیلین و استرپتومایسین نافع است، به کار بردن اورومایسین نیز در بعضی موارد لازم به نظر می‌رسد.

 

 

جهت مطالعه مقالات بیشتر به وبسایت و پیج ما سر بزنید.

 

بهترین کیلینیک دامپزشکی تهران کجاست؟

 

کیلینیک دامپزشکی روژان

۰۹۱۲۹۲۶۳۰۵۵- ۷۷۴۶۱۳۶۸-۰۲۱